W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Ludwik Hirszfeld, tematem, który przykuł uwagę ludzi i ekspertów z różnych dziedzin. Od historycznych początków po dzisiejsze znaczenie Ludwik Hirszfeld wywołał debaty i refleksje na temat jego wpływu na społeczeństwo, kulturę i życie codzienne. Poprzez szczegółową analizę zbadamy wiele aspektów Ludwik Hirszfeld, zagłębiając się w jego znaczenie, wpływ i możliwe implikacje na przyszłość. Ponadto zagłębimy się w różne perspektywy i stanowiska, które zostały wygenerowane wokół Ludwik Hirszfeld, zapewniając czytelnikowi wszechstronną i wzbogacającą wizję tego fascynującego tematu.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk medycznych | |
Specjalność: bakteriologia i immunologia | |
Alma Mater | |
Habilitacja | |
Profesura | |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członek rzeczywisty |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet w Heidelbergu |
Odznaczenia | |
Ludwik Hirszfeld (ur. 5 sierpnia 1884 w Warszawie, zm. 7 marca 1954 we Wrocławiu) – polski lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii.
Urodził się w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Studiował medycynę w Würzburgu i Berlinie. Uzyskał doktorat za pracę na temat aglutynacji, habilitację zaś (w wieku 30 lat) za pracę nad związkiem zjawisk odpornościowych i krzepliwości krwi. Pracował w Instytucie Badań Raka w Heidelbergu oraz w Zakładzie Higieny uniwersytetu w Zurychu. W czasie I wojny światowej uczestniczył w zwalczaniu epidemii tyfusu plamistego w Serbii oraz uczestniczył w organizowaniu tamtejszej służby zdrowia.
Po powrocie do Polski, od 1920 pracował w Państwowym Zakładzie Badania Surowic w Warszawie, włączonym później do współtworzonego przez niego Państwowego Zakładu Higieny (PZH). W latach 1924–1925 był dyrektorem Zakładu. W latach 1924–1939 kierował PZH.
Od 1924 był profesorem Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1926 habilitował się po raz drugi na Uniwersytecie Warszawskim jako bakteriolog i immunolog. Od 1930 członek czynny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1931 roku został profesorem. W latach 1931–1935 oraz 1947–1952 był prezesem Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów i Epidemiologów.
Około 1938 przy ul. Obrońców 27 na Saskiej Kępie wybudował willę (projekt Józefa Łowińskiego), w której zamieszkał wraz z rodziną.
Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 zorganizował w mieście ośrodek przetaczania krwi. Został zmuszony do zamieszkania w getcie warszawskim. Prowadził tam wykłady, pracował naukowo, a także – dzięki szczepionce przekazanej przez prof. Rudolfa Weigla ze Lwowa, nielegalnie przemyconej do getta – leczył chorych na tyfus plamisty. W lipcu 1942 dzięki pomocy rodziny Potockich uciekł z getta na stronę aryjską (wyjście w przebraniu z grupą robotników pracujących poza murami). Przez pewien okres ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem (z żoną i córką) w domu przedwojennej koleżanki, Laury z Przedpełskich Kenigowej, żony Mariana Keniga, a później w Wiślicy, w Starej Miłośnie k. Warszawy, u gospodarza Stanisława Kaflika w Klembowie koło Tłuszcza i w innych miejscach. Udawał urzędnika-dezynfektora, zmęczonego starszego pana, który pomaga żonie w zajęciach gospodarskich. W tym okresie analizował statystykę lekarską, pisał podręcznik immunologii, czytał dzieła Shakespeare’a w oryginale. W 1943 roku (po śmierci córki) spisał swoją autobiografię, która ukazała się w roku 1946 pt. „Historia jednego życia”.
Po wyzwoleniu Lublina w 1944 brał udział w tworzeniu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1945 przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego (był pierwszym dziekanem tego wydziału). W 1952 roku utworzył we Wrocławiu Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN (nazwany później jego imieniem) i został jego pierwszym dyrektorem. Zorganizował również we Wrocławiu Ośrodek Badań Patologii Ciąży.
W 1952 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i wszedł w skład jej prezydium.
Materiały archiwalne Ludwika Hirszfelda znajdują się w Archiwum Polskiej Akademii Nauk pod sygnaturą III-157.
Grób Ludwika i Hanny Hirszfeldów znajduje się na cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.
Do jego najważniejszych osiągnięć naukowych należy praca nad grupami krwi. Prowadził ją w latach 1907–1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Odkrył wówczas prawa dziedziczenia grupy krwi (które zastosował do celów dochodzenia ojcostwa) i wprowadził oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, przyjęte na całym świecie w 1928. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom.
W czasie pobytu na Bałkanach odkrył pałeczkę duru rzekomego C (Salmonella hirschfeldii).
Wraz z żoną prowadził badania dotyczące różnic statystycznych w częstości występowania grup krwi w populacjach pochodzących z różnych obszarów geograficznych, zapoczątkowując nową dziedzinę nauki, seroantropologię. Zajmował się również transfuzjologią i opracował zasady przetaczania krwi.
W 1950 r. był nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za wyjaśnienie zagadki zjawiska konfliktu serologicznego między matką a płodem. Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu Praskiego (1950) i Instytutu w Zurychu (1951).
Żoną Ludwika Hirszfelda była Hanna Hirszfeldowa, lekarka, pediatra i profesor nauk medycznych. Ich jedyna córka zmarła w czasie II wojny światowej.
O badaniach Hirszfelda pisał Paweł Jasienica w książce Opowieści o żywej materii (1954). W 2019 roku ukazała się biografia Ludwika i Hanny Hirszfeldów autorstwa Urszuli Glensk.