John Archibald Wheeler

W dzisiejszym świecie John Archibald Wheeler stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu wielu różnych osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, wpływ na kulturę popularną, czy też znaczenie na polu akademickim, John Archibald Wheeler stał się tematem rozmów i debat we wszystkich obszarach. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z John Archibald Wheeler, od jego historii i ewolucji po wpływ na codzienne życie ludzi. Ponadto przeanalizujemy różne perspektywy i opinie na temat John Archibald Wheeler, aby zaoferować globalną i kompletną wizję tego fascynującego tematu.

Ten artykuł dotyczy amerykańskiego fizyka. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

John Wheeler

John Archibald Wheeler (1963)
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1911 Jacksonville
Data śmierci	13 kwietnia 2008
profesor nauk fizycznych
Specjalność: fizyka teoretyczna
Uczelnia	Uniwersytet w Austin, Uniwersytet Princeton
Nagrody
Nagroda Wolfa
Cytaty w Wikicytatach

John Archibald Wheeler (ur. 9 lipca 1911 w Jacksonville, Floryda, zm. 13 kwietnia 2008 w Hightstown) – amerykański fizyk teoretyczny, laureat Nagrody Einsteina (1965) i Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki (1997).

Życiorys

W latach 1947–1976 profesor Uniwersytetu w Princeton, od 1976 Uniwersytetu w Austin (stan Teksas).

Prowadził badania w dziedzinie fizyki atomowej i fizyki jądrowej oraz oddziaływań elektromagnetycznych między cząstkami elementarnymi. Opracował teorię stanu równowagi gwiazd bardzo gęstych. Autor teoretycznych prac z zakresu unifikacji oddziaływań.

Zajmował się teorią czarnych dziur i kolapsu (zapadania) grawitacyjnego. W 1969 roku wprowadził termin czarna dziura.

Nagrody

Wheeler w 1997 r. został uhonorowany Nagrodą Wolfa za wkład w fizykę. Laureat Medalu Oersteda za nauczanie fizyki.

Przypisy

1. ↑ Wheeler John Archibald, Encyklopedia PWN  .

Bibliografia

• Fizyka czasoprzestrzeni (wspólnie z Edwinem F. Taylorem, 1966, wyd. pol. Warszawa 1975).

• p
• d
• e

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki

XX wiek

1978: Chien-Shiung Wu 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf 1982: Leon Max Lederman, Martin Perl 1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi 1988: Roger Penrose, Stephen Hawking 1989: nie przyznano 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi 1992: Joseph H. Taylor Jr. 1993: Benoît Mandelbrot 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu 1995/1996: nie przyznano 1997: John Archibald Wheeler 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry 1999: Dan Szechtman 2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba

XXI wiek

2001: nie przyznano 2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs 2005: Daniel Kleppner 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg 2008/2009: nie przyznano 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban 2012: Ja’akow Bekenstein 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac 2014: nie przyznano 2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner 2016: Josef Imry 2017: Michel Mayor, Didier Queloz 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard 2019: nie przyznano 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald 2021: Giorgio Parisi 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier

• p
• d
• e

Laureaci Nagrody Alberta Einsteina (IAS)

lata 50.	1951: Kurt Gödel i Julian Schwinger 1954: Richard Feynman 1958: Edward Teller 1959: Willard Libby
lata 60.	1960: Leó Szilárd 1961: Luis Alvarez 1965: John Archibald Wheeler 1967: Marshall Rosenbluth
lata 70.	1970: Juwal Ne’eman 1972: Eugene Wigner 1978: Stephen Hawking 1979: Tullio Regge

• p
• d
• e

Laureaci National Medal of Science (lata 70. XX w.)

1970	Richard Brauer Robert Dicke Barbara McClintock George Mueller Albert Sabin Allan Rex Sandage John C. Slater John Archibald Wheeler Saul Winstein
1973	Daniel I. Arnon Carl Djerassi Harold E. Edgerton Maurice Ewing Arie Jan Haagen-Smit Vladimir Haensel Frederick Seitz Earl Wilbur Sutherland John Tukey Richard T. Whitcomb Robert R. Wilson
1974	Nicolaas Bloembergen Britton Chance Erwin Chargaff Paul Flory William Alfred Fowler Kurt Gödel Rudolf Kompfner James V. Neel Linus Carl Pauling Ralph Brazelton Peck Kenneth Pitzer James Augustine Shannon Abel Wolman Chien-Shiung Wu
1975	John Warner Backus Manson Benedict Hans Bethe Wernher von Braun Shiing-Shen Chern George Dantzig Hallowell Davis Paul Gyorgy Sterling Hendricks Joseph O. Hirschfelder William Hayward Pickering Lewis Hastings Sarett Frederick Terman Orville Vogel E. Bright Wilson
1976	Morris Cohen Kurt Friedrichs Peter Carl Goldmark Samuel Goudsmit Roger Charles Louis Guillemin Herbert S. Gutowsky Erwin Wilhelm Müller Keith R. Porter Efraim Racker Frederick D. Rossini Verner E. Suomi Henry Taube George Eugene Uhlenbeck Hassler Whitney Edward Osborne Wilson
1979	Robert H. Burris Elizabeth C. Crosby Joseph Doob Richard Feynman Donald Ervin Knuth Arthur Kornberg Emmett N. Leith Hermann F. Mark Raymond D. Mindlin Robert Noyce Severo Ochoa Earl R. Parker Edward Mills Purcell Simon Ramo John H. Sinfelt Lyman Spitzer Earl Reece Stadtman George Ledyard Stebbins Paul Alfred Weiss Victor Weisskopf

• p
• d
• e

Laureaci Medalu Oersteda

XX wiek

1936: William Suddards Franklin 1937: Edward Herbert Hall 1938: Alexander Wilmer Duff 1939: Benjamin Harrison Brown 1940: Robert Andrews Millikan 1941: Henry Crew 1943: George Walter Stewart 1944: Roland Roy Tileston 1945: Homer Levi Dodge 1946: Ray Lee Edwards 1947: Duane Roller 1948: William Harley Barber 1949: Arnold Sommerfeld 1950: Orrin H. Smith 1951: John W. Hornbeck 1952: Ansel A. Knowlton 1953: Richard M. Sutton 1954: Clifford N. Wall 1955: Vernet E. Eaton 1956: George Eugene Uhlenbeck 1957: Mark W. Zemansky 1958: J. W. Buchta 1960: Robert Wichard Pohl 1961: Jerrold R. Zacharias 1962: Francis Sears 1963: Francis L. Friedman 1964: Walter Christian Michels 1965: Philip Morrison 1966: Leonard Schiff 1967: Edward Mills Purcell 1968: Harvey E. White 1969: Eric M. Rogers 1970: Edwin C. Kemble 1971: Uri Haber-Schaim 1972: Richard Feynman 1973: Arnold Arons 1974: Melba Phillips 1975: Robert Resnick 1976: Victor Weisskopf 1977: H. Richard Crane 1978: Wallace A. Hilton 1979: Charles Kittel 1979: Paul E. Klopsteg 1980: Gerald Holton 1981: Robert Karplus 1982: Isidor Isaac Rabi 1983: John Archibald Wheeler 1984: Frank Oppenheimer 1985: Sam Treiman 1986: Stanley S. Ballard 1987: Clifford E. Swartz 1988: Norman Ramsey 1989: Anthony French 1990: Carl Sagan 1991: Freeman Dyson 1992: Eugen Merzbacher 1993: Hans Bethe 1994: E. Leonard Jossem 1995: Robert Beck Clark 1996: Donald F. Holcomb 1997: Daniel Kleppner 1998: Edwin F. Taylor 1999: David L. Goodstein 2000: John G. King

XXI wiek

2001: Lillian C. McDermott 2002: David Hestenes 2003: Edward W. Kolb 2004: Lawrence Krauss 2005: Eugene D. Commins 2006: Kenneth Ford 2007: Carl E. Wieman 2008: Mildred Dresselhaus 2009: George F. Smoot 2010: nie przyznano 2011: F. James Rutherford 2012: Charles H. Holbrow 2013: Edward Redish 2014: Dean Zollman 2015: Karl Mamola 2016: John Winston Belcher 2017: Jan Tobochnik 2018: Barbara L. Whitten 2019: Gay Stewart 2020: David Sokoloff 2021: Shirley Ann Jackson 2023: S. James Gates

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000110311601
• VIAF: 92867682
• LCCN: n50016729
• GND: 118807099
• NDL: 00460710
• LIBRIS: 75kns8qr4k6jwmg
• BnF: 122785205
• SUDOC: 031602290
• SBN: LO1V028978
• NLA: 35603095
• NKC: jn20000703397
• DBNL: whee007
• BNE: XX1091216
• NTA: 071591710
• BIBSYS: 90053073
• CiNii: DA00087836
• Open Library: OL401393A
• PLWABN: 9810647466605606
• NUKAT: n95403130
• J9U: 987007269718805171
• PTBNP: 245446
• CANTIC: a10906848
• LNB: 000255337
• NSK: 000404556
• CONOR: 7091299
• KRNLK: KAC202001611
• LIH: LNB:rUZ;=B3
• WorldCat: lccn-n50016729

Encyklopedia internetowa:

• PWN: 3995255
• Britannica: biography/John-Archibald-Wheeler
• Universalis: john-archibald-wheeler
• NE.se: john-a-wheeler
• SNL: John_Archibald_Wheeler
• VLE: john-archibald-wheeler
• Catalana: 0423183
• DSDE: John_A._Wheeler
• identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 66073

Identyfikatory zewnętrzne:

• Scopus: 57042815700