Obecnie Spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa welaryzowana stał się tematem cieszącym się dużym zainteresowaniem wielu ludzi na całym świecie. Jego znaczenie rozszerzyło się na różne obszary, od nauki i technologii po kulturę i rozrywkę. Spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa welaryzowana przykuł uwagę zarówno ekspertów, jak i entuzjastów, wywołując żarliwe debaty i ciągły przepływ informacji i aktualności. W tym artykule przyjrzymy się bliżej Spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa welaryzowana i zbadamy jego wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Od jego początków po wpływ na teraźniejszość, poprzez możliwe prognozy na przyszłość, zanurzymy się w dogłębnym badaniu, które pomoże nam lepiej zrozumieć to zjawisko tak obecne w naszych czasach.
Ten artykuł od 2012-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa welaryzowana – rodzaj dźwięku spółgłoskowego, występującego w niektórych językach naturalnych. W Polsce podobna spółgłoska półotwarta boczna zębowa welaryzowana jest potocznie nazywana ł aktorskim, scenicznym, szlacheckim lub kresowym.
Symbolem IPA wariantu dziąsłowego tej spółgłoski jest (można też użyć znaku , czyli welaryzowane). Jest też powszechnie używany dla spółgłoski zębowej, ale kiedy niezbędne jest rozróżnienie, używa się .
dodatkowo tylna część języka unosi się ku górze, co nazywamy welaryzacją
Artykulacji tej spółgłoski można nauczyć się w następujący sposób. Ułożyć przednią krawędź języka za przednimi górnymi zębami a resztę języka wnieść jak do wymowy samogłoski , przy takim ułożeniu starać się wymówić głoskę . Alternatywnie wymawiając zębowe równocześnie starać się wymówić samogłoskę bez odrywania języka od zębów i zaokrąglania ust. Jeszcze inny sposób dojścia do właściwej artykulacji – przy wymowie przyłóż czubek języka do zębów, a pozostałą część języka trzymaj jak najniżej.
Przykłady
Spółgłoska półotwarta boczna zębowa welaryzowana występowała w języku staropolskim. Współcześnie w wyniku wałczenia <ł> wymawia się najczęściej jako . Proces ten zachodzi nierównomiernie. W dialektach kresowych (pod wpływem języków wschodniosłowiańskich), jak również w pewnych innych regionach, takich jak wschodnie Kujawy i Sandomierszczyzna, zachowała się dawna wymowa. Wymowa tradycyjna była także forsowana do połowy XX wieku w środowiskach, w których posługiwanie się językiem było częścią zawodu. Dzisiaj, poza aktorami starszego pokolenia, głoski tej używają Polacy mieszkający na wschodzie Polski (np. w Białymstoku) oraz terenach Litwy i Białorusi. Do dziś w niektórych szkołach aktorskich uczy się tradycyjnej wymowy ł.
W języku angielskim spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa welaryzowana występuje jako jeden z alofonów fonemu /l/ w standardowej wymowie brytyjskiej (Received Pronunciation). Przed samogłoską wymawiane jest jasne l (wysokie l). Po samogłosce wymawiane jest ciemne l (niskie l). W wymowie amerykańskiej wymawiane jest w większości przypadków ciemne l.
