Jerzy Zelnik

W tym artykule zajmiemy się tematem Jerzy Zelnik z szerokiej i szczegółowej perspektywy. Temat ten był przedmiotem debat i badań w różnych obszarach, dlatego istotne jest jego przeanalizowanie z punktu widzenia różnych dyscyplin i podejść. W całym artykule będziemy badać różne aspekty związane ze Jerzy Zelnik, w tym jego wpływ na społeczeństwo, jego ewolucję w czasie i możliwe przyszłe implikacje. Ponadto zanurzymy się w różnych opiniach i stanowiskach istniejących wokół tego tematu, aby przedstawić kompletną i wyważoną wizję. Poprzez to kompleksowe podejście staramy się zapewnić czytelnikowi głębokie i wzbogacające zrozumienie Jerzy Zelnik, wzbogacając w ten sposób wiedzę i refleksję na ten temat.

Jerzy Zelnik
Ilustracja
Jerzy Zelnik (2017)
Data i miejsce urodzenia

14 września 1945
Kraków

Zawód

aktor

Lata aktywności

od 1963

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Jerzy Zelnik podczas 62. rocznicy powstania warszawskiego (2006)
Jerzy Zelnik podczas uroczystości nadania Sali Kolumnowej w Kancelarii Premiera imienia Anny Walentynowicz (2015)

Jerzy Zelnik (ur. 14 września 1945 w Krakowie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, kojarzony głównie z rolą Ramzesa XIII w filmie Faraon (1965) Jerzego Kawalerowicza, scenarzysta małych form teatralnych (monodramów, etiud), reżyser teatralny, dyrektor artystyczny Teatru Nowego w Łodzi w latach 2005–2008. Odznaczony odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1997) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2007).

Jerzy Zelnik, Pińczów (2022)

Życiorys

Pochodzi z rodziny o żydowskich korzeniach. Jest synem Haliny, tłumaczki z rosyjskiego i niemieckiego (zm. 15 października 2013) oraz Jana (ur. 20 lipca 1921, zm. 14 marca 2007 w Warszawie), reżysera dźwięku radiowego, autora sztuk scenicznych i słuchowisk, reżysera m.in. audycji Podwieczorek przy mikrofonie.

Ukończył VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1963). Studiował na Wydziale Aktorskim tamtejszej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, którą ukończył w 1968. Na przedstawieniu dyplomowym zaprezentował się w pełnej temperamentu, o komediowym raczej zacięciu, scence w tragikomedii Trzy siostry (1901) Antoniego Czechowa jako Aleksander Wierszynin.

Jego debiutem scenicznym była rola Karola Kriebla w sztuce Václava Havla Puzuk, czyli uporczywa niemożność koncentracji (1968; pełnił także funkcję asystenta reżysera) na scenie krakowskiego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej, z którym był związany w latach 1968–1970, grając m.in. Lizandra w Szekspirowskiej komedii Sen nocy letniej (1970). Występował potem w teatrach warszawskich: Dramatycznym (1970–1973), gdzie wystąpił m.in. w sztuce Williama Szekspira Juliusz Cezar (1971) jako Oktawian i w dramacie Stanisława Wyspiańskiego Wyzwolenie (1972) w roli Maski, Powszechnym im. Zygmunta Hübnera (1979–1986, od 1992), Scena Prezentacje (1981, 1998), Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza (1986–1992), Muzycznym Roma (1994) i Ochoty (2002).

Zagrał także gościnnie w teatrach: Studio, Dramatycznym, Stołecznej Estrady w spektaklu Juliusza Słowackiego Złota Czaszka jako Peryt Ryszard (1974), im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie w przedstawieniu Słowackiego Mindowe w roli tytułowej (1975), Współczesnym w Szczecinie w sztuce Eugène Ionesco Macbett jako Banco (1976), Powszechnym w Łodzi w spektaklu Lwa Tołstoja Zmartwychwstanie jako Niechludow (1977), POSK w Londynie w komedii Juliana Tuwima Porwanie Sabinek jako Strzycki (1987), Scenie na Piętrze w Poznaniu (1999), im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy (2001), Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku jako tytułowy Makbet (2002; debiut reżyserski), Wrocławskim Teatrze Pantomimy w dramacie Mickiewicza Dziady jako Guślarz (2002) i Nowym im. Kazimierza Dejmka w roli tytułowego Don Juana Moliera (2008). W 2006 otrzymał nagrodę sekcji krytyków teatralnych ZASP „za inicjatywę polegającą na zaangażowaniu absolwentów rocznika 2004/2005 PWSFTViT w Łodzi w projekcie Scena Młodych”.

Debiutował na ekranie kinowym w komedii Leonarda Buczkowskiego Smarkula (1963). Uznanie zdobył podwójną kreacją pragnącego przeprowadzić reformy następcy tronu, a następnie faraona, Ramzesa XIII, i rozszalałego Lykona w ekranizacji powieści Bolesława Prusa Faraon (1965) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, za którą otrzymał swoją pierwszą wypłatę. Zagrał w trzech filmach Andrzeja Wajdy: Przekładaniec (1968) na podstawie utworów Stanisława Lema jako doktor Burton, Piłat i inni (Pilatus und andere – ein Film fur Karfreitag, 1971) na podstawie powieści Michaiła Bułhakowa w roli Judy z Kiriatu i adaptacji powieści Władysława Reymonta Ziemia obiecana (1974) jako Stein, pracownik kantoru w fabryce Grunspana.

Zasłynął jako tytułowy szlachetny prawnik Franciszek Murek w serialu Doktor Murek (1979) na podstawie powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Zagrał postać Zygmunta Augusta w serialu Królowa Bona (1980), za którą zdobył nagrodę zespołową I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za osiągnięcia aktorskie, a w szczególności za przybliżenie postaci historycznych, i w dramacie historycznym Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (1982) z Anną Dymną. Zebrał pochlebne recenzje za rolę hrabiego Henryka w spektaklu Teatru Telewizji Nie-Boska komedia (1982) Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Zygmunta Hübnera. W telewizyjnej adaptacji opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza Trzy młyny (1984) pojawił się jako homoseksualny koneser sztuki zakochany w młodym Julianie (Jan Jankowski). W telenoweli TVP1 Klan (1997-1999, 2006, 2007) wystąpił w roli Krzysztofa Malickiego, pierwszej wielkiej miłości Elżbiety Chojnickiej (Barbara Bursztynowicz).

Wziął udział w projekcie Verba Sacra. W 2006, podczas XI Festiwalu Gwiazd w Gdańsku, odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd powstałej na wyspie Ołowiance.

Brał udział w IV edycji programu Jak oni śpiewają. Odpadł w 5. odcinku, zajmując 12. miejsce.

W 2010 wszedł w skład komitetu poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2015 roku zaangażował się w kampanię prezydencką kandydata PiS Andrzeja Dudy.

W marcu 2016 media ujawniły, że w IPN odnaleziono dokumenty świadczące o jego współpracy z SB. Według dokumentów podpisał on zobowiązanie do współpracy 16 stycznia 1964 i został zarejestrowany jako TW „Jaracz”. Współpraca trwała do sierpnia 1966. Miał on przekazywać informacje na temat Jerzego Kowadło-Kowalika. Początkowo Zelnik tłumaczył, że nie pamięta współpracy z SB i że: wyparowało mu to z pamięci. Ostatecznie przyznał, że był współpracownikiem SB i w oświadczeniu na stronie internetowej „Telewizji Republika” wyznał: Ze swej strony zapewniam, że stanę w tej sprawie w prawdzie. Już teraz proszę o wybaczenie osoby, które mogłem skrzywdzić.

Życie prywatne

W październiku 1969 r. poślubił Urszulę (z domu Warszada). Przedtem, 30 sierpnia 1969, po namowach przyszłej żony, Zelnik przyjął chrzest. Wcześniej był niewierzący.

W 2011 roku jego żona przeszła rozległy wylew krwi do mózgu. Zmarła 27 kwietnia 2014. Jedynym ich wspólnym dzieckiem jest syn Mateusz (ur. 1981). Jerzy Zelnik ma troje wnucząt.

Filmografia

Filmy kinowe/wideo

Filmy TV

Seriale TV

Polski dubbing

  • 2003: Księga dżungli 2 (The Jungle Book 2) jako Bagheera
  • 1990–1992: Muminki (Moomin, Tanoshii Moomin ikka) jako narrator
  • 1981: Smerfy – Lektor, czytający tekst czołówki, oraz napisy końcowe (stary dubbing serii 1 i 2)

Przypisy

  1. ↑ M.P. z 2007 r. nr 9, poz. 95.
  2. ↑ Jacek i Michał Karnowscy: Często czuję się jak w PRL. Rozmowa z Jerzym Zelnikiem. dziennikteatralny.pl, 5 czerwca 2013. .
  3. ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1963. wne.uw.edu.pl. .
  4. ↑ Jarosław Kaczyński – Kandydat na Prezydenta RP, Komitet Wyborczy Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info. .
  5. ↑ Onet: Andrzej Duda kandydatem na prezydenta RP. Trwa konwencja w Warszawie. wiadomosci.onet.pl. .
  6. ↑ Zelnik o współpracy z SB: Zwyczajnie wyparowało mi to z pamięci! , wiadomosci.gazeta.pl, 14 marca 2016 .
  7. ↑ Jerzy Zelnik tajnym współpracownikiem SB? „Już teraz proszę o wybaczenie” , wiadomosci.dziennik.pl, 7 marca 2016 .
  8. ↑ Zelnik szczerze: Miałem 24 lata, kiedy przyjąłem chrzest. fronda.pl, 14 kwietnia 2014. .
  9. ↑ Zelnik przyznaje się do aborcji. Konsekwencje tej decyzji były straszne. se.pl, 15 października 2016. .
  10. ↑ Jerzy Zelnik wyznaje: Zdradzałem żonę, po jej śmierci przestałem. se.pl, 21 czerwca 2016. .
  11. ↑ Nekrolog podpisany przez Jerzego Zelnika, „Rzeczpospolita” z 30 kwietnia–1 maja 2014, strona C8.

Linki zewnętrzne

Dyrektorzy Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot