Państwa kandydujące do Unii Europejskiej

W dzisiejszym świecie Państwa kandydujące do Unii Europejskiej stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu dużej liczby osób w różnych obszarach społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na kulturę, środowisko, politykę czy gospodarkę, Państwa kandydujące do Unii Europejskiej zdołał przyciągnąć uwagę naukowców, profesjonalistów i ogółu społeczeństwa. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Państwa kandydujące do Unii Europejskiej, jego znaczeniem i wpływem na różne aspekty codziennego życia. Od jego początków po możliwe przyszłe konsekwencje, przyjrzymy się dogłębnie znaczeniu Państwa kandydujące do Unii Europejskiej w dzisiejszym świecie.

Unia Europejska

Ten artykuł jest częścią serii o:
Relacjach zewnętrznych
Unii Europejskiej

Polityka zewnętrzna Unii Europejskiej
Stosunki z państwami europejskimi
Stosunki z koloniami i obszarami zamorskimi państw członkowskich
Główne kierunki polityki zagranicznej Unii
Współpraca z organizacjami międzynarodowymi
Tematy powiązane
Polityka bezpieczeństwa • CSDP • Misje ESDP • Eurosfera • CARDS • TACIS • MEDA • TAIEX

Członkiem Unii Europejskiej może zostać tylko wolne, niepodległe, suwerenne, demokratyczne państwo europejskie, przestrzegające prawa międzynarodowego, o rozwiniętej gospodarce rynkowej, zdolnej do konkurowania na jednolitym, wspólnym rynku wewnętrznym. Wymogi te zostały spisane przez przywódców ówczesnej dwunastki podczas szczytu Rady Europejskiej w Kopenhadze z 1993 roku i znane są dzisiaj jako kryteria kopenhaskie. Ponadto w Madrycie w 1995 Rada Europejska nakazała zaakceptować w pełni i bez zastrzeżeń acquis communautaire oraz posiadać sprawnie działającą administrację i sądownictwo zdolne wyegzekwować unijne i wspólnotowe akty prawne (kryteria madryckie).

Dziewięć państw posiada oficjalnie status kandydata: Albania (od 2014), Bośnia i Hercegowina (od 2022), Czarnogóra (od 2010), Gruzja (od 2023) Macedonia Północna (od 2005), Mołdawia (od 2022), Serbia (od 2012), Turcja (od 1999), Ukraina (od 2022). Czarnogóra, Islandia, Serbia i Turcja rozpoczęły negocjacje ws. członkostwa. W 2013 roku Islandia zawiesiła negocjacje.

W strategicznym dokumencie przyjętym przez Komisję Europejską 5 listopada 2008 roku napisane jest: „Rozszerzenie służy realizacji strategicznych interesów UE dotyczących stabilności, bezpieczeństwa i zapobiegania konfliktom. Przyczynia się ono do zwiększenia dobrobytu i możliwości wzrostu gospodarczego, do poprawiania połączeń z ważnymi szlakami transportowymi i energetycznymi, a także do umacniania pozycji UE na świecie. W świetle wyzwań związanych ze stabilnością, przed jakimi stanęły niedawno państwa wschodniej części UE, konsekwentna realizacja polityki rozszerzenia staje się ważniejsza niż kiedykolwiek przedtem. Obecny program rozszerzenia obejmuje Bałkany Zachodnie i Turcję”.

W 2014 roku szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział, że nie przewiduje w ciągu najbliższych pięciu lat kolejnych rozszerzeń Unii. Według niego wspólnota musi najpierw poradzić sobie z problemami wewnętrznymi i wzmocnić się po kryzysie finansowym.

W 2022 roku w trakcie trwającej inwazji Rosji na Ukrainę zdecydowano o nadaniu praw kandydata Ukrainie oraz Mołdawii.

Państwa kandydujące

Państwa uznane przez Komisję Europejską za oficjalnych kandydatów.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia Data złożenia wniosku o członkostwo Oficjalny status kandydata do UE Rozpoczęcie negocjacji o członkostwo Liczba zamkniętych i otwartych rozdziałów negocjacyjnych Strefa wolnego handlu Unia celna PKB per capita według WFB w 2021 w USD Procent średniej UE
 Albania styczeń 2003 12 czerwca 2006 1 kwietnia 2009 24 kwietnia 2009 27 czerwca 2014 – – 2007 – 14 520 37,0%
 Bośnia i Hercegowina 25 listopada 2005 16 czerwca 2008 1 czerwca 2015 15 lutego 2016 15 grudnia 2022 – – 2008 – 15 635 39,9%
 Czarnogóra 26 września 2006 15 października 2007 1 maja 2010 15 grudnia 2008 grudzień 2010 29 czerwca 2012 3/33 z 35 2008 – 20 557 52,4%
 Gruzja 15 lipca 2010 27 czerwca 2014 1 lipca 2016 3 marca 2022 14 grudnia 2023 – – 2014 – 15 472 39,5%
 Macedonia Północna marzec 2000 9 kwietnia 2001 1 kwietnia 2004 22 marca 2004 16 grudnia 2005 – – 2004 – 16 464 42,0%
 Mołdawia 12 stycznia 2010 27 czerwca 2014 1 lipca 2016 3 marca 2022 23 czerwca 2022 14 grudnia 2023 – 2016 – 14 234 36,4%
 Serbia 1 października 2005 29 kwietnia 2008 1 września 2013 22 grudnia 2009 1 marca 2012 21 stycznia 2014 2/8 z 35 2008 – 19 762 50,4%
 Turcja 31 lipca 1959 12 września 1963 – Ankara Agreement
22 grudnia 1995 – Unia celna 		1 stycznia 1996 – Unia celna 14 kwietnia 1987 11 grudnia 1999 3 października 2005 1/16 z 33 1996 2001 31 252 79,7%
 Ukraina 5 marca 2007 21 marca 2014 – część polityczna umowy
27 czerwca 2014 – część handlowa umowy 		1 listopada 2014 – tymczasowe wejście w życie części politycznej
1 stycznia 2016 – tymczasowe wejście w życie części handlowej 		28 lutego 2022 23 czerwca 2022 14 grudnia 2023 – 2017 (częściowo) – 12 944 33,0%

Państwa oficjalnie uznane za kandydatów

Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia biorą udział w Procesie stabilizacji i stowarzyszenia, porównywalnym do Układów Europejskich zawieranych w latach 90. z państwami Europy Środkowo-Wschodniej. W proces ten wchodzi zawarcie Układu Stowarzyszeniowego.

Albania

Unia Europejska i Albania
 Zobacz też: Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.

Państwa popierające integrację Albanii z UE: Niemcy, Chorwacja.

W czerwcu 2014 roku Rada Europejska przyznała Albanii status oficjalnego kandydata do UE. Warunkiem dalszej integracji z UE jest skuteczna realizacja reform, szczególnie w zakresie administracji państwowej i sądownictwa, poprawa zwalczania zorganizowanej przestępczości i korupcji, lepsza ochrona praw człowieka i praw mniejszości, a także przestrzeganie prawa własności.

Bośnia i Hercegowina

Unia Europejska i Bośnia i Hercegowina

Argumenty zwolenników: rozszerzenie Unii na Zachodnie Bałkany przyczyni się do stabilizacji i rozwoju tego regionu, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w CEFTA, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską, duże poparcie społeczne dla integracji europejskiej.

Argumenty przeciwników: niestabilność polityczna, zagrożona jedność państwa (separatyzm części serbskiej), głębokie podziały etniczne duża przestępczość, korupcja, silne struktury mafijne, słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, brak członkostwa w WTO, 121 miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej.

 Zobacz też: Wysoki przedstawiciel dla Bośni i Hercegowiny, EUFOR Althea i Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.

W 2005 rozpoczęto negocjacje w sprawie stowarzyszenia. W czerwcu 2008 doszło do podpisania umowy o stabilizacji i stowarzyszeniu. Unia Europejska, w porozumieniu z Radą ds. Implementacji Pokoju, zamierza przejąć główną odpowiedzialność za stabilizację w Bośni. Bośnia i Hercegowina oczekuje na przyznanie statusu kandydata, co będzie możliwe w oparciu o pozytywną ocenę stopnia ich stabilizacji wewnętrznej oraz zaawansowania prowadzonych przez nie reform. Państwa popierające aspiracje integracyjne: Polska.

Czarnogóra

Unia Europejska i Czarnogóra
 Zobacz też: Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.

9 grudnia 2011 Rada Europejska zdecydowała o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą w czerwcu 2012 roku. Czarnogórze udało się zamknąć tymczasowo trzy rozdziały (25 – nauka i badania, 26 – edukacja i kultura, 30 – stosunki zewnętrzne), a negocjacje trwają w kolejnych 30 rozdziałach.

Gruzja

Unia Europejska i Gruzja

Argumenty zwolenników: podkreśla swoje chrześcijańskie i europejskie korzenie, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, silny i zdecydowany kierunek proeuroatlantycki – chęć członkostwa w NATO, 32. miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej. Gruzja podpisała umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską 27 czerwca 2014 roku. 14 Grudnia 2023 roku Gruzja została oficjalnym kandydatem do Unii Europejskiej.

Argumenty przeciwników: położenie na Zakaukaziu, słaba gospodarka (dodatkowo zniszczona działaniami wojennymi z sierpnia 2008), prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, problem Abchazji i Osetii Południowej (separatyzm, chęć przyłączenia się do Rosji, niejasny status tych prowincji po konflikcie zbrojnym z Rosją w sierpniu 2008), niestabilność polityczna, oskarżenia opozycji o łamanie zasad demokracji przez prezydenta.

European Union-Georgia Action Plan wstępem do stowarzyszenia. 27 czerwca 2014 roku podpisała umowę stowarzyszeniową.

14 grudnia 2023 roku Gruzja otrzymała status kandydata do Unii Europejskiej.

Główni zwolennicy: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia.

Macedonia Północna

Unia Europejska i Macedonia Północna
 Osobny artykuł: Stosunki Macedonii Północnej z Unią Europejską.

Komisja Europejska zarekomendowała wyznaczenie daty rozpoczęcia negocjacji, z powodu postępów Macedonii Północnej na drodze do członkostwa.

Na drodze do członkostwa w Unii Europejskiej, przeszkodę stanowi znacząca mniejszość albańska – zagrożona jedność kraju; niski przyrost naturalny – według badań ONZ, w latach czterdziestych XXI wieku Macedończycy staną się mniejszością we własnym kraju, duża przestępczość, korupcja, silne struktury mafijne, gospodarka prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, problem z dialogiem politycznym, brak reformy policji, brak walki z korupcją, brak reformy sądownictwa i administracji publicznej, zła polityka państwa w dziedzinie zatrudnienia, a na terenach zamieszkanych przez mniejszość albańską także przypadki łamania prawa podczas wyborów.

 Zobacz też: Konflikt grecko-macedoński i Porozumienie pokojowe z Ochrydy.

Państwa popierające europejskie aspiracje: Polska, Chorwacja.

W październiku 2013 roku KE po raz piąty rekomendowała rozpoczęcie rozmów akcesyjnych z Macedonią, posiadającą od grudnia 2005 roku status kandydata. Spór z Grecją o nazwę państwa macedońskiego pozostawał długo głównym czynnikiem blokującym postępy integracyjne Macedonii. Wpływ na to mają również zadrażnienia z Bułgarią na tle projektu traktatu międzypaństwowego oraz spowolnienie tempa reform wewnętrznych.

Mołdawia

Unia Europejska i Mołdawia
 Osobny artykuł: Stosunki Mołdawii z Unią Europejską.

Argumenty zwolenników: członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, członkostwo w CEFTA, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską. Mołdawia podpisała umowę stowarzyszeniową z Unią Europejską 27 czerwca 2014 roku.

Argumenty przeciwników: jedno z najbiedniejszych państw Europy, bardzo słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, duża przestępczość, silne struktury mafijne, problem separatyzmu Naddniestrza i stacjonowania tam obcych wojsk, praktyczny brak kontroli Mołdawii nad tym terenem.

The EU Moldova Action Plan jest wstępem do układu stowarzyszeniowego. 27 czerwca 2014 roku podpisała umowę stowarzyszeniową.

Główny zwolennik: Rumunia. Pozostałe państwa: Polska.

Serbia

Unia Europejska i Serbia
 Zobacz też: Stosunki Serbii z Unią Europejską.

Argumenty zwolenników: rozszerzenie Unii na Zachodnie Bałkany przyczyni się do stabilizacji i rozwoju tego regionu, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w CEFTA, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską, nawiązanie współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii, nawiązanie współpracy z NATO.

Argumenty przeciwników: słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, wyjątkowe ubóstwo jej południowej części – Prowincji Autonomicznej Kosowo i Metochia, pogorszenie stosunków z państwami, które uznały niepodległość Kosowa i żądanie od UE jasnego stanowiska, czy uznaje Serbię w jej dotychczasowych, potwierdzonych międzynarodowo granicach z Kosowem, brak członkostwa w WTO.

Państwa popierające: Grecja, Polska, Węgry, Hiszpania. Państwa niechętne członkostwu: Holandia i Rumunia.

UE 3 maja 2006 roku zawiesiła rozmowy stowarzyszeniowe jeszcze wtedy z Serbią i Czarnogórą z powodu niespełnienia przez nią warunku, jakim było aresztowanie do końca kwietnia Ratko Mladicia. Serbia jest kontynuatorem Serbii i Czarnogóry. Jednak w maju 2007 roku Unia Europejska zaznaczyła, że widzi zachodzące w Serbii zmiany pozwalające na wznowienie rozmów stowarzyszeniowych. 23 grudnia 2009 w Sztokholmie, serbski prezydent Boris Tadić złożył oficjalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej. 1 marca 2012 roku Serbia otrzymała status państwa kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej

Serbia rozpoczęła negocjacje 21 stycznia 2014 roku. Trwa faza badań przesiewowych. W dużej mierze ich tempo zależy od postępów w procesie normalizacji między Serbią i Kosowem – zawarcie porozumienia w tej sprawie 19 kwietnia 2013 roku w Brukseli i jego implementacja jest czynnikiem przesądzającym o postępie Serbii.

Turcja

 Osobny artykuł: Stosunki Turcji z Unią Europejską.
Unia Europejska i Turcja

Argumenty zwolenników: państwo, które najdłużej czeka na decyzję Europy w sprawie członkostwa (od 1963 roku – kiedy to w Układzie Stowarzyszeniowym zapowiedziano jej wejście do ówczesnej EWG), aż 85% społeczeństwa popiera integrację Turcji z UE, silna westernizacja modelu życia i laicyzacja życia politycznego, szansa na demokratyzację tego państwa, jak i szansa na demokratyzację Unii, szansa na wyjście poza krąg cywilizacji chrześcijańskiej i budowanie zgody chrześcijańsko-muzułmańskiej, dzięki czemu Unia miałaby szansę stworzyć wielką, różnorodną kulturowo przestrzeń, przyczyni się również do stabilizacji w obszarze basenu mórz: Śródziemnego i Czarnego oraz na Zakaukaziu, dobra kondycja gospodarcza, reformy gospodarcze, duża liczba ludności – wielki rynek zbytu, duża liczba Turków w państwach europejskich – przez to silne i długie związki kulturowe z Zachodem, nawiązanie do tradycji bizantyjskiej i do połączenia obu części dawnego Imperium rzymskiego, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy (od 9 sierpnia 1949), członkostwo w OECD, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, członkostwo w NATO (od 1952 roku) – sojusznik militarny wielu państw członkowskich, druga co do wielkości armia NATO – możliwość wniesienia ogromnego potencjału do dorobku militarnego UE, członkostwo stowarzyszone w Unii Zachodnioeuropejskiej, członkostwo w G20 – chęć odgrywania większej roli na arenie międzynarodowej, aspiracje do bycia regionalnym mocarstwem, ważne położenie geostrategiczne (przez co umocnienie geostrategicznego położenia Unii Europejskiej) – szczególnie przy projektach energetycznych związanych z południowym Kaukazem i na Bliskim Wschodzie oraz procesach pokojowych w tym rejonie świata, przyjęcie prawa o fundacjach, reforma kodeksu karnego w zakresie wolności wypowiedzi, zapisanie w nowej tureckiej konstytucji pełnego poszanowania praw człowieka i wolności podstawowych, zapewnienia rozdziału władz oraz demokratycznego i świeckiego charakteru Państwa Tureckiego.

Argumenty przeciwników: spór z Armenią (nieuznawanie zbrodni ludobójstwa Ormian i utrzymywanie embarga gospodarczego, zamknięcie granicy i stosowanie gróźb wobec sąsiadów), niestabilne relacje z Grecją – nieuznawanie ludobójstwa Greków z początku XX wieku, kwestia mniejszości kurdyjskiej, spór z Cyprem o Turecką Republikę Cypru Północnego (nieuznawanie Cypru, jednego z członków UE), de iure Turcja okupuje część terytorium UE, tylko nieco ponad 3% terytorium leży na kontynencie europejskim, przez większość swojej historii Turcja była w opozycji do Europy, duże wpływy wojska i ekstremalnych środowisk islamskich, niski poziom rozwoju gospodarczego – niemożność poradzenia sobie na rynku wewnętrznym, duża liczba ludności – możliwa duża fala emigracji w poszukiwaniu pracy, Turcja uzyskałaby ogromną możliwość blokowania procesu decyzyjnego, byłaby drugim państwem według liczby ludności (po Niemczech) – praktycznie żadna decyzja nie byłaby podjęta bez jej zgody, duża liczba Turków w państwach europejskich – trudności w odnalezieniu się w zachodnim świecie, przyjęcie Turcji może doprowadzić do rozluźnienia więzi kulturowych i spowolnienia procesów integracyjnych (obawy do cofnięcia integracji do strefy wolnego handlu), nieufność (niechęć) państw arabskich związana z przeszłością i dominacją Osmanów, niezakończone problemy dotyczące wolności religijnej wyznań niemuzułmańskich, ingerencja w działania Patriarchatu Ekumenicznego, łamanie praw kobiet (w tym prawo do popełniania tzw. honorowe zabójstwa), wyjątkowo niski procent kobiet obecnych na rynku pracy, łamanie prawa związków zawodowych, ograniczany sądowo dostęp do portali internetowych.

 Zobacz też: MEDA, Proces barceloński i Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego.

Zwolennicy potencjalnego członkostwa Turcji: Szwecja, Polska (w osobie prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska). Przeciwnicy: Austria.

Turcja rozpoczęła negocjacje w październiku 2005 roku, są one otwarte w 13 rozdziałach negocjacyjnych (ostatni z nich: 22 – polityka regionalna i koordynacja instrumentów regionalnych został zainaugurowany w listopadzie 2013 roku). Tymczasowo udało się zamknąć negocjacje jedynie w rozdziale 25 (nauka i badania). Otwarcie negocjacji w ośmiu rozdziałach jest blokowane przez Cypr w związku z niewypełnianiem przez Turcję zapisów tzw. protokołu ankarskiego do umowy stowarzyszeniowej, co ma swoje korzenie w trwającym podziale Cypru na Republikę Cypru i tzw. Turecką Republikę Cypru Północnego. Ponadto Francja blokuje otwarcie czterech rozdziałów negocjacyjnych. Na przeszkodzie postępów negocjacyjnych Turcji stoi również sytuacja polityczna w tym państwie i zahamowanie reform wewnętrznych. Turcja czyni starania o otwarcie negocjacji w rozdziałach 23 (wymiar sprawiedliwości i prawa podstawowe) oraz 24 (sprawiedliwość, wolność, bezpieczeństwo).

Ukraina

Unia Europejska i Ukraina
 Osobne artykuły: Stosunki Ukrainy z Unią Europejską i Akcesja Ukrainy do Unii Europejskiej.

W marcu 2007 rozpoczęto negocjacje w sprawie szerszego porozumienia UE-Ukraina podobnego do układów stowarzyszeniowych. Współpraca UE-Ukraina dotyczy między innymi stworzenia wspólnej przestrzeni powietrznej, opracowania i realizacji strategii transportowej, która przyczyni się do rozwoju korytarzy transportowych. W październiku 2010 Rada Najwyższa Ukrainy odrzuciła pomysł złożenia wniosku w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej. 21 marca 2014 roku została podpisana część polityczna Umowy Stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Część handlowa umowy została podpisana 27 czerwca 2014 roku.

16 września 2014 Rada Najwyższa zatwierdziła projekt ustawy o ratyfikacji Układu o stowarzyszeniu między Ukrainą a Unią Europejską, która tego samego dnia została podpisana przez prezydenta Petro Poroszenko.

1 stycznia 2016 weszła w życie umowa między Ukrainą a Unią Europejską o pogłębionej i całościowej strefie wolnego handlu (DCFTA), będąca najważniejszą i największą częścią podpisanej w czerwcu 2014 roku umowy stowarzyszeniowej między Ukrainą a UE.

28 lutego 2022 Ukraina oficjalnie złożyła list z wnioskiem o członkostwo. 1 marca 2022 Parlament Europejski zarekomendował uczynienie Ukrainy oficjalnym „kandydatem” do członkostwa w UE. 24 maja 2022 Rada Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie umożliwiające czasową liberalizację handlu z Ukrainą, zniesienie wszystkich ceł z tytułu IV umowy stowarzyszeniowej, cła antydumpingowe oraz egzekwowanie wspólnych zasad importowych. 17 czerwca 2022 Komisja Europejska oficjalnie ogłosiła swoje zalecenie przyznania Ukrainie statusu kandydata do UE.

Potencjalni kandydaci

Państwa stowarzyszone

Państwa stowarzyszone z Unią Europejską.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia Data złożenia wniosku o członkostwo Strefa wolnego handlu PKB per capita stan na 2021 Procent średniej UE
 Kosowo 28 października 2013 27 października 2015 1 kwietnia 2016 15 grudnia 2022 – 11 579 37,2%
 Maroko wiosna 1992 26 lutego 1996 1 marca 2000 1 czerwca 1987 2000 7413 18,9%

Kosowo

Unia Europejska i Kosowo
 Osobny artykuł: Stosunki Kosowa z Unią Europejską.

Hiszpania, Cypr, Słowacja, Grecja i Rumunia nie uznały jednostronnego ogłoszenia niepodległości i zawetują jakiekolwiek formy współpracy UE z Kosowem. Państwo to jest jednym z najbiedniejszych regionów świata z czterdziestoprocentowym bezrobociem, wyjątkowo słabą gospodarką i silnymi strukturami mafijnymi. Oskarżenia o zbrodnie wojenne a co za tym też idzie zupełny brak kontroli i ochrony mniejszości serbskiej i romskiej, niszczenie zabytków kultury prawosławnej. Jedyne, co przeważa na plus, to używanie waluty euro i bycie swego rodzaju protektoratem Unii Europejskiej. UE wyeksportowała tam struktury państwowej administracji, sądownictwa i policji – EULEX (jednak z zastrzeżeniem neutralności tej misji względem statusu Kosowa). Z drugiej strony jest to powód na nie, gdyż członkiem UE nie może być państwo, które nie posiada silnej administracji i sądownictwa. Wiąże się to z faktem egzekwowania prawa wspólnotowego, które spoczywa właśnie na sądownictwie i administracji państw członkowskich. Paradoksalnie obecnie Serbia może wejść do UE wcześniej niż Kosowo. Na niekorzyść Kosowa (jako samodzielnego państwa) przemawia również brak członkostwa w ONZ, Radzie Europy, OBWE, WTO. Na korzyść przemawia – osobne od Serbii – członkostwo w CEFTA – lecz jest to członkostwo jako Kosowo-UNMIK. Pierwszym i podstawowym argumentem przeciw członkostwu jest nieuznanie oficjalne przez Unię Europejską niepodległości Kosowa. Komisja Europejska rozpoznaje Kosowo wyłącznie jako obszar administracyjny Serbii pod nadzorem międzynarodowym.

W rezultacie porozumienia serbsko-kosowskiego i pozytywnego dla Kosowa raportu KE, 28 października 2013 roku podjęto negocjacje ws. zawarcia Porozumienia o stabilizacji i stowarzyszeniu z Kosowem (formuła EU-only), które zakończyły się w maju 2014 roku. Porozumienia zostało podpisane 27 października 2015 roku.

Maroko

Unia Europejska i Maroko

Argumenty zwolenników: przyjęcie Maroka oznaczałoby wyjście poza świat chrześcijański i reunifikację obu brzegów Morza Śródziemnego, stosunkowo blisko Europy, więc nie powinno być problemu z wymianą handlową, członkostwo w ONZ, członkostwo w WTO, przyjęcie Maroka do UE byłoby czynnikiem stabilizującym w Afryce i w basenie Morza Śródziemnego, najwyższy stopień aplikacji acqius UE spośród państw śródziemnomorskich.

Argumenty przeciwników: niestabilna sytuacja polityczna, nieuregulowana kwestia Sahary Zachodniej; niespełnianie kryteriów kopenhaskich dotyczących praw człowieka; położenie na kontynencie afrykańskim; słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, Maroko uważa, że Hiszpańskie Posiadłości w Afryce Północnej są terytorium marokańskim okupowanym przez Hiszpanię.

Złożyło wniosek uważając, że jest demokratycznym państwem organicznie połączonym z Europą. Odmówiono szans na członkostwo, między innymi z powodu nierozwiązanego konfliktu z Saharą Zachodnią. Trwają prace nad zaciśnięciem współpracy na zasadach szerszych niż ma to miejsce w przypadku umowy stowarzyszeniowej i Unii dla Śródziemnomorza.

 Zobacz też: MEDA, Proces barceloński, Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego i Europejska Polityka Sąsiedztwa.

Państwa należące do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu

 Zobacz też: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia Data złożenia wniosku o członkostwo Oficjalny status kandydata do UE Strefa wolnego handlu Unia celna PKB per capita według WFB w 2017 w USD Procent średniej UE
 Liechtenstein Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG – – EOG – 139 100 354,9%
 Norwegia Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG Stowarzyszenie zastąpiono szerszą integracją w ramach EOG 1962, 1967 i 1992 –
w przeszłości Norwegia taki status otrzymała 		EOG – 70 600 180,1%
 Szwajcaria Osobne dwustronne porozumienia WE-CH Osobne dwustronne porozumienia WE-CH Osobne dwustronne porozumienia WE-CH 1992 – 1973 – 61 400 156,6%

Islandia

Unia Europejska i Islandia
 Osobny artykuł: Stosunki Islandii z Unią Europejską.
 Zobacz też: Europejski Obszar Gospodarczy.

W 2011 roku Komitet Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego ocenił postępy Islandii na drodze do członkostwa w Unii Europejskiej. Zaznaczył konieczność dostosowania przepisów rybołówstwa Islandii do zasad rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, rozbieżności w kwestii połowów wielorybów i pozytywnie przyjął nowe porozumienie w sprawie Icesave.

Badanie Gallupa z 2007 roku wskazało, że 48% Islandczyków jest za członkostwem, 34% przeciwnych. Zwolennicy: Sojusz – partia socjaldemokratyczna, Halldór Ásgrímsson. Valgerður Sverrisdóttir wyraziła chęć przystąpienia do strefy euro bez wchodzenia do UE. Ocenia się, że Islandia przystąpi do UE, jeżeli uczyni to Norwegia. 25 maja 2009 roku islandzki rząd formalnie przedstawił parlamentowi wniosek o zezwolenie na rozpoczęcie rozmów członkowskich z Unią Europejską. 17 lipca 2009 roku ambasador Islandii w Szwecji (państwu sprawującemu ówcześnie prezydencję w UE) przekazał na ręce szwedzkiego ministra spraw zagranicznych oficjalny wniosek parlamentu Islandii o przystąpienie do Unii. Następnie o tej decyzji poinformował islandzki ambasador przy Komisji Europejskiej.

Eurosceptyczny rząd Islandii, który objął władzę wiosną 2013 roku, zdecydował o zawieszeniu od września 2013 roku negocjacji akcesyjnych, nie wycofując przy tym wniosku o członkostwo. Do momentu przerwania rozmów udało się zamknąć negocjacje w 11 rozdziałach (a trwały one w kolejnych 17). Ze względu na wewnętrzną sytuację polityczną ostateczna decyzja ws. kontynuacji negocjacji i członkostwa w UE została zawieszona do 2017 roku. W 2015 roku rząd przekazał Komisji Europejskiej notę informującą, że "Islandia nie powinna być uważana za kandydata do UE". Islandia kontynuuje współpracę z UE w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Liechtenstein

Unia Europejska i Liechtenstein

Argumenty zwolenników: dobry poziom rozwoju gospodarczego, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską, członkostwo w strefie Schengen od 19 grudnia 2011.

Argumenty przeciwników: członkostwo w UE uzależnione od decyzji Szwajcarii.

Norwegia

 Zobacz też: Europejski Obszar Gospodarczy.
Unia Europejska i Norwegia
 Osobny artykuł: Stosunki Norwegii z Unią Europejską.

Argumenty zwolenników: bardzo wysoki poziom rozwoju gospodarczego, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OECD, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, członkostwo w NATO, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską, członkostwo w strefie Schengen, a przez co współpraca w III filarze, współpraca w II filarze, 34. miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej.

Argumenty przeciwników: sprawa połowów ryb na Morzu Północnym i Norweskim, ogromne zyski ze złóż ropy naftowej na Morzu Norweskim (obawa przed byciem płatnikiem netto).

Odmówiła wejścia w referendum w 1972, jak również w 1994. Partie polityczne popierające członkostwo Norwegii w Unii: Høyre, Norweska Partia Pracy. Przeciwne: Sosialistisk Venstreparti, Senterpartiet, Kristelig Folkeparti.

Zgodnie z badaniami opinii publicznej z 2011 roku: 72% Norwegów jest zdecydowanie przeciw, jedynie 12 procent badanych było za, reszta się waha (nawet wśród wyborców Høyre, czyli najbardziej proeuropejskiej z norweskich politycznych partii: 65% przeciw akcesji do UE).

Szwajcaria

Unia Europejska i Szwajcaria
 Osobny artykuł: Stosunki Szwajcarii z Unią Europejską.

Argumenty zwolenników: bardzo wysoki poziom rozwoju gospodarczego, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OECD, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, położenie na kontynencie europejskim, silny związek i utożsamianie się z kulturą europejską, członkostwo w strefie Schengen, 9 miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej, jeden z najważniejszych partnerów handlowych Unii.

Argumenty przeciwników: izolacjonizm, polityka neutralności państwa szwajcarskiego stałaby w opozycji do rozwoju jakiejkolwiek wspólnej obronności UE, niechęć do uczestnictwa w bojowych fragmentach misji pokojowych.

Po negatywnym wyniku referendum w sprawie Europejskiego Obszaru Gospodarczego zawieszono dalsze negocjacje.

Państwa należące do Partnerstwa Wschodniego

 Osobny artykuł: Partnerstwo Wschodnie.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Unia celna PKB per capita stan na 2021 Procent średniej UE
 Armenia 15 lipca 2010 W trakcie negocjacji 13 317 34%
 Azerbejdżan 15 lipca 2010 – 14 421 36,8%

Armenia

Unia Europejska i Armenia

Argumenty zwolenników: pierwszy chrześcijański kraj świata, zawsze podkreślała swoje europejskie korzenie i aspiracje proeuropejskie, członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO, 28. miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej.

Argumenty przeciwników: konflikt z Turcją i sprawa Górskiego Karabachu, położenie na Zakaukaziu, słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, niestabilność polityczna, łamanie zasad demokracji (postawienie w stan oskarżenia i pozbawienie wolności przez władze armeńskie przeciwników politycznych w marcu 2008). Armenia jest bardziej zainteresowana integracją w unii celnej z Rosją, Białorusią i Kazachstanem oraz przystąpieniem do Unii Euroazjatyckiej.

Badania opinii publicznej: 64% za, 11,8% przeciw.

Zwolennicy: Galust Sahakia, Artur Baghdasarian. Przeciwnicy: Robert Koczarian.

Azerbejdżan

Unia Europejska i Azerbejdżan

Argumenty zwolenników: członkostwo w ONZ, członkostwo w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, aspiracje proatlantyckie, silne powiązania z Turcją, złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, geostrategiczne położenie.

Argumenty przeciwników: sprawa Górskiego Karabachu, położenie na Zakaukaziu, słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, niestabilność polityczna, łamanie zasad demokracji, „rozdarcie” między Rosją, światem islamu i Zachodem (kierunek proeuroatlantycki popierany przez Turcję – o ile uznać Turcję za państwo zachodnie), brak członkostwa w WTO.

Pozostałe państwa

Państwa, które mają możliwość członkostwa w Unii Europejskiej.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Unia celna PKB per capita według WFB w 2017 w USD Procent średniej UE
 Andora 18 marca 2015 1990 49 900 127,3%
 Monako 18 marca 2015 Unia celna FR z MC 115 700 295,2%
 San Marino 18 marca 2015 1991 59 500 151,8%
 Watykan – ? ?

Andora

Unia Europejska i mikropaństwa

Argumenty zwolenników: położenie na kontynencie europejskim, członkostwo w ONZ, Radzie Europy, OBWE, używanie waluty euro.

Argumenty przeciwników: problem z reprezentacją tak małego państwa w instytucjach wspólnotowych, brak członkostwa w WTO; obecne relacje dwustronne reguluje umowa z 15 października 2004 roku.

Monako

Argumenty zwolenników: położenie na kontynencie europejskim, członkostwo w ONZ, Radzie Europy, OBWE, strefie euro, otwarte granice, wysoki poziom dobrobytu.

Argumenty przeciwników: problem z reprezentacją tak małego państwa w instytucjach wspólnotowych, brak członkostwa w WTO.

San Marino

Argumenty zwolenników: położenie na kontynencie europejskim, członkostwo w ONZ, Radzie Europy, OBWE, strefie euro, otwarte granice.

Argumenty przeciwników: problem z reprezentacją tak małego państwa w instytucjach wspólnotowych, brak członkostwa w WTO.

Watykan

Argumenty zwolenników: położenie na kontynencie europejskim, członkostwo w OBWE, strefie euro, otwarte granice.

Argumenty przeciwników: problem z reprezentacją tak małego państwa w instytucjach wspólnotowych, brak członkostwa w WTO, monarchia absolutna.

Pozostałe państwa geograficznie europejskie – tworzące Unię Eurazjatycką

Państwa geograficznie europejskie, które nie wyraziły chęci przystąpienia do Unii Europejskiej.
Państwo Strefa wolnego handlu PKB per capita 2017 według WFB w USD Procent średniej UE
 Białoruś – 19 751 50,4%
 Kazachstan – 26 033 66,4%
 Rosja W trakcie negocjacji 27 970 71,4%

Białoruś

Unia Europejska i Białoruś
 Osobny artykuł: Stosunki Białorusi z Unią Europejską.

Argumenty zwolenników: geograficzne położenie na terenie Europy, członkostwo w ONZ, członkostwo w OBWE, zapowiedź ocieplenia stosunków po wypuszczeniu więźniów politycznych i poprawy dwustronnych relacji – szczególnie w sferze gospodarczej.

Argumenty przeciwników: słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego jednolitego rynku, niestabilność polityczna, brak demokracji i pluralizmu politycznego, brak wolnych mediów, ustrój zbliżony do autorytaryzmu, brak członkostwa w Radzie Europy, złe stosunki dwustronne UE-Białoruś, a nawet sankcje dyplomatyczne nałożone przez UE na dygnitarzy państwowych, Białoruś obecnie jest bardziej zainteresowana integracją w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw w tym szczególnie w ramach Państwa Związkowego Rosji i Białorusi, brak członkostwa w WTO, 150 miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej.

Państwo postulujące ocieplenie stosunków: Polska, Litwa, Niemcy; polski pomysł pozytywnie przyjęty przez Białoruś i Unię Europejską.

Kazachstan

Unia Europejska i Kazachstan

Argumenty zwolenników: część terytorium geograficznie leży na terenie Europy, członkostwo w ONZ, członkostwo w OBWE, członkostwo w WTO.

Argumenty przeciwników: słabe powiązania kulturowe z Europą, niska tożsamość europejska, słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego jednolitego rynku, brak członkostwa w Radzie Europy, Kazachstan obecnie jest bardziej zainteresowany integracją w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw.

Rosja

Unia Europejska i Rosja

Argumenty zwolenników: część terytorium geograficznie leży na terenie Europy, członkostwo w ONZ (ewentualne członkostwo umocniłoby pozycję Unii w Radzie Bezpieczeństwa), brak członkostwa w Radzie Europy, członkostwo w OBWE, duże poparcie społeczne integracji europejskiej, jako jedno z nielicznych państw świata posiada przywilej dwustronnych szczytów, w trakcie których omawiane są najważniejsze dwustronne kwestie, oraz zinstytucjonalizowanej formy współpracy: Stała Rada Partnerstwa Unia Europejska Rosja, Partnerstwo dla modernizacji, trzeci partner handlowy Unii.

Argumenty przeciwników: słabe powiązania kulturowe z Europą, niska tożsamość europejska, silne propagowanie eurazjatyzmu jako alternatywy dla jednoczącej się Europy i jako przeciwwaga dla państw europejskich skupionych w Unii, słaba gospodarka – ukierunkowana na eksport surowców, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego jednolitego rynku, silne zawirowania na giełdzie, 134 miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej, oskarżana o próby łamania solidarności państw członkowskich (Gazociąg Północny, niechęć przyznania nowym państwom członkowskim – z 2004 i 2007 roku – przywilejów starej piętnastki), niestabilność demokracji, oskarżenia o łamanie praw człowieka i praw mniejszości narodowych (najjaskrawszy przykład rozwiązania tylko i wyłącznie siłowego – Czeczenia), konflikt wojskowy z Gruzją, konflikt wojskowy z Ukrainą (2022 r.) ze względu na ogromny obszar spodziewane są utrudnienia w uczestnictwie we wspólnej polityce rolnej i wspólnej polityce rybołówstwa, brak członkostwa w WTO, brak członkostwa w Radzie Europy, skupiona głównie na odbudowie swojej pozycji w dawnym ZSRR – czyli we Wspólnocie Niepodległych Państw. Komisja Europejska nie przewiduje poszerzenia o Rosję.

Państwa spoza Europy, które wyraziły chęć członkostwa

Państwa stowarzyszone z Unią Europejską.
Państwo Rozpoczęcie negocjacji o stowarzyszeniu Podpisanie stowarzyszenia Wejście w życie stowarzyszenia Strefa wolnego handlu PKB per capita według WFB w 2017 w USD Procent średniej UE
 Izrael grudzień 1993 20 listopada 1995 1 czerwca 2000 2000 36 200 92,4%
 Republika Zielonego Przylądka – – –
Porozumienia AKP 		– 6900 17,6%

Izrael

Unia Europejska i Izrael

Argumenty zwolenników: kulturowe i społeczne powiązania z Europą (występowanie w europejskich rozgrywkach sportowych, Eurowizji), wysoki rozwój gospodarczy, członkostwo w ONZ, członkostwo w WTO, obserwator w Radzie Europy, kandydat do OECD, 46 miejsce we wskaźniku wolności gospodarczej.

Argumenty przeciwników: niespełnianie kryteriów kopenhaskich, nieprzestrzeganie prawa międzynarodowego oraz praw człowieka, konflikt izraelsko-palestyński, konflikty z pozostałymi sąsiadami, niestabilna sytuacja geopolityczna, położenie na kontynencie azjatyckim, silne wpływy fundamentalistów religijnych, w związku z wyjątkowo trudnymi warunkami uprawy rolnictwa (niesprzyjający, suchy klimat, jałowe gleby – pustynie) przewidywane duże trudności we wspólnej polityce rolnej.

 Zobacz też: Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego i Europejska Polityka Sąsiedztwa.

Zwolennicy potencjalnego członkostwa: Beniamin Netanjahu, Szimon Peres, Awigdor Lieberman, Silwan Szalom, Silvio Berlusconi, Marco Pannella. Równie wielu przeciwników. Badanie z lutego 2007: 75% Izraelczyków za wstąpieniem do UE. Trwają prace nad zwiększeniem więzi UE-Izrael zawartych w umowie stowarzyszeniowej i Unii dla Śródziemnomorza Główny zwolennik: Włochy. Państwo postulujące zaciśnięcie związków dwustronnych: Polska. Komisja Europejska nie przewiduje poszerzenia o Izrael.

Republika Zielonego Przylądka

Republika Zielonego Przylądka

Argumenty zwolenników: należy do Makaronezji, tak jak Wyspy Kanaryjskie i Azory, członkostwo w ONZ, WTO, przyjęcie Republiki Zielonego Przylądka do UE byłoby czynnikiem stabilizującym w Afryce.

Argumenty przeciwników: słaba gospodarka, prawdopodobnie nie wytrzymałaby konkurencji wolnego, jednolitego rynku, nieuczestniczenie w projekcie Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, trudności w zbudowaniu jedności i spójności gospodarczej ze względu znaczne oddalenie od Europy (wprawdzie RZP powołuje się na to, iż leży na tym samym archipelagu co Wyspy Kanaryjskie i Madera, ale trzeba zauważyć, że już teraz występują problemy z aplikacją prawa wspólnotowego i terytoria te korzystają ze specjalnego wsparcia dla terytoriów odległych od Europy).

 Zobacz też: AKP.

Prezydent Mário Soares w marcu 2005 roku ogłosił stanowisko, aby rozpocząć negocjacje w sprawie przyszłego potencjalnego członkostwa w UE.

Główny zwolennik: Portugalia.

Zobacz też

Unia Europejska

Ten artykuł jest częścią serii o:
Relacjach zewnętrznych
Unii Europejskiej

Polityka zewnętrzna Unii Europejskiej
Stosunki z państwami europejskimi
Stosunki z koloniami i obszarami zamorskimi państw członkowskich
Główne kierunki polityki zagranicznej Unii
Współpraca z organizacjami międzynarodowymi
Tematy powiązane
Polityka bezpieczeństwa • CSDP • Misje ESDP • Eurosfera • CARDS • TACIS • MEDA • TAIEX

Uwagi

  1. ↑ a b c d e f Porozumienie o Stabilizacji i Stowarzyszeniu.
  2. ↑ Według dodatkowego, rozszerzonego źródła wniosek został zgłoszony 28 kwietnia.
  3. ↑ a b c Zamknięte tymczasowo.
  4. ↑ a b c d e f Średnia unijna (2017) = 39 200 USD.
  5. ↑ Według IEMed. negocjacje rozpoczęły się w grudniu 1993 roku.
  6. ↑ a b brak unii celnej, EOG zakłada SWH i UG z pominięciem UC.
  7. ↑ Dane z 2009 roku.
  8. ↑ Dane z 2015 roku.
  9. ↑ Dane z 2015 roku.
  10. ↑ Według książki Israel and Europe: A Complex Relationship negocjacje rozpoczęły się 21 lutego 1994.
  11. ↑ Art. 299 TWE: Postanowienia niniejszego Traktatu stosują się do francuskich departamentów zamorskich, Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich. Jednakże biorąc pod uwagę strukturalną sytuację gospodarczą i społeczną francuskich departamentów zamorskich, Azorów, Madery i Wysp Kanaryjskich, pogorszoną ich oddaleniem, charakterem wyspiarskim, niewielkimi rozmiarami, trudną topografią i klimatem, ich zależnością gospodarczą od niewielkiej liczby produktów, podczas gdy trwałość i łączne występowanie tych czynników poważnie szkodzą ich rozwojowi, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną na wniosek Komisji i po konsultacji z Parlamentem Europejskim, przyjmuje specyficzne środki zmierzające w szczególności do określenia warunków stosowania niniejszego Traktatu do tych regionów, w tym wspólnych polityk. Rada, przyjmując środki określone w drugim akapicie, uwzględnia takie dziedziny, jak polityki celne i handlowe, polityka fiskalna, strefy wolnocłowe, polityki w dziedzinach rolnictwa i rybołówstwa, warunki zaopatrzenia w surowce i dobra konsumpcyjne pierwszej potrzeby, pomoc państwową i warunki dostępu do funduszy strukturalnych oraz programów horyzontalnych Wspólnoty. Rada przyjmuje środki określone w drugim akapicie, biorąc pod uwagę szczególne cechy charakterystyczne i ograniczenia regionów peryferyjnych, bez podważania integralności i spójności wspólnotowego porządku prawnego, w tym rynku wewnętrznego i wspólnych polityk.

Przypisy

  1. ↑ Rozszerzenie Unii Europejskiej. msz.gov.pl. . . (pol.).
  2. ↑ 2009 – rok Bałkanów Zachodnich. europa.eu, 2008-11-05. . (pol. • ang. • niem. • duń. • hiszp. • niderl. • wł. • szw. • port.).
  3. ↑ Juncker: do 2019 r. żaden nowy kraj nie będzie przyjęty do UE. tvp.info, 2014-05-21. . (pol.).
  4. ↑ a b c Unia zdecydowała. Ukraina ze statusem państwa kandydata , wiadomosci.onet.pl (pol.).
  5. ↑ Candidate countries. ec.europa.eu. . (ang.).
  6. ↑ a b c d e List of non-EU countries. ec.europa.eu. . (ang.).
  7. ↑ a b c d Customs unions. ec.europa.eu. . (ang.).
  8. ↑ a b Political & Economic relations. eeas.europa.eu. . . (ang.).
  9. ↑ a b c d Albania. ec.europa.eu. . (ang.).
  10. ↑ a b c d Bosnia and Herzegovina. ec.europa.eu. . (ang.).
  11. ↑ Wspólny komunikat prasowy: pierwsze posiedzenie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia UE-Bośnia i Hercegowina. consilium.europa.eu, 2015-12-11. . (pol.).
  12. ↑ Łukasz Osiński, Bośnia i Hercegowina oficjalnym kandydatem do członkostwa w Unii Europejskiej , pap.pl, 15 grudnia 2022.
  13. ↑ Montenegro – EU Montenegro relations. ec.europa.eu. . . (ang.).
  14. ↑ a b c Montenegro. ec.europa.eu. . (ang.).
  15. ↑ a b c d Rozszerzenie. ec.europa.eu. . (pol.).
  16. ↑ a b https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/negotiations-status-montenegro.pdf
  17. ↑ Montenegro. ec.europa.eu. . (ang.).
  18. ↑ Political & economic relations. eeas.europa.eu. . . (ang.).
  19. ↑ EU forges closer ties with Ukraine, Georgia and Moldova. eeas.europa.eu. . (ang.).
  20. ↑ EU-Georgia Association Agreement fully enters into force. europa.eu, 2016-07-01. . (ang.).
  21. ↑ Gruzja złożyła oficjalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej , www.gazetaprawna.pl, 3 marca 2022 (pol.).
  22. ↑ Chronology of bilateral relations. eeas.europa.eu. . (ang.).
  23. ↑ a b c The former Yugoslav Republic of Macedonia. ec.europa.eu. . (ang.).
  24. ↑ EU – Moldova Association Agreement. eeas.europa.eu. . . (ang.).
  25. ↑ EU Relations with Moldova. eeas.europa.eu. . (ang.).
  26. ↑ Full entry into force of the Association Agreement between the European Union and the Republic of Moldova. europa.eu, 2016-07-01. . (ang.).
  27. ↑ Prezydent Mołdawii podpisała wniosek o przyjęcie do UE , www.rmf24.pl (pol.).
  28. ↑ a b Negocjacje akcesyjne z Ukrainą i Mołdawią. Jest decyzja Rady Europejskiej , TVN24, 14 grudnia 2023 (pol.).
  29. ↑ a b c d e Serbia. ec.europa.eu. . (ang.).
  30. ↑ Serbia starts negotiations to join EU. b92.net, 2014-01-21. . (ang.).
  31. ↑ SERBIA. ec.europa.eu. . (ang.).
  32. ↑ Evaluation of the EU-TURKEY Customs Union – I- Introduction. ec.europa.eu. . (ang.).
  33. ↑ a b c History. avrupa.info.tr. . . (ang.).
  34. ↑ a b Turkey: Customs Unions and preferential arrangements. ec.europa.eu. . . (ang.).
  35. ↑ Turkey. ec.europa.eu. . (ang.).
  36. ↑ Turkey. ec.europa.eu. . (ang.).
  37. ↑ EU-UKRAINE ASSOCIATION AGREEMENT: GUIDELINE FOR REFORMS – SECTION 1. FROM COMPLETIONS – OF NEGOTATIONS – TO ENACTMENT. kas.de. . (ang.).
  38. ↑ a b c d Overview of political relations. eeas.europa.eu. . . (ang.).
  39. ↑ [President...] , Twitter (ang.).
  40. ↑ The Stabilisation and Association Process.
  41. ↑ Merkel popiera wejście Albanii do UE – Puls Biznesu – pb.pl , pb.pl (pol.).
  42. ↑ a b Magdalena Bryś, Chorwacja wspiera aspiracje państw Bałkanów Zachodnich w drodze do UE , www.euractiv.pl, 6 marca 2020 (pol.).
  43. ↑ Emilia Brzdąkiewicz: UE/ Bośnia i Hercegowina potwierdza proeuropejskie dążenia. psz.pl, 2008-03-05. . (pol.).
  44. ↑ Emilia Brzdąkiewicz: Unia Europejska poważnie zaniepokojona sytuacją w Bośni. psz.pl, 2008-10-23. . (pol.).
  45. ↑ Łukasz Kobeszko: Bośnia i Hercegowina wciąż daleko od UE. psz.pl, 2008-10-15. . (pol.).
  46. ↑ Łukasz Kobeszko: Bośnia i Hercegowina/ Premier Republiki Serbskiej grozi secesją. psz.pl, 2008-03-02. . (pol.).
  47. ↑ Bośnia: nacjonaliści zdominowali wybory. euractiv.pl, 2008-10-07. . . (pol.).
  48. ↑ 'Boys will be boys’. news.bbc.co.uk, 2002-06-14. . (ang.).
  49. ↑ Bosnia and Herzegovina – Economic profile.
  50. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Międzynarodowy Fundusz Walutowy: 5. Report for Selected Countries and Subjects.
  51. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Bank Światowy Gross domestic product 2007.
  52. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  53. ↑ Łukasz Kobeszko: UE przejmuje główną rolę w Bośni. psz.pl, 2008-11-21. . (pol.).
  54. ↑ Polska popiera euroatlantyckie aspiracje Bośni i Hercegowiny. premier.gov.pl, 2007-12-18. . (pol.).
  55. ↑ European Council aims at opening EU accession talks with Montenegro in June 2012. gov.me, 2012-12-09. . (ang.).
  56. ↑ Anna Głąb: Gruzja/ Większość poparła ideę integracji z NATO. psz.pl, 2008-01-11. . (pol.).
  57. ↑ Ranking IEF 2009.
  58. ↑ European Neighbourhood Policy – EUROPEAN UNION-GEORGIA ACTION Plan. delgeo.ec.europa.eu. . . (ang.).
  59. ↑ Wizyta Minister Spraw Zagranicznych Macedonii, Pani Ilinki Mitrevej w Polsce. msz.gov.pl, 2006-04-06. . . (pol.).
  60. ↑ POLSKA WSPIERA PRZYSTĄPIENIE MACEDONII DO UE I NATO. msz.gov.pl, 2007-05-09. . . (pol.).
  61. ↑ redirect , ec.europa.eu .
  62. ↑ Mariusz Sulkowski: Premier Tusk wspiera akcesję Mołdawii. uniaeuropejska.org, 2011-01-30. . . (pol.).
  63. ↑ Monika Paulina Żukowska: Polska pomoże Mołdowie w integracji z UE. psz.pl, 2008-07-12. . (pol.).
  64. ↑ Łukasz Kobeszko: Szefowie dyplomacji Serbii i Niemiec o eurointegracji i Kosowie. psz.pl, 2008-09-05. . (pol.).
  65. ↑ Łukasz Kobeszko: Serbia ćwiczy i rozmawia z NATO. psz.pl, 2008-10-21. . (pol.).
  66. ↑ Serbia – Economic profile.
  67. ↑ Łukasz Kobeszko: Serbia/ Możliwa dymisja rządu i przedterminowe wybory. psz.pl, 2008-03-08. . (pol.).
  68. ↑ Łukasz Kobeszko: Serbia/ Belgrad pyta Brukselę o granice. psz.pl, 2008-03-07. . (pol.).
  69. ↑ Ewelina Miklas: UE/ Unia przekonuje Serbię do wyboru europejskiej drogi. psz.pl, 2008-03-11. . (pol.).
  70. ↑ Łukasz Kobeszko: Grecja popiera przyśpieszenie w relacjach Serbii i UE. psz.pl, 2008-09-12. . (pol.).
  71. ↑ Łukasz Kobeszko: Serbia jak najszybciej kandydatem do UE. psz.pl, 2008-10-20. . (pol.).
  72. ↑ Łukasz Kobeszko: Prezydenci Polski i Serbii o UE i Kosowie. psz.pl, 2008-11-13. . (pol.).
  73. ↑ Łukasz Kobeszko: Węgry popierają euroaspiracje Serbii. psz.pl, 2008-10-21. . (pol.).
  74. ↑ Hiszpania popiera starania Serbii o wejście do UE. rp.pl, 2009-03-09. . . (pol.).
  75. ↑ Anna Jórasz: Holandia blokuje rozmowy UE-Serbia. psz.pl, 2008-09-15. . (pol.).
  76. ↑ Sukces Belgradu. Droga do Unii dla Serbii jest otwarta. Cena – układ z Kosowem. wiadomosci.gazeta.pl, 2012-03-02. . (pol.).
  77. ↑ Milena Gołda: Milena Gołda: Turcja w Unii Europejskiej – za i przeciw. psz.pl, 2004-12-03. . (pol.).
  78. ↑ a b Joanna Irzabek: Ankara nie wierzy Europie. polityka.pl, 2008-10-20. . (pol.).
  79. ↑ a b Top Swedish official backs Turkey for EU – Europe – International Herald Tribune. nytimes.com, Ivar Ekman. . (ang.).
  80. ↑ Franciszek Gołembski – Stosunki z Turcją, Sprawy międzynarodowe, Rocznik (1995).
  81. ↑ Turkey – Economic profile.
  82. ↑ Turkey and the Alliance. nato.int. . . (ang.).
  83. ↑ Radek Alf: Turcja: mimo wzrostu roli regionalnej, UE wciąż odległa. stosunkimiedzynarodowe.info, 2008-12-18. . (pol.).
  84. ↑ Joanna Bocheńska: Sytuacja tureckich Kurdów a starania Turcji o członkostwo w Unii Europejskiej. stosunkimiedzynarodowe.info, 2008-12-17. . . (pol.).
  85. ↑ W Walii o Cyprze. bbc.co.uk. . (pol.).
  86. ↑ Sylwia Wysocka: Sarkozy: Turcja nie leży w Europie. news.money.pl, 2007-12-21. . (pol.).
  87. ↑ Kataryna Götz: Kataryna Götz: Turcja w Unii Europejskiej a zderzenie cywilizacji. psz.pl, 2006-12-02. . (pol.).
  88. ↑ Adam Szymański: Debata na temat członkostwa Turcji w Unii Europejskiej. pism.pl, 2005-01-06. . . (pol.).
  89. ↑ Fernand Braudel Center, Binghamton University, „Turcja w Europie?” Komentarz nr 139, 15 czerwca 2004. fbc.binghamton.edu. ..
  90. ↑ Barroso: Turcja ma przed sobą długą drogę do UE. news.money.pl, 2008-04-10. . (pol.).
  91. ↑ Elwira Wielańczyk: L.Kaczyński: Polska za przystąpieniem Turcji do UE. money.pl, 2007-01-23. . (pol.).
  92. ↑ Adrian Prusik: Polska/ Wizyta prezydenta Kaczyńskiego w Turcji. psz.pl, 2007-01-07. . (pol.).
  93. ↑ Tomasz Betka: Premier Tusk: Polska Prezydencja wesprze akcesję Turcji. uniaeuropejska.org, 2010-12-15. . . (pol.).
  94. ↑ Austria zapowiada referendum w sprawie unijnej akcesji Turcji. euractiv.pl, 2008-08-26. . (pol.).
  95. ↑ EurActiv.com - EU and Ukraine start co-operation talks | EU - European Information on Enlargement & Neighbours , euractiv.com (ang.).
  96. ↑ Aleksandra Kowalczuk: Ukraina-UE/ Kontynuacja współpracy na dotychczasowych warunkach. psz.pl, 2008-03-12. . (pol.).
  97. ↑ Ukraina nie chce do Unii. rmf24.pl, 2010-10-06. . (pol.).
  98. ↑ Ратифікація Угоди про асоціацію з ЄС у Верховній Раді. unn.com.ua, 2014-09-16. . (ukr.).
  99. ↑ Порошенко і Турчинов підписали закон про ратифікацію УА з ЄС. unian.ua, 2014-09-16. . (ukr.).
  100. ↑ Ukraine ratifies EU integration deal. theguardian.com, 2014-09-16. . (ang.).
  101. ↑ [President...] , Twitter (ang.).
  102. ↑ EU starts the Stabilisation and Association Agreement negotiations with Kosovo. europa.eu, 2013-10-28. . (ang.).
  103. ↑ Stabilisation and Association Agreement between the European Union and Kosovo signed. europa.eu, 2015-10-27. . (ang.).
  104. ↑ Kosovo. ec.europa.eu. . (ang.).
  105. ↑ Kosovo formally applies for EU membership , 15 grudnia 2022 .
  106. ↑ Morocco’s 1995 association agreement with the European Union. W: John Damis: The Journal of North African Studies. Wyd. 4. T. 3. tandfonline.com, 1998, s. 91–112. DOI: 10.1080/13629389808718345. (ang.).
  107. ↑ a b The Euro-Mediterranean Association Agreements. iemed.org. . (ang.).
  108. ↑ a b Agreement. consilium.europa.eu. . (ang.).
  109. ↑ W. Europe Bloc Bars Morocco as a Member. pqasb.pqarchiver.com. . (ang.).
  110. ↑ Jan Hagemejer, Marie Rau, Hakim Ben Hammouda, Selami Xhepa, Michael Ferrantino, Hitomi Lisaka, Nora Dihel, Sara Wong: EU-Morocco FTA. gtap.agecon.purdue.edu, 2004-08-13. . (ang.).
  111. ↑ Kosovo – Economic profile.
  112. ↑ Niepodległość Kosowa wspierana przez regionalną mafię?. wiadomosci.wp.pl, 2008-02-24. . (pol.).
  113. ↑ Albańczycy wycinali organy serbskim więźniom?. wprost.pl, 2008-04-11. . (pol.).
  114. ↑ Knut Vollebaek: ADDRESS ON MINORITY RIGHTS IN KOSOVO. osce.org, 2008-09-11. . . (ang.).
  115. ↑ DESTROYED AND DESECRATED CHRISTIAN ORTHODOX SHRINES IN KOSOVO AND METOHIJA. balkanpeace.org. . (ang.).
  116. ↑ Łukasz Kobeszko: Kompromis Belgradu i Brukseli w sprawie misji EULEX. psz.pl, 2008-11-07. . (pol.).
  117. ↑ Kosovo under UNSCR 1244.
  118. ↑ Roman Gutkowski: Jedno oko na Maroko, a drugie na Unię. euractiv.pl, 2010-07-21. . . (pol.).
  119. ↑ W. Europe Bloc Bars Morocco as a Member. pqasb.pqarchiver.com, 1987-07-21. . (ang.).
  120. ↑ Morocco, EU to present document on closer ties. eubusiness.com, 2008-09-17. . . (ang.).
  121. ↑ a b c d Country Comparison :: GDP – per capita (PPP). cia.gov. . . (ang.).
  122. ↑ Christa Markwalder: Öffentliche Veranstaltung: Etats Généraux Européens am 10. Mai in Bern. europa.ch. . . (niem.).
  123. ↑ Kinga Szyszka: PE ocenił postępy Islandii na drodze do członkostwa w UE. uniaeuropejska.org, 2011-03-24. . . (pol.).
  124. ↑ Islandia: Koalicja zajmie się sprawą przyłączenia do UE. money.pl, 2007-05-23. . (pol.).
  125. ↑ Iceland and the European Union – Prime Minister Ásgrímsson as good as alone in his predictions. eunews.blogspot.com, 2006-02-14. . (ang.).
  126. ↑ Iceland Mulls EU Membership. dw.de, 2007-05-24. . (ang.).
  127. ↑ Islandia rozpoczęła starania o akcesję do UE. tvn24.pl, 2009-05-25. . (pol.).
  128. ↑ European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations - Iceland. (ang.).
  129. ↑ Przemysław Osóbka: Lichtenstein, czyli wielki książę w małym państwie. paneuropa.l.pl. . . (pol.).
  130. ↑ Współpraca w obszarze Schengen. amb-norwegia.pl. . . (pol.).
  131. ↑ Przykładowa Umowa: UMOWA między Unią Europejską a Królestwem Norwegii w sprawie procedur bezpieczeństwa przy wymianie informacji niejawnych.
  132. ↑ Polityka europejska Norwegii.
  133. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  134. ↑ Unia Europejska – Norwegia a UE. psz.pl. . . (pol.).
  135. ↑ Jacek Pawlicki: Norwegia: w stronę Unii?. wyborcza.pl, 2003-01-14. . (pol.).
  136. ↑ Barbara Liwo: 72% Norwegów przeciwko członkostwu w UE. mojanorwegia.pl, 2011-10-31. . (2011-11-02)]. (pol.).
  137. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  138. ↑ Szwajcaria, czyli jak być w Unii, nie będąc jej członkiem.
  139. ↑ SZWAJCARIA I EUROPA – STARE (DOBRE?) MAŁŻEŃSTWO. cafebabel.pl, 2007-07-31. . . (pol.).
  140. ↑ a b EU launches negotiations on Association Agreements with Armenia, Azerbaijan and Georgia. europa.eu, 2010-07-15. .
  141. ↑ Artur Kacprzak: UE: Spotkanie Prezydenta Armenii z unijnymi urzędnikami. eastbook.eu, 2012-03-08. . . (pol.).
  142. ↑ „elity Armenii dość jasno stawiają je jako swój strategiczny cel. I choć jest to cel bardzo odległy, wszelkie wprowadzone reformy oceniane i interpretowane są wedle tego właśnie kryterium”. abcnet.com.pl. ..
  143. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  144. ↑ Daria Suwała: Armenia może stracić prawo głosu w Zgromadzeniu Parlamentarnym RE. psz.pl, 2008-12-19. . (pol.).
  145. ↑ Ministry of Foreign Affairs of The Republic of Armenia Official Site. armeniaforeignministry.am. ..
  146. ↑ FindArticles.com | CBSi , findarticles.com .
  147. ↑ ARMINFO – independent armenian news agency. arminfo.am. ..
  148. ↑ Lin Li: Armenia not to join NATO, EU: president. news.xinhuanet.com, 2006-04-24. . (ang.).
  149. ↑ Wspólna Konferencja Prasowa Prezydentów Azerbejdżanu i Polski 30 marca, 2007.
  150. ↑ a b c Official start of negotiations with the European Union. esteri.sm, 2015-03-18. . (ang. • wł.).
  151. ↑ Andorra: Customs Unions and preferential arrangements. ec.europa.eu. . (ang.).
  152. ↑ 1.3.Obszar Unii Celnej. mf.gov.pl. . . (pol.).
  153. ↑ San Marino: Customs Unions and preferential arrangements. ec.europa.eu. . (ang.).
  154. ↑ KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. europarl.europa.eu, 2004-04-15. . (pol.).
  155. ↑ UMOWA O WSPÓŁPRACY między Wspólnotą Europejską a Księstwem Andory.
  156. ↑ Łukasz Kobeszko: UE zniesie część sankcji wobec Białorusi?. psz.pl, 2008-09-06. . (pol.).
  157. ↑ Łukasz Kobeszko: Łukaszenko potwierdza chęć poprawy relacji z UE. psz.pl, 2008-12-11. . (pol.).
  158. ↑ Łukasz Kobeszko: Mińsk i Komisja Europejska podpisały ramowe porozumienie o współpracy. psz.pl, 2008-12-19. . (pol.).
  159. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  160. ↑ Monika Paulina Żukowska: Polska uważa Białoruś za „europejskiego sąsiada”. psz.pl, 2008-09-12. . (pol.).
  161. ↑ Łukasz Kobeszko: Litwa chce pomóc Białorusi iść europejską drogą. psz.pl, 2008-09-18. . (pol.).
  162. ↑ Łukasz Kobeszko: Zachód nie zamyka drzwi przed Białorusią. psz.pl, 2008-10-01. . (pol.).
  163. ↑ Łukasz Kobeszko: Mińsk dostrzega zmianę tonu Brukseli. psz.pl, 2008-09-16. . (pol.).
  164. ↑ Łukasz Kobeszko: Unijna dyplomacja jest gotowa znieść sankcje wobec Białorusi. psz.pl, 2008-09-16. . (pol.).
  165. ↑ Łukasz Kobeszko: Białoruski minister zaproszony na szczyt unijnej dyplomacji. psz.pl, 2008-04-10. . (pol.).
  166. ↑ Olga Słowik: ...Rosjanie chcą do... Unii Europejskiej?. uniaeuropejska.org, 2011-01-25. . . (pol.).
  167. ↑ EU-Russia Permanent Partnership Council (Foreign Affairs).
  168. ↑ Tamara Barriga: Stała Rada Współpracy UE-Rosja. uniaeuropejska.org, 2011-06-12. . . (pol.).
  169. ↑ Justyna Skrzeczyńska: Zakończył się 27. szczyt UE-Rosja. uniaeuropejska.org, 2011-06-12. . . (pol.).
  170. ↑ Anna Głąb: Na rosyjskich giełdach wstrzymano obrót. psz.pl, 2008-09-17. . (pol.).
  171. ↑ Anna Głąb: Rynek rosyjski poszybował w górę – notowania ponownie wstrzymano. psz.pl, 2008-09-19. . (pol.).
  172. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  173. ↑ Rosja może opuścić Radę Europy. rp.pl, 2008-09-15. . (pol.).
  174. ↑ a b UE nie przewiduje poszerzenia o Rosję i Izrael.
  175. ↑ Tovias. W: Klaus Boehnke: Israel and Europe: A Complex Relationship. Springer Science & Business Media, 2012-12-06, s. 43. ISBN 3-322-81262-6, ISBN 978-3-322-81262-9. . (ang.).
  176. ↑ a b Agreements. eeas.europa.eu. . . (ang.).
  177. ↑ Israel-EU Trade Agreement-November 1995. mfa.gov.il, 1995-11-20. . (ang.).
  178. ↑ FISZKA INFORMACYJNA – STOSUNKI ZEWNĘTRZNE – Polityka handlowa WE wobec krajów basenu Morza Śródziemnego. rcie.lodz.pl, 2004-02-26. . . (pol.).
  179. ↑ Conservative Policy Research and Analysis – The Heritage Foundation.
  180. ↑ Ronny Sofer: Poll: 75 percent of Israelis want to be in EU. Jedi’ot Acharonot, 2007-02-22. . (ang.).
  181. ↑ EU agrees to boost ties with Israel.
  182. ↑ Warszawa: Polska rzecznikiem Izraela w UE? Debata , Prawica.net, 13 maja 2008 (pol.).
  183. ↑ Petition urging EU membership for Cape Verde launched in Portugal. eubusiness.com, 2005-03-17. . . (ang.).

Linki zewnętrzne

Unia Europejska
Państwa członkowskie
Terytoria specjalne
wchodzące w skład Unii
na podst. art. 349 TFUE
Oficjalni kandydaci
Potencjalni i stowarzyszeni kandydaci
Byłe państwa członkowskie UE
Terytoria, które
wchodziły w skład EWG/UE

Flaga Unii Europejskiej

Mapa Unii Europejskiej

  1. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy, ponownie jako część Unii od 1 grudnia 2009
  2. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot