W szerokim świecie Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych istnieje wielka różnorodność podejść, opinii i perspektyw. Złożoność tego tematu/osoby/wydarzenia z czasem wywołała niekończące się dyskusje i debaty, stając się centralnym elementem w różnych obszarach wiedzy. Od wpływu na społeczeństwo po wpływ na kulturę popularną, Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych przyciąga uwagę zarówno naukowców, ekspertów, jak i fanów. W tym artykule zbadamy niektóre z najbardziej istotnych i fascynujących aspektów Wikipedia:Unikaj wyrażeń zwodniczych, analizując jego znaczenie i implikacje w różnych kontekstach.
Dla czytelników | Pierwsze kroki | Portal wikipedystów |
Zasady | Współpraca | Społeczność | Szablona | Pomoc |
Wyrażenia zwodnicze – słowa lub wyrażenia, które popierają lub deprecjonują pewne dyskusyjne, wybrane przez autora opinie przez przypisanie ich słabo sprecyzowanej grupie osób bez podania źródeł. Takie wyrażenia próbują ukryć prywatne poglądy pod przykrywką ogólnych prawd i powodują, że czytelnik nie może się odnieść do źródła danego twierdzenia, by zweryfikować, czy jest ono zgodne z prawdą. Jeżeli twierdzenie nie może istnieć bez użycia wyrażeń zwodniczych – narusza ono zasadę neutralnego punktu widzenia. Bez umieszczenia źródeł jest ono również nieweryfikowalne. Albo do twierdzenia znajdą się odpowiednie źródła, albo powinno zostać ono usunięte.
Na przykład: twierdzenie „Poznań to najpiękniejsze miasto na świecie” jest wyrażeniem czyjejś subiektywnej opinii. Taką samą opinię można umieścić w artykule tak, by stworzyć iluzję neutralnego punktu widzenia: „Niektórzy ludzie twierdzą, że Poznań to najpiękniejsze miasto na świecie”.
Chociaż to drugie stwierdzenie wygląda lepiej, wciąż jest subiektywne, niepełne i nieweryfikowalne:
Wyrażenia zwodnicze nie są neutralne, a jedynie rozprzestrzeniają pogłoski i kamuflują osobistą opinię piszącego na dany temat za pomocą niejasnej lub pośredniej składni. Konsensus, osiągnięty przez angielskich Wikipedystów, każe uźródławiać wszystkie tego typu stwierdzenia.
Poniżej widoczne są przykłady wyrażeń zwodniczych, które często można znaleźć w artykułach Wikipedii:
Akceptowane jest używanie niektórych z tych zwrotów, jeśli są one poparte odpowiednimi źródłami, na przykład: „Badania dowiodły, że wodowstręt może być wyleczony za pomocą akupunktury”.
A w przypisach podaj wtedy rzetelne, uznane w świecie naukowym źródło:W.F. Wong, A. Einstein. Akupunktura: Efektywne lekarstwo na wodowstręt. „J. Rabid Med.”. nr 345, s. ss. 33-67, 1996.
Głównym problemem związanym z wyrażeniami zwodniczymi jest to, że kolidują one z zasadą neutralnego punktu widzenia. Jako inne problemy można wymienić:
Szablon {{Dopracować|wyrażenia zwodnicze}} może zostać dodany na górze artykułu lub sekcji, aby zwrócić uwagę na obecność takich słów.
W treści artykułów można używać szablonów:
Odpowiedni szablon dopasowujemy do sytuacji, np.:
Szablony te dodają ukrytą kategorię Artykuły z wyrażeniami zwodniczymi.
Głównymi sposobami walki z wyrażeniami zwodniczymi w artykułach jest a) znalezienie na nie weryfikowalnych źródeł lub b) zmiana języka opiniującego na konkretne fakty. Na przykład to zwodnicze zdanie: „Niektórzy ludzie sugerują, że Jan Kowalski jest analfabetą.” lub nawet tak samo brzmiące „Krytycy sugerują, że Jan Kowalski jest analfabetą” można poprawić, znajdując odpowiednie źródło. Dzięki temu czytelnicy mogą zdecydować, czy zgodzą się z tym źródłem, czy też nie, np.
Próżnych wyrażeń używa się najczęściej przy wyrażeniach zwodniczych. Weźmy pod lupę zdanie „New York Yankees to najlepszy zespół baseballowy w historii tego sportu.” Łatwo można zmienić to zdanie, używając wyrażeń zwodniczych, na przykład: „Niektórzy ludzie sądzą, że New York Yankees to najlepszy zespół baseballowy w historii tego sportu.” Lecz jak ta opinia może zostać sklasyfikowana pod względem źródła? Miliony fanów Jankesów i setki ekspertów wybiorą ten zespół jako najlepszy w historii. Zamiast tego lepiej wyeliminujmy opinię na rzecz faktów:
Dalej jednak coś tu nie pasuje. „Trzy razy więcej niż większość zespołów” sugeruje, że reszta jest gorsza, a Jankesi są „jedyni”. Może napisać tak:
Już jest lepiej, ale czy w takim przypadku nie lepiej byłoby po prostu użyć tabelki?
Drużyna | Liczba wygranych |
---|---|
New York Yankees | 27 |
ISt. Louis Cardinals | 11 |
Boston Red Sox | 7 |
(...) |
Dzięki temu czytelnik może sam ocenić wielkość Jankesów na podstawie wygranych pucharów. Obiektywizm nad subiektywnością. Niezależność, nie stronniczość.
Zgodnie z regułą zdrowego rozsądku również tego zalecenia powinno się używać z głową. Niektórymi wyjątkami od tej zasady są: