Tas-Silġ

W tym artykule poruszony zostanie temat Tas-Silġ, który wzbudził duże zainteresowanie w różnych obszarach. Tas-Silġ przykuł uwagę badaczy, naukowców, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa ze względu na swoje dzisiejsze znaczenie. W tym artykule zbadane zostaną różne podejścia, punkty widzenia i aspekty związane z Tas-Silġ, w celu przedstawienia szerokiej i pełnej wizji tego problemu. Od jego pochodzenia po konsekwencje dla społeczeństwa, co oznacza Tas-Silġ i jego wpływ w różnych kontekstach, zostanie dokładnie zbadane. Dodatkowo przeanalizowane zostaną możliwe przyszłe perspektywy i trendy związane z Tas-Silġ, w celu zrozumienia jego długoterminowej prognozy.

Tas-Silġ
Symbol zabytku nr rej. 00023 NICPMI (2011-12-16)
Ilustracja
Państwo

 Malta

Miejscowość

Marsaxlokk

Adres

Triq Xrobb l-Għaġin

Typ budynku

ruiny świątyń

Właściciel

Rząd Malty

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tas-Silġ”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Tas-Silġ”
Ziemia35°50′42″N 14°33′07″E/35,845000 14,552000
Multimedia w Wikimedia Commons

Tas-Silġ (wym. ) – zaokrąglony szczyt wzgórza na południowo-wschodnim wybrzeżu wyspy Malty, z widokiem na zatokę Marsaxlokk, w pobliżu miasta Żejtun. Tas-Silġ to ważne wielookresowe sanktuarium z pozostałościami archeologicznymi obejmującymi cztery tysiące lat, od neolitu do IX wieku naszej ery. Na stanowisku znajduje się kompleks świątyń megalitycznych, z których najstarsze datowane są na początek trzeciego tysiąclecia p.n.e. (okres Tarxien), po fenickie i punickie sanktuarium poświęcone bogini Astarte. Podczas epoki rzymskiej miejsce to stało się międzynarodowym kompleksem religijnym poświęconym bogini Juno, czemu sprzyjało położenie wzdłuż głównych morskich szlaków handlowych, o których wspomina w I wieku p.n.e. Cyceron.

Oryginalna nazwa wzgórza, na którym znajduje się to miejsce, to Ta’ Berikka, a nazwa Tas-Silġ wywodzi się od pobliskiego kościoła Matki Bożej Śnieżnej (malt. Knisja tal-Madonna tas-Silġ), zbudowanego w XIX wieku. W latach 60. XX wieku, w ramach projektu archeologicznego na stanowisku podjęto pewne prace. Później zostało ono opuszczone na kilka dziesięcioleci. W roku 1996 Uniwersytet Maltański wznowił wykopaliska, odkrywając pozostałości z neolitu i późnej epoki brązu, oraz znaczne złoża związane z ofiarami rytualnymi w epoce punickiej.

Topografia i toponimia

Pobliski kościół Matki Boskiej Śnieżnej, od którego Tas-Silġ wzięło swoją nazwę

Tas-Silġ znajduje się w południowo-wschodniej części Malty, w pobliżu portu Marsaxlokk. W rzeczywistości nazwa odnosi się do małego kościółka pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej, który znajduje się na skrzyżowaniu, gdzie wiejska droga z Żejtun rozwidla się w dwóch kierunkach, na półwysep Delimara i Xrobb il-Għaġin na południowy wschód, i do miejscowości Marsaxlokk na południowym zachodzie. Fort Tas-Silġ, fort poligonalny z epoki brytyjskiej stoi w najwyższym punkcie wydłużonego wzgórza nieco dalej na południe. Niższe i mniejsze wzgórze, na którym prowadzono wykopaliska, nosi nazwę „Ta” Berikka”, chociaż tradycja nazywania go „Tas-Silġ” jest obecnie dobrze ugruntowana. Z terenu roztacza się widok na port Marsaxlokk na południu i dwie zatoki, Marsaskala i St. Thomas’ Bay. Teren jest otoczony sztucznymi polami tarasowymi.

Pozostałości archeologiczne Tas-Silġ spoczywają na szczycie wzgórza z widokiem na zatokę Marsaxlokk i zatokę św. Tomasza w południowo-wschodniej Malcie. Dowodzą one działalności człowieka od tysiącleci, przy czym znacząca aktywność miała miejsce w epoce fenickiej i rzymskiej. W ciągu ostatnich stuleci szczątki Tas-Silġ były przedmiotem dyskusji różnych uczonych, jednak badania archeologiczne przeprowadzone przez Missione Archeologica Italiana w latach 60. XX wieku połączyły szczątki ze słynną świątynią Junony, o której wspominali autorzy klasyczni. Pozostałości były widoczne od czasów klasycznych i były opisywane przez badaczy starożytności i podróżników od wczesnego okresu nowożytnego. Pozostałości archeologiczne rozciągają się na dwóch dużych obszarach na północ i południe od drogi z Żejtun do Marsaxlokk (Triq Xrobb l-Għaġin). Pola na obu obszarach zostały wybrane do badań przez Missione Archeologica Italiana. Zostały one przekopane w latach 1963–1970. Wykopaliska archeologiczne wznowiono później w latach 90. XX wieku zarówno na północnych, jak i południowych obrzeżach stanowiska.

Historia

Świątynia megalityczna i osada z epoki brązu

Wykopaliska włoskiej misji archeologicznej w Tas-Silġ w latach 1963–1972 miały na celu zbadanie pozostałości punickich i późniejszych świątyń, zidentyfikowanych na tym miejscu. Jednak podczas wykopalisk archeolodzy nieoczekiwanie znaleźli prehistoryczne miejsce pod poziomem starożytnym.

Obszar ten został po raz pierwszy zasiedlony, gdy świątynia została zbudowana w okresie Tarxien prehistorii maltańskiej, około 3000 do 2500 lat p.n.e. Niewiele można zobaczyć z pozostałości pierwotnej świątyni, ale rozproszenie megalitów na wzgórzu sugeruje, że istniał tam duży kompleks z co najmniej trzema świątyniami i prawdopodobnie otaczającą go wioską. Układ dużych bloków w kształcie litery D, który był częścią świątyni z czterema apsydami, nadal istnieje, ponieważ został później włączony do innych budynków na tym terenie. W epoce brązu świątynia została prawdopodobnie przekształcona w osadę, podobnie jak w innych miejscach, takich jak Borġ in-Nadur.

W najgłębszej warstwie osadów archeolodzy znaleźli różne artefakty, w tym ceramikę i stojącą grubą damę (ang. Fat Lady). W warstwie z epoki brązu znaleziono fragmenty ceramiki i kamienne narzędzia. Inne dowody z epoki brązu to duża ilość wyrobów ręcznych.

Świątynie punicka, hellenistyczna i rzymska

Po tym, jak Fenicjanie przejęli Maltę około 700 roku p.n.e., zbudowali punicką świątynię Astarte, w którą włączyli stojące pozostałości wcześniejszej świątyni. Do zakrzywionej fasady dodano przedłużenie i zbudowano monumentalne wejście, flankowane dwoma pilastrami i zwieńczone ogromną kamienną płytą. Znaczenie sanktuarium ostatecznie wzrosło i około 300 roku p.n.e. dodano portyk. Niektóre części świątyni, w tym wieża, mogły zostać zaprojektowane jako fortyfikacje pomagające obronić ją przed potencjalnymi najeźdźcami.

Megalityczne pozostałości w Tas-Silġ

Płyta progowa przebita trzema otworami libacyjnymi, dzieląc wschodnią część świątyni od zachodniej, a także szereg ciosowych ścian fundamentowych pod platformę zbudowaną na południe od głównego sanktuarium wciąż istnieją. Wokół tego obszaru znaleziono różne pozostałości, w tym ceramikę, popiół, kości zwierzęce, monety i skorupy. Niektóre z tych skorup mają inskrypcje wotywne. Uważa się, że cippi Melkarta mogły pierwotnie znajdować się w świątyni Tas-Silġ, ale ich pochodzenie jest kwestionowane.

Obecność znacznych pozostałości ceramiki znalezionych na stanowisku podczas wykopalisk sugeruje istnienie pobliskich warsztatów, które wytwarzały naczynia ceramiczne przeznaczone do użytku w miejscowej świątyni. Jakkolwiek także obecność wyrobów importowanych została potwierdzona przez skład ceramiki. Na miejscu znaleziono również liczne punickie monety z brązu.

W epoce rzymskiej świątynia punicka została przekształcona w sanktuarium Junony, rzymskiego odpowiednika Astarte. W 70 roku p.n.e. Cyceron wspomniał o świątyni w swoch mowach Przeciw Werresowi (In Verrem), mówiąc, że świątynia była czczona przez wszystkich, w tym piratów i książąt numidyjskich, ale rzymski namiestnik Sycylii ukradł część jej skarbów. Koordynaty świątyni podał Klaudiusz Ptolemeusz w kompendium Geografia. W różnych osadach wokół studni na dolnym tarasie Tas-Silġ odkryto trochę rzymskiego materiału. Czerwona rzymska posadzka opus signinam, wykonana z tłuczonej ceramiki, płytek wapiennych i białego marmuru, nadal istnieje na miejscu.

Opus signinum z kostkami z białego marmuru w Tas-Silġ

Niedawno odkryto pod Tas-Silġ i zmapowano rozbudowany podziemny system zbiorników wodnych, które prawdopodobnie pochodzą z epoki punickiej lub rzymskiej.

Wpływy starożytnego Egiptu

Podczas wykopalisk w 1969 roku na miejscu znaleziono wiele kamiennych płaskorzeźb i obiektów z wpływami egipskimi, w tym rzeźby kwiatów lotosu reprezentujące egipską boginię Hathor i boga słońca. Między pozostałościami sanktuarium odkryto również ornament z wolutami palmowymi o średnicy około 7,6 cm, datowany na VII – VI wiek p.n.e. Inne fragmenty wapienia, które według teorii należą do jakiegoś projektu architektonicznego, również znaleziono na tym samym obszarze. Podobne elementy znaleziono w rzymskim domu w Rabacie i przypuszcza się, że stanowiły one część thymiaterionu(inne języki), używanego w egipskich rytuałach pogrzebowy.

Kościół bizantyjski

Pozostałości bizantyjskiej bazyliki w Tas-Silġ

W czasach bizantyjskich świątynia została przekształcona w chrześcijańską bazylikę. Bazylika została zbudowana na portykowym dziedzińcu świątyni, który był zadaszony. Kwadratowy budynek miał trzy nawy z apsydą na wschodnim krańcu. Prehistoryczna megalityczna świątynia została ponownie wykorzystana jako baptysterium z chrzcielnicą umieszczoną w środku starożytnej struktury. Kościół, a przynajmniej jego konstrukcja, funkcjonował do VIII–IX wieku. Wokół części stanowiska zbudowano mur obronny z co najmniej jedną wieżą, prawdopodobnie w odpowiedzi na zagrożenie ze strony Arabów. W odpływie chrzcielnicy znaleziono ponad dwieście monet bizantyjskich, pochodziły one począwszy od połowy IV wieku, poprzez reformy Justyniana (538–539), oraz złotą monetę datowaną na rządy Konstantyna IV. Bazylika w Tas-Silġ została rozbudowana, zmodyfikowana i ponownie wykorzystana, aby objąć swoim działaniem ufortyfikowaną osadę połączoną z niżej leżącym portem Marsaxlokk. Ceramiczne szczątki z Tas-Silġ pochodzą z okresu od VI do IX wieku, co świadczy o tym, że port i osada przez stulecia miały powiązania z różnymi częściami Morza Śródziemnego.

Znalezione zostały pozostałości rzeźb, w tym zniszczona marmurowa głowa kobiety i kapitel z kości słoniowej z wiszącą palmetą. Znaleziono również ceramikę z tego okresu, w tym amfory i lokalnie wykonane talerze oraz inne przedmioty. Być może w okresie bizantyjskim „gruba dama” została celowo oszpecona i pochowana w dziurze. W VIII wieku wokół kościoła w pośpiechu zbudowano mury obronne. Kościół został opuszczony wkrótce po zajęciu Malty przez Arabów w 870 roku. Miejsce to zostało przekształcone w kamieniołom, a kamienie z pierwotnej budowli zostały usunięte. W okresie średniowiecza na tym terenie budowano gospodarstwa rolne, a mury z gruzu z tego okresu istnieją do dziś. Przed rozpoczęciem prac wykopaliskowych całe stanowisko było zakopane pod metrową warstwą ziemi.

Istnieją twierdzenia, że na tym miejscu stał w późniejszym okresie meczet, ale nie znaleziono wystarczających dowodów archeologicznych na poparcie tego. Udowodniono jednak, że chrześcijańska budowla spłonęła podczas okresu arabskiego.

Wczesna historia nowożytna

Tas-Silġ można zwiedzać tylko po wcześniejszym umówieniu się

W XVII wieku pisarze zaczęli spekulować na temat lokalizacji świątyni Junony, o której wspominały starożytne teksty, jednak miejsce to zostało odkryte dopiero w XX wieku. Zostało wpisane na Antiquities List of 1925.

Pozostałości kolumny ze świątyni w Tas-Silġ, zbudowanej w okresie fenickim, znajdują się dziś w XVII-wiecznym Palazzo Marnisi w Marsaxlokk.

Nowe znaleziska odkryto, gdy Heritage Malta i Ministerstwo Kultury rozpoczęły nowy projekt renowacji i przekształcenia ruin XIX-wiecznej farmy, aby służyły jako małe centrum dla zwiedzających. Usunięcie podłóg wiejskiego domu odsłoniło dalsze ważne pozostałości archeologiczne, w tym kolejne podłogi i ściany, które w większości były związane z rozbudowanymi budynkami w okres republiki rzymskiej. Nowe odkrycia pozwoliły również zidentyfikować szereg rowów łupieżczych. Zostały one wykopane w czasach nowożytnych w celu kradzieży do dalszego wykorzystania materiału budowlanego starożytnej świątyni.

Pozostałości archeologiczne

Pozostałości żłobionej kolumny w Tas-Silġ

Misja włoska prowadziła pierwsze wykopaliska w latach 1963–1972 i zidentyfikowała sanktuarium. W latach 1996–2005 Uniwersytet Maltański wraz z włoskim zespołem rozpoczęli kolejny projekt wykopaliskowy w celu oczyszczenia innych warstw osadów. Miejsce jest osłonięte pokrywą, która chroni ją przed dalszą erozją.

Heritage Malta prowadzi konserwację Tas-Silġ, i chociaż miejsce to jest zamknięte dla publiczności, mogą je zwiedzać grupy po wcześniejszym umówieniu się. Trwają wysiłki na rzecz zachowania tego miejsca, a kuratorzy mają nadzieję, że bieg drogi przecinającej dziś teren wykopalisk na pół zostanie pewnego dnia zmieniony.

Ochrona dziedzictwa kulturowego

Miejsce wykopalisk zostało 16 grudnia 2011 roku wpisane na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (NICPMI) pod numerem 00023.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e David H. Trump: Malta: Prehistory and Temples. Misdea Book Ltd, 2004, s. 138, 139. (ang.).
  2. ↑ a b c d Anthony Bonanno, Nicholas C. Vella: Tas-Silġ, Marsaxlokk (Malta): Archaeological Excavations Conducted by the University of Malta (1996-2005). Peeters, 2015. ISBN 978-9042930773. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Rainer Gippert: Malta: Ur- und frühgeschichtliche Denkmäler. BookRix, 2014. ISBN 978-3-7309-9341-5. . (niem.).
  4. ↑ a b c Tas-Silġ, Malta: From prehistoric temple to Byzantine church. „World Archeology”, 2013-06-04. 59. (ang.). 
  5. ↑ a b c d Anthony Bonanno. Excavations at Tas-Silg, Malta : a preliminary report on the 1996-1998 campaigns conducted by the Department of Classics and Archaeology of the University of Malta. „Mediterranean Archaeology”. 13, s. 67–114, 2000. . . (ang.). 
  6. ↑ Juliet Rix: Malta. Bradt Travel Guides, 2013, s. 88. ISBN 978-1-84162-452-5. . (ang.).
  7. ↑ a b c Tas-Silg Sanctuary. oneweekholiday.com. . (ang.).
  8. ↑ a b c Anton Bugeja: Land ownership at Tas-Silġ and environs. Peeters, 2015. ISBN 978-90-429-3076-6. (ang.).
  9. ↑ a b c Tas-Silġ Excavation Project (1996–2005). University of Malta. . (ang.).
  10. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 284–285.
  11. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 150–153.
  12. ↑ Brunella Bruno: Roman and Byzantine Malta: Trade and Economy. Midsea Books, 2009, s. 121. ISBN 978-9993272458. (ang.).
  13. ↑ H. Mommsen. Characterization of Maltese pottery of the Late Neolithic, Bronze Age and Punic Period by neutron activation analysis. „Geomaterials in Cultural Heritage”. 257 (1), s. 81–89, 2006. London: The Geological Society. DOI: 10.1144/GSL.SP.2006.257.01.06. Bibcode: 2006GSLSP.257...81M. . . (ang.). 
  14. ↑ Nicholas C. Vella, Josephine Crawley Quinn (ed.): The Punic Mediterranean. Cambridge University Press, 2014, s. 92–98. ISBN 978-1107055278. (ang.).
  15. ↑ Horacio C. R. Vella: Juno and fertility at the sanctuary of Tas-Silġ, Malta. W: Archaeology and Fertility Cult in the Ancient Mediterranean: Papers Presented at the First International Conference on Archaeology of the Ancient Mediterranean, University of Malta, 2-5 September 1985. John Benjamins Publishing, 1986, s. 315. ISBN 978-90-6032-288-8. .
  16. ↑ Bonanno 2005 ↓, s. 189.
  17. ↑ University of Malta: Tas-Silg Excavation Project. . . (ang.).
  18. ↑ Juliet Rix: Malta. Bradt Travel Guides, 2010, s. 84. ISBN 978-1841623122. (ang.).
  19. ↑ Exploring the deep. Times of Malta . 2012-06-24. . . (ang.).
  20. ↑ a b c Alicia I. Meza. Ancient Egyptian Art in Malta. „Mediterranean Archaeology”. 16, s. 99–105, 2003. Meditarch. JSTOR: 24668029. (ang.). 
  21. ↑ a b c d Cardona 2013 ↓, s. 18–24.
  22. ↑ Gambin 2004 ↓, s. 116–117.
  23. ↑ Stephen C. Spiteri. The 'Castellu di la Chitati' the medieval castle of the walled town of Mdina. „Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification”, s. 4, 2004–2007. . (ang.). 
  24. ↑ Tas-Silg – A Living Memory Of Cultures which effected Maltese And European History. Malta Info Guide. . . (ang.).
  25. ↑ Anthony Bonanno, L-Arkeoloġija li l-Identita Nazzjonali , University of Malta (malt.).
  26. ↑ Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939.. Malta Environment and Planning Authority. . (ang.).
  27. ↑ Vincenzo Bonello: Missione archeologica italiana a Malta: Rapporto preliminare della campagna 1963. Centro di studi semitici, Istituto di studi del Vicino Oriente, Università, 1964, s. 42. (wł.).
  28. ↑ a b Fiona Vella: Excavation reveals complex story of ancient Tas-Silġ site. Times of Malta . 2019-07-16. . . (ang.).
  29. ↑ a b Sarah Carabott: Tas-Silġ... uncovered. Times of Malta . 2013-09-24. . . (ang.).
  30. ↑ Tas-Silġ. NICPMI, 2011-12-16. . (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Pozostałości rzymskie na Malcie

Mosaic at the Domvs Romana, Mdina

  • ^ Zburzone
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot