Obecnie Trzcianka to temat, który przykuł uwagę wielu ludzi na całym świecie. Od czasu odkrycia Trzcianka wzbudził duże zainteresowanie i był przedmiotem licznych badań i badań. Jego wpływ na współczesne społeczeństwo jest niezaprzeczalny, a jego znaczenie stale rośnie z biegiem czasu. W tym artykule szczegółowo zbadamy wszystko, co jest związane z Trzcianka, od jego początków po możliwe konsekwencje w przyszłości. Przeanalizujemy różne perspektywy i opinie ekspertów w danej dziedzinie, a także przedstawimy istotne i aktualne informacje na temat Trzcianka.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
| |||||
Dewiza: Trudno wymówić, Łatwo polubić! | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Data założenia |
XII | ||||
Prawa miejskie |
1731 | ||||
Burmistrz |
Krzysztof Wojciech Jaworski | ||||
Powierzchnia |
18,3 km² | ||||
Wysokość |
78 m n.p.m. | ||||
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
|||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 67 | ||||
Kod pocztowy |
64-980 | ||||
Tablice rejestracyjne |
PCT | ||||
Położenie na mapie gminy Trzcianka | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego | |||||
53°02′30″N 16°27′40″E/53,041667 16,461111 | |||||
TERC (TERYT) |
3002074 | ||||
SIMC |
0967162 | ||||
Hasło promocyjne: Spojrzenie w przyszłość. Trzcianka – Trudno wymówić, łatwo polubić. | |||||
Urząd miejski al. Gen. Wł. Sikorskiego 764-980 Trzcianka | |||||
Strona internetowa | |||||
BIP |
Trzcianka (niem. Schönlanke) – miasto w zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka. Miasto położone jest nad rzeką Trzcianka i kilkoma jeziorami na Pojezierzu Wałeckim.
Początki miejscowości sięgają XIII wieku. Prawa miejskie uzyskała 3 marca 1731 z rąk króla Polski Augusta II Mocnego. Miasto wraz z Czarnkowem pełni funkcję stolicy powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. W mieście znajduje się część instytucji powiatowych, m.in. Sąd Rejonowy, Szpital Powiatowy im. Jana Pawła II i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Wiele pozostałych instytucji ma tu swoje przedstawicielstwa, m.in. Powiatowy Urząd Pracy w Czarnkowie Filia w Trzciance czy Delegatura Starostwa Powiatowego.
Trzcianka jest największym miastem powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Według danych z 1 stycznia 2023 roku miasto liczyło 16 514 mieszkańców. Zajmuje powierzchnię 18,3 km².
Jest siedzibą władz gminy miejsko-wiejskiej Trzcianka, w której skład wchodzi 20 sołectw.
Trzcianka jest lokalnym ośrodkiem kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym. Tutaj znajdują się siedziby m.in. burmistrza, Rady Miejskiej, Biblioteki Publicznej i Centrum Kultury im. Kazimiery Iłłakowiczówny. Do największych zakładów produkcyjnych działających w mieście należą Hydro Extrusion Poland, Joskin Polska, Northstar Poland i Lubmor Sp. z o.o.
Pierwsza osada powstała w miejscu dzisiejszej Trzcianki prawdopodobnie już w XIII wieku i położona była przy średniowiecznym trakcie z Poznania do Kołobrzegu. Było to miejsce, w którym krzyżowały się drogi lokalne, stąd nazwano je Rozdróżką.
W XVI wieku rozwijająca się w tym miejscu miejscowość przyjęła nazwę Trzcianna Łąka, a następnie Trzciana Łąka. Pochodziło to od licznych w okolicy łąk porośniętych trzciną.
W XVII wieku nazwę skrócono do formy Trzcionka, a w 1751 roku przyjęto nazwę Trzcianka.
W latach 1772–1945, kiedy miasto znajdowało się kolejno w granicach Królestwa Prus, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy, używano nazwy Schönlanke od słowa schön, czyli piękny.
7 maja 1946 roku po powrocie miejscowości w granice Polski zadecydowano o przywróceniu nazwy Trzcianka, która funkcjonuje do dziś.
Trzcianka leży w północno-zachodniej Polsce, w północnej części województwa wielkopolskiego, w północnej części powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Miasto znajduje się w południowej części Pojezierza Wałeckiego. Od północnej, zachodniej i południowej strony otoczone jest lasami, które zajmują niecałe 50% powierzchni gminy.
W granicach miasta znajdują się jeziora: połączone kanałem Sarcze i Długie (znane też jako Logo), Okunie oraz Moczytko. Miasto leży po obu stronach rzeki Trzcianka, która przepływa przez centrum. Poza tym przez zachodnią i południową część miasta przepływają 3 strumienie.
Według danych z 1 stycznia 2010 roku, Trzcianka zajmuje obszar 18,3 km², w tym są: użytki rolne – 42,28%, lasy – 45,95%. Miasto stanowi 4,89% powierzchni gminy.
Najbliższe duże miasta to: Piła (oddalona o 25 km), Poznań (90 km), Gorzów Wielkopolski (110 km), Bydgoszcz (120 km), Szczecin (170 km). Odległość z Trzcianki do Warszawy wynosi 375 km, a do Berlina 225 km.
Rzeźba terenu została wykształcona podczas ostatniego zlodowacenia. Występują tu elementy nizinnych krajobrazów naturalnych: równiny morenowe, pola sandrowe, wydmy, ozy i zagłębienia wytopiskowe. Najwięcej jest gleb rdzawych (ok. 70%) i bielicowych (ok. 10%).
W okolicy występuje bogata szata roślinna, związana z żyznymi glebami. W lokalnych lasach dominują drzewostany z panującą sosną, ale licznie występują tu też dęby, buki i jodły.
W okolicach miasta występuje kilkadziesiąt gatunków krzewów i roślin runa leśnego podlegających ochronie gatunkowej. Wśród nich są podkolan biały, śnieżyczka przebiśnieg, widłaki kędzierzawy i miotlasty, kukułka szerokolistna, bagno zwyczajne. Stanowiska występowania tych roślin są chronione czynnie, a więc nie prowadzi się tu prac gospodarczych, mogących je zniszczyć. Chronione są także najokazalsze egzemplarze drzew w ramach pomników przyrody.
Gromada ssaków reprezentowana jest przez podstawowe gatunki łowne: łosia, jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Spośród zwierząt chronionych odnotowano występowanie łasicy, gronostaja, orzesznicy, podkowca dużego, mroczków, a z częściowo chronionych – bobra i wydrę.
Ptaki reprezentowane są przez wiele gatunków rzadkich i zagrożonych, m.in. bociana czarnego, orła krzykliwego, rybołowa, błotniaka, krogulca, derkacza, płomykówkę, pójdźkę, puszczyka, dudka, muchołówkę szarą i żałobną.
Z gromady gadów występują: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec oraz węże: żmija i zaskroniec.
Z płazów występują m.in. traszki, rzekotki drzewne, ropuchy szara i zielona, a z owadów m.in. trzmiel rudy i leśny oraz biegacze.
Miasto znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego o odmianie morskiej.
Trzcianka jest najludniejszym miastem powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego; ma 17 228 mieszkańców, w średnim wieku 40,5 lat, z czego 51,8% stanowią kobiety, a 48,2% mężczyźni.
Ludność Trzcianki na przestrzeni wieków:
Piramida wieku mieszkańców Trzcianki w 2014 roku:
Tereny znajdujące się na północ od Noteci, pomiędzy Drawą a Łomnicą na przełomie wieków XIII i XIV były własnością Czarnkowskich. Dokument Bolesława Wstydliwego z 1245 roku, który według historyków określany jest falsyfikatem, potwierdza przynależność tych terenów do rodu Czarnkowskich. W dokumencie wymienione są z nazwy wsie: Biała (Bialla), Gulcz (Goliasza) i Rozdróżka (Rossdrussga), czyli Trzcianka. Położona miała ona być przy trakcie z Poznania do Kołobrzegu. Zdaniem niektórych badaczy krzyżowały się tu również drogi lokalne, stąd też jej pierwotną nazwą miało być określenie Rozdróżka. Poświadczenia z późniejszych lat, uwiarygadniają dokument Bolesława Wstydliwego: Władysława Łokietka z 1323 r., Zygmunta Starego z 1546 r. oraz Zygmunta Augusta z 1548 r.:
W imię Pana Amen. Na wieczną pamiątkę.... Dlatego my Zygmunt August z Bożej Łaski Król Polski, Wielki Książę Litwy jako też ziemi Krakowskiej, Sandomierskiej (...) Niniejszym podajemy do wiadomości wszystkim, którym należy, obecnym i przyszłym, którzy o tym wiedzieć powinni, że stawił się osobiście szlachetny Stanisław Sędziwój z Czarnkowa... Przedstawił pismo na pergaminie z podpisem przez świętego księcia Pana Zygmunta I Króla Polski, ojca naszego. (...) i prosił aby je naszym królewskim autorytetem potwierdzić i ratyfikować, umocnić i odnowić. (...) Treść tego słowo w słowo jest ta: (...) Chcemy zasługi tegoż Sędziwoja, naszego umiłowanego, naszą łaską wynagrodzić (...). Od tego czasu wsie nasze Bialla, Goliasza i Rossdrussga (...) jemu oraz następcom dajemy, przekazujemy, zatwierdzamy aby mogli je posiadać, sprzedać, podarować lub zamienić (...).
Historia miejscowości sięga jednak co najwyżej początków XVI wieku. Prawa miejskie magdeburskie Trzciance nadał 3 marca 1731 król Polski August II Mocny. W latach 1738–1755 Trzcianka była własnością Stanisława Poniatowskiego (ojca ostatniego króla Polski). Władzą wykonawczą był wójt z ławą nadzorowany przez burmistrza z radą miejską. Pierwszym burmistrzem został Marcin Mittelszted. Taki układ władzy potwierdzali właściciele Niszyccy i Szembekowie. Bierne prawo wyborcze posiadali wyłącznie posesjonaci-obywatele, czyli właściciele nieruchomości, głównie sukiennicy, w związku z czym burmistrzami zostawali przedstawiciele najbogatszych lokalnych rodzin. Następowała ciągła rotacja tych samych osób pomiędzy radą, ławą, a stanowiskami burmistrza, czy wójta. Najczęściej na wszystkich tych stanowiskach pojawiało się nazwisko Mittelszted. Rajcy obradowali w karczmie usytuowanej przy rynku. Ostatnim prywatnym właścicielem miasta był Mikołaj Świnarski, który sprzedał Trzciankę królowi Prus w 1789.
Intensywnie rozwinęło się w mieście osadnictwo niemieckie (sukiennictwo) i żydowskie (handel wełną). W XVIII był to jeden z największych ośrodków sukienniczych Wielkopolski, posiadając ponad 200 warsztatów tkackich. W 1772 miasto znalazło się pod zaborem pruskim, by w 1807 wejść w granice Księstwa Warszawskiego. Od 1815 ponownie stało się częścią Prus, a wraz z nimi od 1871 Niemiec. Zaborca zlikwidował urzędy wójta i ławy, a pozostawił burmistrza, jako jednoosobową władzę wykonawczą. W końcu XVIII wieku z kasy miejskiej zbudowano tzw. Burmistrzówkę, czyli mieszkanie dla burmistrza z funkcją sali obrad rady (dom stoi do dziś i stanowi siedzibę Muzeum Ziemi Nadnoteckiej).
W okresie Księstwa Warszawskiego miasto zostało podarowane przez Napoleona marszałkowi Francji, Louisowi-Alexandrowi Berthierowi i zostało podporządkowane władzom administracyjnym. W latach 1809-1814 nominowano dwóch burmistrzów: Jana Złotnickiego oraz Andrzeja Cywińskiego. Po upadku Napoleona miasto ponownie przyłączono do Królestwa Prus. Pozostawało ono najpierw w obrębie Wielkiego Księstwa Poznańskiego, a potem Prowincji Poznańskiej. Od 1816 do 1831 (jak wszędzie w Prusach) zlikwidowano samorząd miejski. Po tym okresie pierwszym burmistrzem został Ludwik Matzki (Polak), którego rządy były na tyle korzystne dla mieszkańców, że nadano mu tytuł dożywotnio i sprawował swój urząd najdłużej w historii (58 lat). W latach 1907-1908 rozbudowano ratusz z 1854.
W połowie XIX gdy wybudowano linię kolejową, miasto ożywiło się gospodarczo. Powstało wiele nowych fabryk i zakładów powodując tym samym rozwój miasta. Ze względu na dominację ludności niemieckiej traktat wersalski pozostawił w 1919 Trzciankę w granicach Rzeszy.
W okresie międzywojennym miasto było stolicą powiatu Netzekreis (początkowo Landratsamt in Schönlanke). Obowiązki landrata przyjął od 16 września 1919 asesor rządowy, dr Freiherr Horst von Cornberg, najpierw zastępczo, a od 25 listopada 1919 pełnoprawnie.
27 stycznia 1945 Trzciankę zajęły wojska radzieckie 2 i 47 armii pancernej gwardii i 9 korpusu pancernego gwardii Armii Czerwonej. Komendantem wojennym miasta został major Borys Rubcow. Podczas walk poległo 127 żołnierzy radzieckich (pochowano ich w mauzoleum, obok którego ustawiono czołg; 1953 roku zwłoki poległych w walce o miasto ekshumowano). Po 173 latach Trzcianka powróciła w granice państwa polskiego. Ludność miasta została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami. Na początku 1945, w związku z działaniami Pełnomocnika Rządu na Obwód Trzcianecki, przywrócono również przedrozbiorową nazwę miasta – Trzcianka. Pierwszym (nieoficjalnym) burmistrzem został Popowicz, a oficjalnym Stanisław Wiza.
17 lutego 1945 delegowano z Krzyża i Wągrowca pierwszych polskich kolejarzy-ochotników do uruchomienia stacji kolejowej. 13 marca rozpoczęła działalność poczta (dokonał tego delegat z Bydgoszczy, Marceli Palinkiewicz), a 28 marca posterunek milicji założony przez funkcjonariuszy z Czarnkowa (z komendantem powiatowym podporucznikiem Aleksandrem Wizą). 18 kwietnia władzę w mieście objął przybyły wraz z ośmioosobową grupą ludzi od strony Piły pełnomocnik Rządu Tymczasowego, Sławomir Komarnicki (z zastępcą, Edwardem Poszwą). Państwowy Urząd Repatriacyjny otwarto 19 maja. W tym samym miesiącu utworzono struktury powiatowe Polskiej Partii Robotniczej. 7 lipca powiat został odłączony od Pomorza Zachodniego i przyłączony do województwa poznańskiego. Miesiąc później zamieszkiwało w nim 6515 Polaków. 10 sierpnia przywrócono w mieście elektryczność, a dzień później urodziło się w szpitalu pierwsze polskie dziecko po wojnie (Maria Wintonowicz). 25 listopada powołano miejską radę narodową. 1 stycznia 1946 powołano Edwarda Poszwę na urząd starosty trzcianeckiego (1 września starostwo przeniesiono do Piły). 13 października wyekspediowano pierwszy transport wysiedlonych Niemców (1788 osób). 7 sierpnia 1947 uruchomiono komunikację autobusową na linii Poznań – Trzcianka – Wałcz. 1 maja 1948 otwarto kino.
Pierwsza fala osadników polskich zasiedliła miasto spontanicznie tuż po wyparciu Niemców. Pochodzili oni głównie z Wielkopolski, a także z województw łódzkiego i warszawskiego. Najobficiej przybyli ludzie „zza Noteci”, czyli z powiatów czarnkowskiego, chodzieskiego, obornickiego, a także z szamotulskiego i poznańskiego. Kolejne transporty osiedleńców zaczęły przyjeżdżać już w sposób zorganizowany od wiosny 1945. Łącznie w latach 1945–1959 miasto i powiat trzcianecki zostały zasiedlone przez Wielkopolan (29,55%), osadników zza Buga (28,43%), Polski południowo-wschodniej (17,64%), Polski centralnej (9,7%) oraz innych terenów (14,68%). Taka mieszanka ludnościowa sprawiła, że dialekty regionalne uległy integracji i mieszkańcy miasta i okolic (zwłaszcza urodzeni już na miejscu) posługują się obecnie literacką polszczyzną. Na obszar Trzcianki i powiatu przesiedlono również przymusowo ludność w ramach akcji „Wisła”, choć pierwotnie takie rozwiązania nie były planowane dla województwa poznańskiego. W pierwszym transporcie, który wyruszył 24 maja 1947 z Leska przyjechało 125 Ukraińców z Bieszczadów. Pozostałe pięć transportów przywiozło wyłącznie Łemków z Beskidu Niskiego. Odprawiono je: 28 maja 1947 z Jasła, 10, 15 i 18 czerwca 1947 z Gorlic oraz 4 lipca 1947 z Nowego Sącza. Łącznie w ramach akcji na ziemię trzcianecką przybyło od 30 maja do początku lipca 1437 repatriantów z kilkudziesięciu wsi, od Olszanicy na wschodzie do Muszynki na zachodzie. Z uwagi na fakt, że większość budynków i gospodarstw była już zasiedlona wcześniej, to nowoprzybyłym zaoferowano głównie obiekty zdewastowane i wymagające remontów, bez okien, drzwi i pieców. Żyli oni początkowo najczęściej w nędzy i ostracyzmie.
W 1965 rozebrano wznoszący się na pl. Armii Czerwonej (obecnie pl. Pocztowy) kościół ewangelicki z l. 1843–1847. 18 marca 1994 po raz pierwszy zagrano hejnał Trzcianki z wieży kościoła św. Jana Chrzciciela. W maju tego samego roku na jeziorze Sarcz odbyły się Motorowodne Mistrzostwa Polski, a także założono Stowarzyszenie Kupców. W tym czasie oznakowano ulice nowym systemem tablic. W styczniu 1995 powstało kino w spółdzielni mieszkaniowej. Lata 90. XX wieku były trudnym czasem dla gospodarki miasta. W latach 1994-1995 zlikwidowano tu liczne zakłady, m.in. spółdzielnię Samopomoc Chłopska, bank spółdzielczy, Przedsiębiorstwo Transportu Samochodowego "Transmeble", czy Rejonowe Przedsiębiorstwo Melioracyjne. W grudniu 1994 Urząd Rady Ministrów negatywnie zaopiniował wniosek o podział gminy na dwie odrębne jednostki, a w kwietniu 1995 Ministerstwo Finansów podobnie zaopiniowało utworzenie w mieście Urzędu Skarbowego. W czerwcu 1995 wyszedł pierwszy numer Informatora Samorządowego Miasta i Gminy Trzcianka "Ratusz".
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa pilskiego.
Wybudowano wysypisko odpadów, oczyszczalnię ścieków miejskich o przepustowości 4000 m³.
W Trzciance rozwinął się w ostatnich latach przede wszystkim przemysł aluminiowy. Swoje siedziby mają tu:
Ponadto w mieście działają firmy takie, jak:
W Trzciance są zlokalizowane przedsiębiorstwa z branży handlowej, filie i oddziały banków, towarzystw ubezpieczeniowych i leasingowych.
W grudniu 2010 r. została otwarta pierwsza w mieście galeria handlowa.
Większe sklepy w mieście:
Trzcianka jest centrum kulturalnym, w którym wiele się dzieje z zakresu kultury. W mieście istnieją instytucje kulturalno-oświatowe dla mieszkańców miasta i powiatu.
„Dawno temu w Trzciance”
Muzeum organizuje liczne imprezy, z których najbardziej efektowny jest organizowany w plenerze Piknik Muzealny,
W Trzciance mieści się również:
Kino Osiedlowe – po modernizacji otwarte 27 stycznia 2017, cyfrowe, ze 147 miejscami siedzącymi.
W mieście działa Teatr Poezji Lotka – zespół teatralny działający od 2005 r. przy Młodzieżowym Domu Kultury. Instruktorem zespołu jest Włodzimierz Ignasiński, pełniący również rolę dyrektora Młodzieżowego Domu Kultury. W dorobku teatru znajduje się 5 spektakli:
Teatr osiągnął wiele sukcesów na arenie ogólnopolskiej i wojewódzkiej. Do najważniejszych należą:
Nazwa zespołu stanowi nawiązanie do Liceum Ogólnokształcącego w Trzciance, skąd co roku przybywają młodzi aktorzy oraz do lotki jako przedmiotu, która pozwala wzbić się ponad przeciętność.
W mieście od 1990 roku działa telewizja kablowa – Telewizja Lokalna Trzcianka (TVL Trzcianka) mająca status niekomercyjnego i niedochodowego towarzystwa (TTUKST).
Oprócz reemisji polskich i zagranicznych stacji telewizyjnych, od 1992 roku TVL Trzcianka produkuje własny lokalny program telewizyjny. Główne wydanie pojawia się raz w tygodniu – w każdy poniedziałek o godzinie 20:00, a powtórki nadawane są co 4 godziny. Stacja emituje serwis informacyjny, magazyn kulturalny, serwis sportowy oraz magazyn „Na sygnale”. W programie poruszane są sprawy ważne dla miasta, jak i gminy Trzcianka. Retransmitowane są sesje Rady Miasta i Powiatu, a także miejskie uroczystości. W niedzielę natomiast nadawana jest msza. Przez kablówkę świadczone są także usługi dostępu do internetu i telefonii – operatorem tych usług jest Spółdzielnia Mieszkaniowa Lokatorsko-Własnościowa.
Trzcianka ma także kilka serwisów informacyjnych, takich jak:
Od 2013 roku Miasto i Gmina Trzcianka prowadzi stronę na facebooku, gdzie najczęściej umieszczane są aktualności i ciekawostki na temat miasta i gminy.
Alternatywnym źródłem informacji z gminy jest satyryczny profil Prezydent Miasta Trzcianki oraz grupa Trzcianka.online na facebooku.
Nad jeziorem Sarcze znajduje się kompleks rekreacyjno-sportowy, Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Park Ryb Słodkowodnych. Przy Ośrodku działają: wypożyczalnia sprzętu wodnego, korty tenisowe, przystań żeglarska oraz boisko. Kompleks dysponuje dwugwiazdkowym hotelem i domkami kempingowymi. W mieście jest też kilka pensjonatów.
Przez Trzciankę przebiegają trasy:
Trzcianka – Straduń – Smolarnia
Dawne (nieistniejące już) pomniki:
Pomniki przyrody znajdujące się w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody to:
W Trzciance działa 6 klubów sportowych:
MKS Hydro Lubuszanin z V ligowym zespołem piłkarskim (gr. wielkopolska I) założonym w 1948 oraz sekcją podnoszenia ciężarów
W Trzciance działają 4 akademie piłkarskie dla młodych miłośników piłki nożnej:
W mieście działa też akademia siatkówki.
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Miasto posiada dogodny układ komunikacyjny, krzyżują się w nim: droga wojewódzka nr 178 i droga wojewódzka nr 180.
Przez stację Trzcianka przechodzi niezelektryfikowana linia kolejowa nr 203 (część dawnej Pruskiej Kolei Wschodniej) łącząca stację Tczew ze stacją graniczną Kostrzyn (Kostrzyn nad Odrą). W chwili obecnej Trzcianka posiada bezpośrednie połączenia z Krzyżem, Piłą, Chojnicami, Warszawą i Lublinem (przewoźnik – Przewozy Regionalne) oraz Gorzowem Wielkopolskim i Trójmiastem (PKP Intercity).
Trzcianka ma połączenia autobusowe z:
W 2012 przy ul. Sikorskiego oddano do użytku sanitarne lądowisko.
Trzcianka należy do Związku Miast Polskich.