Nagroda Wolfa
W tym artykule przyjrzymy się fascynującemu życiu Nagroda Wolfa, postaci, która wywarła znaczący wpływ na historię. Od skromnych początków po monumentalne osiągnięcia Nagroda Wolfa udowodnił, że jest inspirującą postacią godną przestudiowania. Dzięki swojemu zaangażowaniu, pasji i determinacji Nagroda Wolfa pozostawił niezatarty ślad na świecie, przeciwstawiając się oczekiwaniom i pokonując przeciwności losu. Na tych stronach przyjrzymy się bliżej kluczowym momentom w życiu Nagroda Wolfa i zbadamy jego trwałe dziedzictwo. Dołącz do nas w tej podróży, aby dowiedzieć się więcej o historii i wpływie Nagroda Wolfa.
| |
| Przyznający | |
|---|---|
| Państwo | |
| Pierwsze rozdanie | |
| Strona internetowa | |
Nagroda Wolfa – nagroda przyznawana przez Fundację Wolfa w Izraelu za wybitne osiągnięcia na rzecz ludzkości i przyjaźni między narodami. Corocznie od 1978, komitety złożone z międzynarodowych ekspertów przyznają 5–6 nagród w następujących dziedzinach: chemia, fizyka, matematyka, medycyna, rolnictwo i sztuka. Nagrody w sztuce są przyznawane na przemian w architekturze, muzyce, malarstwie i rzeźbiarstwie. Laureat otrzymuje dyplom i 100 000 USD.
Do 2021 nagrodę otrzymało 345 naukowców i artystów.
Nagroda Wolfa jest zaliczana do trzech najbardziej prestiżowych nagród w każdej z dziedzin, w których jest przyznawana[potrzebny przypis].
Laureaci
Wyróżnieni z chemii
- 1978: Carl Djerassi
- 1979: Herman Mark
- 1980: Henry Eyring
- 1981: Joseph Chatt
- 1982: John Polanyi, George Pimentel
- 1983/1984: Herbert Gutowsky, Harden McConnell, John Waugh
- 1984/1985: Rudolph Marcus
- 1986: Elias Corey, Albert Eschenmoser
- 1987: David Phillips, David Blow
- 1988: Joshua Jortner, Raphael Levine
- 1989: Duilio Arigoni, Alan Battersby
- 1990: nagrody nie przyznano
- 1991: Richard Ernst, Alexander Pines
- 1992: John Pople
- 1993: Ahmed Zewail
- 1994: Richard Lerner, Peter Schultz
- 1995: Gilbert Stork, Samuel Danishefsky
- 1996: nagrody nie przyznano
- 1998: Gerhard Ertl, Gabor Somorjai
- 1999: Raymond Lemieux
- 2000: Frank Albert Cotton
- 2001: Henri Kagan, Ryōji Noyori, Barry Sharpless
- 2002/2003: nagrody nie przyznano
- 2004: Harry Gray
- 2005: Richard Zare
- 2006/2007: Ada Jonath, George Feher
- 2008: William Moerner, Allen Bard
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: nagrody nie przyznano
- 2011: Krzysztof Matyjaszewski, Stuart Rice, Ching Tang
- 2012: Paul Alivisatos, Charles Lieber
- 2013: Robert Langer
- 2014: Chi-Huey Wong
- 2015: nagrody nie przyznano
- 2016: Kyriacos Costa Nicolaou, Stuart Schreiber
- 2017: Robert G. Bergman
- 2018: Omar M. Yaghi, Makoto Fujita
- 2019: Stephen Buchwald, John Hartwig
- 2020: nagrody nie przyznano
- 2021: Leslie Leiserowitz, Meir Lahav
- 2022: Bonnie Bassler, Carolyn Bertozzi, Benjamin Cravatt
Wyróżnieni z fizyki
- 1978: Chien-Shiung Wu
- 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
- 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
- 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
- 1982: Leon M. Lederman, Martin Perl
- 1983/1984: Erwin L. Hahn, sir Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
- 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
- 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
- 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
- 1988: Roger Penrose, Stephen W. Hawking
- 1989: nagrody nie przyznano
- 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
- 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
- 1992: Joseph H. Taylor Jr.
- 1993: Benoît Mandelbrot
- 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
- 1995/1996: nagrody nie przyznano
- 1997: John Archibald Wheeler
- 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
- 1999: Dan Shechtman
- 2000: Raymond Davis Jr., Masatoshi Koshiba
- 2001: nagrody nie przyznano
- 2002/2003: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
- 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
- 2005: Daniel Kleppner
- 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
- 2008: nagrody nie przyznano
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
- 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
- 2012: Ja’akow Bekenstein
- 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
- 2014: nagrody nie przyznano
- 2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner
- 2016: Josef Imry
- 2017: Michel Mayor, Didier Queloz
- 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
- 2019: nagrody nie przyznano
- 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
- 2021: Giorgio Parisi
- 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier
- 2023: nagrody nie przyznano
Wyróżnieni z matematyki
- 1978: Israel Gelfand, Carl L. Siegel
- 1979: Jean Leray, André Weil
- 1980: Henri Cartan, Andriej Kołmogorow
- 1981: Lars Ahlfors, Oscar Zariski
- 1982: Hassler Whitney, Mark Krejn
- 1983/1984: Shiing-shen Chern, Paul Erdős
- 1984/1985: Kunihiko Kodaira, Hans Lewy
- 1986: Samuel Eilenberg, Atle Selberg
- 1987: Kiyoshi Itō, Peter Lax
- 1988: Friedrich Hirzebruch, Lars Hörmander
- 1989: Alberto Calderón, John Milnor
- 1990: Ennio de Giorgi, Ilya Piatetski-Shapiro
- 1991: nagrody nie przyznano
- 1992: Lennart Carleson, John G. Thompson
- 1993: Michaił Gromow, Jacques Tits
- 1994/1995: Jürgen Moser
- 1995/1996: Robert Langlands, Andrew Wiles
- 1996/1997: Joseph B. Keller, Jakow Sinaj
- 1998: nagrody nie przyznano
- 1999: László Lovász, Elias M. Stein
- 2000: Raoul Bott, Jean-Pierre Serre
- 2001: Władimir Arnold, Saharon Szelach
- 2002/2003: Mikio Sato, John Tate
- 2004: nagrody nie przyznano
- 2005: Grigorij Margulis, Siergiej Nowikow
- 2006/2007: Stephen Smale, Hillel Furstenberg
- 2008: Pierre Deligne, Phillip Griffiths, David Mumford
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: Dennis Sullivan, Shing-Tung Yau
- 2011: nagrody nie przyznano
- 2012: Michael Aschbacher, Luis Caffarelli
- 2013: Michael Artin, George D. Mostow
- 2014: Peter Sarnak
- 2015: James Arthur
- 2016: nagrody nie przyznano
- 2017: Richard Schoen, Charles Fefferman
- 2018: Alexander Beilinson, Władimir Drinfeld
- 2019: Jean-Francois Le Gall, Gregory Lawler
- 2020: Simon Donaldson, Yakov Eliashberg
- 2021: nagrody nie przyznano
- 2022: George Lusztig
- 2023: Ingrid Daubechies
Wyróżnieni w sztuce
- 1981 malarstwo: Marc Chagall, Antoni Tapies
- 1982 muzyka: Vladimir Horowitz, Olivier Messiaen, Josef Tal
- 1983/1994 architektura: Ralph Erskine
- 1984/1995 rzeźbiarstwo: Eduardo Chillida
- 1986 malarstwo: Jasper Johns
- 1987 muzyka: Isaac Stern, Krzysztof Penderecki
- 1988 architektura: Fumihiko Maki, Giancarlo De Carlo
- 1989 rzeźbiarstwo: Claes Oldenburg
- 1990 malarstwo: Anselm Kiefer
- 1991 muzyka: Yehudi Menuhin, Luciano Berio
- 1992 architektura: Frank Gehry, Jørn Utzon, Denys Lasdun
- 1993 rzeźbiarstwo: Bruce Nauman
- 1994/1995 malarstwo: Gerhard Richter
- 1995/1996 muzyka: Zubin Mehta, György Ligeti
- 1996/1997 architektura: Frei Otto, Aldo van Eyck
- 1998 rzeźbiarstwo: James Turrell
- 1999 malarstwo: nagrody nie przyznano
- 2000 muzyka: Pierre Boulez, Riccardo Muti
- 2001 architektura: Alvaro Siza
- 2002/2003 malarstwo i rzeźbiarstwo: Louise Bourgeois
- 2004 muzyka: Mstisław Rostropowicz, Daniel Barenboim
- 2005 architektura: Jean Nouvel
- 2006/2007 malarstwo i rzeźbiarstwo: Michelangelo Pistoletto
- 2008 muzyka: Gia Kanczeli, Claudio Abbado
- 2009 nagrody nie przyznano
- 2010 architektura: David Chipperfield, Peter Eisenman
- 2011 malarstwo i rzeźbiarstwo: Rosemarie Trockel
- 2012 muzyka: Plácido Domingo, Simon Rattle
- 2013 architektura: Eduardo Souto de Moura
- 2014 rzeźbiarstwo: Olafur Eliasson
- 2015 muzyka: Jessye Norman, Murray Perahia
- 2016 architektura: Phyllis Lambert
- 2017 rzeźba: Laurie Anderson, Lawrence Weiner
- 2018 muzyka: Paul McCartney, Ádám Fischer
- 2019 architektura: Moshe Safdie
- 2020 malarstwo i rzeźbiarstwo: Cindy Sherman
- 2021 muzyka: Olga Neuwirth, Stevie Wonder
- 2022 architektura: Yoshiharu Tsukamoto, Momoyo Kaijima, Elizabeth Diller
Wyróżnieni z rolnictwa
- 1978: George F. Sprague, John C. Walker
- 1979: Jay L. Lush, sir Kenneth Blaxter
- 1980: Karl Maramorosch
- 1981: John O. Almquist, Henry A. Lardy, Glenn W. Salisbury
- 1982: Wendell L. Roelofs
- 1983/1984: Don Kirkham, Cornellis T. de Witt
- 1984/1985: Robert H. Burris
- 1986: sir Ralph Riley, Ernest R. Sears
- 1987: Theodor O. Diener
- 1988: Charles Thibault, Ernest John Christopher Polge
- 1989: Peter M. Biggs, Michael Elliott
- 1990: Jozef Stefaan Schell
- 1991: Shang-Fa Yang
- 1992: nagrody nie przyznano
- 1993: John E. Casida
- 1994/1995: Carl B. Huffaker, Perry L. Adkisson
- 1995/1996: Morris Schnitzer, Frank J. Stevenson
- 1996/1997: Neal L. First
- 1998: Ilan Chet, Baldur R. Stefansson
- 1999: nagrody nie przyznano
- 2000: Gurdev S. Khush
- 2001: Roger N. Beachy, James E. Womack
- 2002/2003: R. Michael Roberts, Fuller W. Bazer
- 2004: Yuan Longping, Steven D. Tanksley
- 2005: nagrody nie przyznano
- 2006/2007: Ronald L. Phillips, Michel A.J. Georges
- 2008: John Pickett, James Tumlinson, W. Joe Lewis
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: David Baulcombe
- 2011: Harris A. Lewin, James R. Cook
- 2012: nagrody nie przyznano
- 2013: Joachim Messing, Jared Diamond
- 2014: Jorge Dubcovsky, Leif Andersson
- 2015: Linda Saif
- 2016: Trudy Mackay
- 2017: nagrody nie przyznano
- 2018: Gene E. Robinson
- 2019: David Zilberman
- 2020: Caroline Dean
- 2022: Pamela Ronald
Wyróżnieni z medycyny
- 1978: George Snell, Jean Dausset, Jon J. van Rood
- 1979: Roger Wolcott Sperry, Arvid Carlsson, Oleh Hornykiewicz
- 1980: César Milstein, Leo Sachs, sir James L. Gowans
- 1981: Barbara McClintock, Stanley N. Cohen
- 1982: Jean-Pierre Changeux, Solomon H. Snyder, sir James W. Black
- 1983/1984: nie przyznano
- 1984/1985: Donald F. Steiner
- 1986: Osamu Hayaishi
- 1987: Puedro Cuatrecasas, Meir Wilchek
- 1988: Henri-Gery Hers, Elizabeth F. Neufeld
- 1989: John Gurdon, Edward B. Lewis
- 1990: Maclyn McCarty
- 1991: Seymour Benzer
- 1992: M. Judah Folkman
- 1993: nie przyznano
- 1994/1995: Michael J. Berridge, Yasutomi Nishizuka
- 1995/1996: Stanley Prusiner
- 1997: Mary Frances Lyon
- 1998: Michael Sela, Ruth Arnon
- 1999: Eric Kandel
- 2000: nie przyznano
- 2001: Awram Herszko, Alexander Varshavsky
- 2002/2003: Ralph L. Brinster, Mario Capecchi, Oliver Smithies
- 2004: Robert A. Weinberg, Roger Tsien
- 2005: Alexander Levitzki, Anthony Rex Hunter, Anthony J. Pawson
- 2006/2007: nagrody nie przyznano
- 2008: Howard Cedar, Aharon Razin
- 2009: nagrody nie przyznano
- 2010: Axel Ullrich
- 2011: Shin’ya Yamanaka, Rudolf Jaenisch
- 2012: Ronald M. Evans
- 2013: nagrody nie przyznano
- 2014: Nahum Sonenberg, Gary Ruvkun, Victor Ambros
- 2015: John Kappler, Philippa Marrack, Jeffrey V. Ravetch
- 2016: Lewis C. Cantley, Carl Ronald Kahn
- 2017: James P. Allison
- 2018: nie przyznano
- 2019: Jeffrey M. Friedman
- 2020: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna
- 2021: Joan Steitz, Lynne Elizabeth Maquat, Adrian Krainer
Przypisy
- ↑ The Wolf Prize , Wolf Foundation (ang.).
- ↑ The 2011 Wolf Prize in Chemistry. Wolf Foundation. . Cytat: For deep creative contributions to the chemical sciences in the field of synthesis, properties and an understanding of organic materials (ang.).
- ↑ The Violin Channel, Winners Announced for Israeli's 2021 Wolf Prize for Music , The World's Leading Classical Music News Source. Est 2009., 11 lutego 2021 (ang.).
- ↑ Stevie Wonder awarded Israel's prestigious Wolf Prize , www.yahoo.com (ang.).
- ↑ Prestigious Wolf Prize honour for Professor Dame Caroline Dean , John Innes Centre, 14 stycznia 2020 (ang.).
Linki zewnętrzne
Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki