W dzisiejszym świecie Bytom Odrzański stał się tematem o wielkim znaczeniu i zainteresowaniu wszystkich typów ludzi. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, kulturę, politykę czy gospodarkę, Bytom Odrzański zajmuje ważne miejsce w globalnej dyskusji. W całej historii Bytom Odrzański był przedmiotem badań, debat i kontrowersji, co doprowadziło do wygenerowania szerokiego zakresu opinii i perspektyw w tej kwestii. W tym artykule zbadamy wpływ i znaczenie Bytom Odrzański w różnych obszarach, a także różne sposoby, w jakie ukształtował on nasze życie i otaczający nas świat.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Rynek i ratusz w Bytomiu Odrzańskim | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Burmistrz |
Jacek Sauter | ||||
Powierzchnia | |||||
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
|||||
Strefa numeracyjna |
+48 68 | ||||
Kod pocztowy |
67-115 | ||||
Tablice rejestracyjne |
FNW | ||||
Położenie na mapie gminy Bytom Odrzański | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu nowosolskiego | |||||
51°43′52″N 15°49′19″E/51,731111 15,821944 | |||||
TERC (TERYT) |
0804024 | ||||
SIMC |
0988359 | ||||
Urząd miejski ul. Rynek 167-115 Bytom Odrzański | |||||
Strona internetowa |
Bytom Odrzański (tuż po wojnie Białobrzezie, ⓘ; niem. Beuthen an der Oder) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie lubuskim w powiecie nowosolskim, siedziba gminy Bytom Odrzański. Położone jest 22 km na zachód od Głogowa i 12 km na wschód od Nowej Soli.
Pod względem historycznym Bytom Odrzański leży w północnej części Dolnego Śląska.
W latach 1975–1998 miasto należało administracyjnie do województwa zielonogórskiego.
Miasto leży na lewym, silnie zanieczyszczonym na tym odcinku, brzegu Odry (Środkowe Nadodrze) w obrębie Pradoliny Barycko-Głogowskiej (na jej skraju). Ok. 6 km na południe od miasta znajdują się Wzgórza Dalkowskie.
Nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej, potocznej nazwy egzystencji - bytu określającej miejsce do życia. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najwcześniejsze zanotowane nazwy miejscowości w dokumencie z 1109 roku Bytom oraz Butum podając ich znaczenie „Wohnsitz, Niederlassung” czyli po polsku „miejsce bytowania, osadnictwa”.
Miejscowość w obecnej formie Bytom we fragmencie castrum Bytom (pol. gród Bytom) notuje Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116.
Nazwę miejscowości w zlatynizowanej formie Bitom wielokrotnie notuje spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska. W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Bythom. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińskie nazwy: Beuthena, Bythonia.
Średniowieczny gród słowiański znany z obrony przed wojskami niemieckimi cesarza Henryka V Salickiego w 1109 roku (idącego wówczas na Głogów) wymienia w swoich kronikach Gall Anonim.
(...) A gdy chciał ze sprawionymi szykami wyminąć gród Bytom, jako niemożliwy do zdobycia ze względu na obwarowania i naturalne położenie wśród opływających go wód i oblegających moczar i bagien, niektórzy słynniejsi z jego rycerzy zboczyli pod gród, pragnąc okazać w Polsce swą cnotę rycerską, a wypróbować siły i odwagę Polaków. A grodzianie, otwarłszy bramy, wyszli naprzeciw z dobytymi mieczami, nie obawiając się ani mnogości różnorodnych wojsk, ani napastliwości Niemców, ani obecności samego cesarza, lecz czołowo stawiając im odważny i mężny opór. Widząc to cesarz niesłychanie się zdumiał, że tak ludzie bez zbroi ochronnej walczyli gołymi mieczami przeciw tarczownikom, a tarczownicy przeciw pancernym, spiesząc tak ochoczo do walki jakoby na biesiadę. Wtedy jakoby rozgniewany na zakusy swoich rycerzy cesarz posłał tam kuszników i łuczników, aby przynajmniej przed ich groźbą grodzianie ustąpili i cofnęli się do grodu. Ale Polacy na pociski i strzały zewsząd lecące tyle zwracali uwagi co na śnieg lub na krople deszczu. Tam też cesarz po raz pierwszy przekonał się o odwadze Polaków, bo nie wszyscy jego rycerze wyszli cało z tej walki. (...)
W 1157 roku gród został spalony przez wycofujące się przed Niemcami wojska polskie. Prawa miejskie miasto uzyskało około połowy XIII wieku. W latach 1289-1504 Bytom należał do Piastów śląskich. Od 1331 roku znalazł się pod zwierzchnictwem Czech.
W 1469 roku miasto przeszło w ręce prywatnych właścicieli. Nabywcą był ród rycerski Glaubitzów. W latach 1526-1561 właścicielami miasta byli Rechenbergowie. Od 1561 roku miasto należało do rodziny Schönaichów. Pod rządami Habsburgów, od 1526 roku, następuje rozkwit miasta - największy w latach 1580-1618, za panowania Fabiana i Jerzego von Schönaich. W latach 1601-1628 działało tutaj znane w Europie kalwińskie gimnazjum akademickie z prawem nadawania tytułów bakałarza i magistra - tzw. „Schönaichianum”. Około roku 1615–1618 w Bytomiu działała drukarnia, aczkolwiek zachowało się niewiele jej publikacji.
Od 1742 roku miasto należało do Prus. W XIX wieku posiadało kanalizację i wodociągi.
13 lutego 1945 roku miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie. Poważnie zniszczone miasto przejęła wkrótce administracja polska. Dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec i zastąpieni polskimi osadnikami.
4 czerwca 1988 roku na przejeździe kolejowo-drogowym pod Bytomiem miała miejsce tragiczna katastrofa drogowo-kolejowa – wojskowa ciężarówka marki Star 66, wioząca trzynastu żołnierzy do prac melioracyjnych na pobliskich łąkach wjechała (z winy kierowcy) pod pociąg jadący z prędkością 70 km/h. W wyniku zderzenia eksplodowały kanistry z benzyną wiezione w wozie wojskowym. Na miejscu zginęło 5 osób, kolejnych pięć zmarło po przewiezieniu do szpitali.
Obecnie mieszkańcy osiągają dochody głównie z przemysłu oraz usług. Nieopodal znajdują się huty oraz kopalnie miedzi należące do KGHM. W mieście znajdują się zakłady z branży metalowej oraz meblowej. Co roku odbywa się tu Festiwal Twórczości Muzycznej Niewidomych oraz Flis Odrzański.
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są:
inne zabytki:
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące związki wyznaniowe:
Martin Opitz (ur. 23 grudnia 1597, zm. 20 sierpnia 1639 w Gdańsku) – niemiecki poeta, teoretyk literatury, tłumacz, purysta językowy, studiował na Gymnasium academicum w Bytomiu
Rok | Liczba ludności |
---|---|
1787 | |
1825 | |
1905 | |
1939 | |
1961 | |
1970 | |
2004 | |
2010 |
Od 1947 roku w Bytomiu Odrzańskim działa klub piłkarski Miejski Klub Sportowy „Odra” Bytom Odrzański, który występuje w III lidze grupa III. Zespół swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Gminnym w Bytomiu Odrzańskim. Dzięki doświadczonym, byłym zawodnikom sportów walki, także te dyscypliny cieszą się w mieście popularnością[według kogo?].