W dzisiejszych czasach Ośmiotysięcznik to temat, który budzi duże zainteresowanie w społeczeństwie. Jego wpływ rozciąga się na różne obszary, od polityki po kulturę popularną, a jego znaczenie nie ogranicza się do konkretnego regionu, ale przekracza granice i dociera do ludzi na całym świecie. Ośmiotysięcznik przykuł uwagę naukowców, profesjonalistów i ekspertów z różnych dziedzin, którzy starają się zrozumieć jego wpływ i wpływ na życie codzienne. W tym artykule będziemy dzisiaj głębiej badać Ośmiotysięcznik i jego implikacje, oferując wszechstronną perspektywę, która obejmuje zarówno jego pozytywne aspekty, jak i te, które generują kontrowersje.
Ośmiotysięcznik – popularne wśród himalaistów, jak również miłośników gór i geografów, określenie szczytu, którego wierzchołek wznosi się na 8000 lub więcej metrów nad poziom morza. Ze względu na zastosowane kryterium minimalnej deniwelacji względnej wynoszące minimum 500 metrów przyjmuje się, że na Ziemi znajduje się czternaście głównych ośmiotysięczników – 10 w Himalajach i 4 w Karakorum. Wśród nich wyróżnia się pięć tak zwanych wysokich ośmiotysięczników, czyli Mount Everest, K2, Kanczendzonga, Lhotse i Makalu, mających ponad lub prawie 8500 metrów. Niezwykłe znaczenie 8000 metrów występuje tylko w układzie metrycznym miar. W anglosaskim układzie miar wysokości szczytów podaje się w stopach i wtedy pojawiają się dwudziesto- i dwudziestopięciotysięczniki.
Czternastkę ośmiotysięczników nazywa się czasem niezbyt precyzyjnie Koroną Himalajów; prawidłowo jest to Korona Himalajów i Karakorum. Nie należy jej mylić z Koroną Ziemi, którą stanowią najwyższe szczyty górskie poszczególnych kontynentów.
Zdobywanie ośmiotysięczników jest trudne, ryzykowne i długotrwałe ze względu na panujące tam warunki i konieczność aklimatyzacji. Na wysokości 8000 metrów ciśnienie atmosferyczne, i tym samym ciśnienie cząstkowe tlenu, jest znacznie niższe niż na poziomie morza. Powoduje to zmniejszenie gradientu między tętnicami a komórkami mięśniowymi, a więc upośledza dostarczanie tlenu do intensywnie pracującego organizmu. Obszary leżące powyżej 8000 m n.p.m. nazywane są strefą śmierci, gdyż człowiek nie jest w stanie przeżyć na tej wysokości dłużej niż kilka dni. Nawet wyrównywanie niedoboru tlenu w organizmie przez korzystanie z butli tlenowej nie pozwala na dłuższe przebywanie w strefie śmierci. Bardzo niskie ciśnienie przyczynia się bowiem do zmniejszenia zdolności przyłączania tlenu do hemoglobiny, co z kolei powoduje obrzęk płuc, a nawet obrzęk mózgu. Inne objawy choroby wysokościowej mogą pojawić się już znacznie niżej. Dodatkowo powyżej 8000 metrów organizm nie potrafi przyswajać pożywienia i jego bilans energetyczny jest ujemny. To wszystko spowodowało, że pierwsze wejście człowieka na wierzchołek szczytu ośmiotysięcznego miało miejsce dopiero w 1950 roku (Annapurna). Wcześniej jednak osiągano i przekraczano granicę ośmiu tysięcy metrów, na przykład podczas prób zdobycia Everestu przez wyprawy brytyjskie w latach 20. XX wieku.
Na jasnofioletowym tle oznaczono szczyty w Karakorum; pozostałe znajdują się w Himalajach.
Lp. | Nazwa | Wysokość m n.p.m. |
Pierwsze wejście | Pierwsze zdobywczynie | Pierwsze wejście zimowe | Pierwsze zdobywczynie zimą |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Mount Everest | 8848 | 16 maja 1975 | Junko Tabei | ||
2 | K2 | 8611 | 23 czerwca 1986 | Wanda Rutkiewicz Liliane Barrard |
||
3 | Kanczendzonga | 8586 | 18 maja 1998 | Ginette Harrison | ||
4 | Lhotse | 8516 | 10 maja 1996 | Chantal Mauduit | ||
5 | Makalu | 8463 | 18 maja 1990 | Kitty Calhoun-Grissom | ||
6 | Czo Oju | 8201 | 13 maja 1984 | Věra Komárková Dina Stěrbova |
10 lutego 1993 | Marianne Chapuisat |
7 | Dhaulagiri | 8167 | 6 maja 1982 | Lutgaarde Vivijs | ||
8 | Manaslu | 8156 | 4 maja 1974 | Mieko Mori Naoko Nakaseko Masako Uchida |
||
9 | Nanga Parbat | 8126 | 27 czerwca 1984 | Liliane Barrard | 25 stycznia 2018 | Élisabeth Revol |
10 | Annapurna I | 8091 | 15 października 1978 | Věra Komárková Irene Miller |
||
11 | Gaszerbrum I | 8068 | 27 lipca 1982 | Marie-José Valençot | ||
12 | Broad Peak | 8047 | 30 czerwca 1983 | Krystyna Palmowska | ||
13 | Gaszerbrum II | 8035 | 12 sierpnia 1975 | Halina Krüger-Syrokomska Anna Okopińska |
||
14 | Sziszapangma | 8013 | 30 kwietnia 1981 | Junko Tabei |
Źródło: Zestawienie na 8000ers.com. .
Lp. | Imię i nazwisko | Okres | Kraj | Uwagi |
---|---|---|---|---|
1 | Reinhold Messner | 1970–1986 | Włochy | 6 nowych dróg, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych, 2 samotnie |
2 | Jerzy Kukuczka | 1979–1987 | Polska | 11 nowych dróg, 4 zimowe, 1 ze wspomaganiem tlenem z butli, 1 samotnie |
3 | Erhard Loretan | 1982–1995 | Szwajcaria | 2 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
4 | Carlos Carsolio | 1985–1996 | Meksyk | 3 nowe drogi, 1 z tlenem |
5 | Krzysztof Wielicki | 1980–1996 | Polska | 2 nowe drogi, 3 zimowe, 1 z tlenem, 6 samotnie |
6 | Juanito Oiarzabal | 1985–1999 | Hiszpania | 1 nowa droga; za pierwszym razem Mount Everest zdobył z dodatkowym tlenem (1993), za drugim bez (2001) |
7 | Sergio Martini | 1983–2000 | Włochy | 2 z tlenem |
8 | Park Young-seok | 1993–2001 | Korea Południowa | 1 zimowe, 5 z tlenem |
9 | Um Hong-gil | 1988–2001 | Korea Południowa | 3 z tlenem |
10 | Alberto Iñurrategi | 1991–2002 | Hiszpania | 1 nowa droga, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
11 | Han Wang-yong | 1994–2003 | Korea Południowa | 3 z tlenem |
12 | Ed Viesturs | 1989–2005 | Stany Zjednoczone | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
13 | Silvio Mondinelli | 1993–2007 | Włochy | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
14 | Iván Vallejo | 1997–2008 | Ekwador | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
15 | Denis Urubko | 2000–2009 | Kazachstan | 3 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
16 | Ralf Dujmovits | 1990–2009 | Niemcy | 1 z tlenem |
17 | Veikka Gustafsson | 1993–2009 | Finlandia | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
18 | Andrew Lock | 1993–2009 | Australia | 1 z tlenem |
19 | João Garcia | 1993–2010 | Portugalia | 1 nowa droga, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
20 | Piotr Pustelnik | 1990–2010 | Polska | 1 samotne, 1 nowa droga, 7 z tlenem |
21 | Edurne Pasaban | 2001–2010 | Hiszpania | pierwsza kobieta, 2 z tlenem |
22 | Abele Blanc | 1992–2011 | Włochy | 1 z tlenem; za pierwszym razem Mount Everest zdobył z dodatkowym tlenem (1992), za drugim bez (2010) |
23 | Mingma Sherpa | 2000–2011 | Nepal | 5 z tlenem |
24 | Gerlinde Kaltenbrunner | 1998–2011 | Austria | druga kobieta, pierwsza kobieta bez użycia butli tlenowych |
25 | Vasilij Pivcov | 2001–2011 | Kazachstan | 1 z tlenem; ostatni szczyt (K2) wspólnie z Żumajewem |
25 | Maksut Żumajew | 2001–2011 | Kazachstan | bez użycia butli tlenowych; ostatni szczyt (K2) wspólnie z Piwcowem |
27 | Kim Jae-soo | 1990–2011 | Korea Południowa | 5 z tlenem |
28 | Mario Luciano Panzeri | 1988–2012 | Włochy | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
29 | Hirotaka Takeuchi | 1995–2012 | Japonia | 3 z tlenem |
30 | Chhang Dawa Sherpa | 2001–2013 | Nepal | |
31 | Kim Chang-ho | 2005–2013 | Korea Południowa | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
32 | Jorge Egocheaga | 2002–2014 | Hiszpania | |
33 | Radek Jaroš | 1998–2014 | Czechy | |
34-35 | Nives Meroi | 1998–2017 | Włochy | wszystkie wejścia bez wspomagania tlenem z mężem Romano Benet |
34-35 | Romano Benet | 1998–2017 | Włochy | wszystkie wejścia bez wspomagania tlenem z żoną Nives Meroi |
36 | Peter Hámor | 1998–2017 | Słowacja | |
37 | Azim Gheychisaz | 2008–2017 | Iran | Kontrowersja – nie wszyscy uznają zdobycie przez niego Manaslu |
38 | Ferran Latorre | 1999–2017 | Hiszpania | |
39 | Òscar Cadiach | 1984–2017 | Hiszpania | wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych |
40 | Kim Mi-gon | 2000–2018 | Korea Południowa | |
41 | Sanu Sherpa | 2006–2019 | Nepal | |
42 | Nirmal Purja | 2014–2019 | Wielka Brytania | Pierwszy ośmiotysięcznik Dhaulagiri zdobył w 2014 roku. W 2019 roku wszedł na szczyty wszystkich 14 ośmiotysięczników z użyciem butli tlenowych w rekordowym czasie 189 dni |
43 | Mingma Gyabu Sherpa | 2010–2019 | Nepal | |
44 | Kim Hong-bin | 2006–2021 | Korea Południowa | Jako pierwszy niepełnosprawny zdobył wszystkie 14 ośmiotysięczników. Zmarł podczas zejścia ze szczytu Broad Peak’u, który zdobył jako swój ostatni ośmiotysięcznik 18 lipca 2021 roku. |
45 | Nima Gyalzen Sherpa | 2004–2022 | Nepal | |
46 | Dong Hong Juan | 2015–2023 | Chiny | |
47 | Kristin Harila | 2022–2023 | Norwegia | 27 lipca 2023 himalaistka Kristin Harila z Norwegii oraz jej przewodnik Tenjen Lama Sherpa z Nepalu wspięli się na K2 i tym samym w 92 dni zdobyli 14 najwyższych szczytów świata. |
48 | Sophie Lavaud | 2012–2023 | Szwajcaria Francja Kanada |
|
49 | Tunç Fındık | 2001–2023 | Turcja | |
50 | Tenjen Lama Sherpa | 2016–2023 | Nepal | 27 lipca 2023 himalaistka Kristin Harila z Norwegii oraz jej przewodnik Tenjen Lama Sherpa z Nepalu wspięli się na K2 i tym samym w 92 dni zdobyli 14 najwyższych szczytów świata. |
51 | Gelje Sherpa | 2017–2023 | Nepal |
W latach 1997–2010 Koreanka Oh Eun-sun zdobyła rzekomo wszystkie ośmiotysięczniki, jednak w grudniu 2010 roku wykazano, że wejście na Kanczendzongę w 2009 nie miało miejsca. Tym sposobem pierwszą kobietą (a 21. osobą) z Koroną Himalajów i Karakorum została Edurne Pasaban, zdobywając Sziszapangmę 17 maja 2010.
18 maja 2009, po wejściu Kingi Baranowskiej na Kanczendzongę, Polska została pierwszym krajem, którego przedstawicielki zdobyły wszystkie czternaście ośmiotysięczników.
Lp. | Nazwa | Imię i nazwisko | Data zdobycia |
---|---|---|---|
1. | Gaszerbrum II | Halina Krüger-Syrokomska Anna Okopińska |
12.08.1975 |
2. | Mount Everest | Wanda Rutkiewicz | 16.10.1978 |
3. | Broad Peak | Krystyna Palmowska | 30.06.1983 |
4. | Nanga Parbat | Anna Czerwińska Krystyna Palmowska Wanda Rutkiewicz |
15.07.1985 |
5. | K2 | Wanda Rutkiewicz | 23.06.1986 |
6. | Sziszapangma | Wanda Rutkiewicz | 18.09.1987 |
7. | Gaszerbrum I | Ewa Panejko-Pankiewicz Wanda Rutkiewicz |
16.07.1990 |
8. | Czo Oju | Wanda Rutkiewicz | 26.09.1991 |
9. | Annapurna I | Wanda Rutkiewicz | 22.10.1991 |
10. | Lhotse | Anna Czerwińska | 21.05.2001 |
11. | Makalu | Anna Czerwińska | 25.05.2006 |
12. | Dhaulagiri I | Kinga Baranowska | 01.05.2008 |
13. | Manaslu | Kinga Baranowska | 05.10.2008 |
14. | Kanczendzonga | Kinga Baranowska | 18.05.2009 |