Piotrków Kujawski
W tym artykule zajmiemy się tematem Piotrków Kujawski z różnych perspektyw, aby zapewnić szeroką i kompletną wizję tej kwestii. Idąc tym tropem, zbadamy różne aspekty Piotrków Kujawski, analizując jego wpływ w różnych obszarach i oferując głęboką refleksję na temat jego znaczenia i przydatności w bieżącym kontekście. Od jego powstania do ewolucji, poprzez jego wpływ na społeczeństwo i jego związek z innymi istotnymi tematami, ten artykuł ma na celu przyczynienie się do wiedzy i zrozumienia Piotrków Kujawski w kompleksowy i wzbogacający sposób.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Urząd Miasta i Gminy w Piotrkowie Kujawskim | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1738-1870 i od 1998 | ||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
9,76 km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Strefa numeracyjna |
+48 54 | ||||
| Kod pocztowy |
88-230 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CRA | ||||
Położenie na mapie gminy Piotrków Kujawski  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego  | |||||
 52°33′04″N 18°29′57″E/52,551111 18,499167
| |||||
| TERC (TERYT) |
0411054 | ||||
| SIMC |
0867510 | ||||
Urząd miejski ul. Kościelna 188-230 Piotrków Kujawski | |||||
| Strona internetowa | |||||
Piotrków Kujawski (dawniej Piotrkowo, zwane również Piotrkowem Żydowskim; niem. 1939–1942 Petrikau, 1943–1945 Petrikau (Wartheland)) – miasto w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Piotrków Kujawski. W okresie międzywojennym miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego, następnie od 1938 do 1950 do województwa pomorskiego, później do województwa bydgoskiego, a w latach 1975–1998 do województwa włocławskiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Piotrków Kujawski liczył 4426 mieszkańców.
Historia
Najstarszy, zachowany dokument dotyczący Piotrkowa pochodzi z 29 stycznia 1259 roku. W tymże dokumencie Jaśko Młodszy (zapewne z Łabędziów) i jego bratanek Klemens (kanonik katedry włocławskiej) darowali swoje dobra Zbląg biskupstwu kujawskiemu. Świadkowie potwierdzają swymi pieczęciami i podpisami: Wolimir (biskup włocławski), Albierz (dziekan kapituły włocławskiej), Stefan (archidiakon włocławski), Radzisław ( kanonik gnieźnieński), Sędzisław (kustosz włocławski), i przytomni, ale nie podpisani: Wojciech (kantor kruszwicki), Wilhelm (kanonik włocławski), uczony Egbert, Radzisław (kanonik gnieźnieński) i proboszcz parafii piotrkowskiej Wincenty (Vincencius plebanus de Petrcow).
Pierwsza zbiorowa gmina o nazwie Piotrkowo powstała 1 stycznia 1867 za Królestwa Polskiego, gdzie należała do powiatu radiejewskiego (od 1871 nieszawskiego) w guberni warszawskiej. Na południe od niej znajdowała się gmina Wymysłów. Miasto Piotrków stanowiło oddzielną jednostkę administracyjną, położoną między gminami Piotrków (na północy) a Wymysłów (na południu), natomiast miasto Radziejów stanowiło enklawę (również oddzielną jednostkę administracyjną) na obszarze gminy Piotrków.
31 maja 1870 do gminy Piotrków przyłączono pozbawiony praw miejskich Radziejów, natomiast pozbawiony praw miejskich 28 sierpnia 1870 Piotrków nie włączono do gminy Piotrkowo, lecz do gminy Wymysłów, którą przemianowano na gminę Gradowo.
Dopiero w 1874 roku uporządkowano zawiłą sytuację administracyjną, kiedy to gminę Gradowo (z Piotrkowem) przemianowano na gminę Piotrków, a istniejącą dotychczas gminę Piotrków (z Radziejowem) na gminę Radziejów. W 1919 Radziejów odzyskał prawa miejskie, i został wyłączony z gminy Radziejów.
Poniższa tabela przedstawia tę złożoność, między innymi zmianę znaczenia odpowiednika gminy Piotrków:
| Rok | Gmina północna | Gmina południowa |
|---|---|---|
| 1867 | gmina Piotrków | gmina Wymysłów |
| 1870 | gmina Piotrków + zniesiono miasto Radziejów | gmina Gradowo + zniesiono miasto Piotrków |
| 1874 | gmina Radziejów z osadą Radziejów | gmina Piotrków z osadą Piotrków |
W 1933 r. przez Piotrków Kujawski poprowadzono linię kolejową nr 131 Chorzów Batory – Tczew, co spowodowało dalszy wzrost gospodarczy miejscowości i podniosło jej znaczenie w regionie. W czasie okupacji niemieckiej w latach 1939–1942 nosił nazwę Petrikau, zaś w latach 1943–1945 Petrikau (Wartheland).
Dzięki wieloletnim staraniom władz gminy, 1 stycznia 1998 r. nastąpiło przywrócenie praw miejskich. Równocześnie do Piotrkowa włączono Piotrków Poduchowny oraz części wsi Szewce, Wójcin i Zborowiec (totalna powierzchnia nowego miasta 967,88 ha).
Zabytki
- Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba. Według tradycji pierwszy kościół w Piotrkowie wybudowany był przez biskupa kruszwickiego – Lucidusa. Pierwszy kościół spalony został w 1331 w czasie najazdu krzyżackiego, znanego z bitwy pod Płowcami. Z wizytacji biskupa kujawskiego Heronima Rozdrażewskiego z lat 1594 i 1599 wynika, że pożarowi uległ później wybudowany drugi kościół. W XVI w. do parafii w Piotrkowie przyłączone zostało Kaczewo. Obecny kościół wystawiony został przez Piotra Piotrowskiego kanonika włocławskiego właściciela Piotrkowa i proboszcza w pierwszej połowie XVI w. Murowana z czerwonej cegły świątynia architektonicznie odpowiadała gotyckim kościołom budowanym w XIV w. Kościół był konsekrowany pod wezwaniem Bożego Ciała i św. Jakuba. Kościół został rozbudowany przez przedłużenie w kierunku zachodnim w 1864 r.
- Zespół dworski:
Demografia
W Piotrkowie w roku 1827 było 60 domów, a w 1862 r. 62 domy. (Do liczby domów i mieszkańców nie liczono wsi i probostwa, które były poza obrębem miasta. W roku 1827 było to 47 domów i 360 osób, a w roku 1885 – 205 osób).
Liczba mieszkańców: w roku 1827 – 643 osoby, w 1862 – 548, w 1885 – 1012 (w tym 730 Żydów), w 1929 – 995.
Gospodarka i transport
W Piotrkowie Kujawskim krzyżują się drogi wojewódzkie nr 266 i nr 267. Przez miasto przebiega też linię kolejową nr 131 Chorzów Batory – Tczew, posiadająca w mieście stację i zespół bocznic kolejowych.
Obecnie Piotrków to znaczący lokalny ośrodek przemysłu spożywczego i elektromaszynowego (m.in. duża proszkownia mleka i fabryka kontenerowych oczyszczalni ścieków), a także ważny węzeł komunikacyjny dla powiatu. Znajdują się tu liczne zakłady rzemieślnicze i gospodarstwa agroturystyczne.
Przypisy
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny , demografia.stat.gov.pl .
- ↑ Piotrkowo, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 210.
- ↑ Piotrkowo, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 211.
- ↑ Paweł Szewczak, Kodeks Dyplomatyczny Polski 1843-53 II/1 nr 78, 29 stycznia 2022.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
- ↑ 19 maja 1870 według kalendarza juliańskiego
- ↑ Postanowienie z 20 marca (1 kwietnia) 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 127)
- ↑ 16 sierpnia 1870 według kalendarza juliańskiego
- ↑ Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870, ogłoszone 1 (13) października 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, str. 369)
- ↑ Skorowidz Królestwa Polskiego czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, z wykazaniem: gubernii, powiatu, gminy, parafii, sądu pokoju lub gminnego, oraz najbliższej stacyi pocztowej, wraz z oddzielnym spisem gmin podług najświeższej ich liczby i nazwy ułożony, wykazujący: odległość każdej danej gminy od miasta powiatowego i sądu swojego gminnego; czy i jakie znajdują się w gminie zakłady fabryczne lub przemysłowe, szkoły itp. oraz ludność każdej gminy, obejmujący także podział sądownictwa krajowego świeżo urządzonego. T. 2
- ↑ a b Powiat nieszawski (1867-71 radziejowski), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 126.
- ↑ Dz.U. z 1919 r. nr 13, poz. 140
- ↑ miasto Piotrków stanowiło oddzielną jednostkę administracyjną, położoną między gminami Piotrków (na północy) a Wymysłów (na południu), natomiast miasto Radziejów stanowiło eksklawę (również oddzielną jednostkę administracyjną) na obszarze gminy Piotrków
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1997 r. w sprawie zmiany granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz nadania statusu miasta niektórym miejscowościom w województwach: bielskim, olsztyńskim, piotrkowskim, rzeszowskim, tarnobrzeskim, tarnowskim i włocławskim. (Dz.U. z 1997 r. nr 130, poz. 847).
- ↑ Polskie Zabytki
- ↑ Piotrków Kujawski w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Bibliografia
- Księga Adresowa Polski, Warszawa, 1930. (s. 2018)
- Jarosław Kołtuniak, Piotrków Kujawski. Zarys dziejów miasta i parafii, Bydgoszcz 2002.
Linki zewnętrzne
- Piotrkowo (1), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 210.
- Siedziba gminy: Piotrków Kujawski
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Integralne części miasta | |
| Integralne części wsi |
|
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
