Leksykologia
W dzisiejszym świecie Leksykologia zyskał duże zainteresowanie ze względu na jego znaczenie w różnych obszarach społeczeństwa. Zarówno w naukach społecznych, jak i technologii Leksykologia stał się tematem dyskusji i debaty, budząc różnorodne opinie wśród ekspertów z różnych dyscyplin. Co więcej, Leksykologia wywarł znaczący wpływ na codzienne życie ludzi, wpływając na ich decyzje i zachowania. Z tych powodów niezbędna jest szczegółowa analiza roli, jaką Leksykologia odgrywa dzisiaj i tego, jak kształtuje przyszłość w różnych kontekstach. W tym artykule zbadamy różne wymiary Leksykologia i jego znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie.
Leksykologia – dyscyplina językoznawcza badająca słownictwo języka w stanie współczesnym i jego ewolucję na przestrzeni wieków. Wymieniana jest w zestawieniu z leksykografią, dla której stanowi naukę pomocniczą. Do kwestii leksykologicznych należą przede wszystkim: problematyka słowa jako podstawowej jednostki leksykalnej (leksemu), związek między znaczeniem a pojęciem i stosunek między znaczeniem leksykalnym a gramatycznym. Leksykologia zajmuje się badaniem zarówno pojedynczych słów, jak i zasobu słownego języka jako całości. Bada słowa z perspektywy ich znaczenia, miejsca w systemie słownikowym, pochodzenia, właściwości gramatycznych, sfer zastosowania i cech stylistycznych. Jednym z podstawowych odłamów nauki o słowie jest semantyka, która bada semantyczny aspekt słowa.
Słownictwo to nie tylko zespół słów (jednostek leksykalnych), ale także system oparty na związkach zależnościowych. Leksykologia bada zależności systemowe występujące w ramach leksyki. Leksykologia może być skierowana na przynajmniej trzy kierunki badawcze: grupowanie leksemów pod względem ich relacji z realiami pozajęzykowymi, wyodrębnianie pól semantycznych i pojęciowych, badanie zjawisk historyczno-semantycznych na gruncie jednego lub wielu języków. Przy badaniu stosunków systemowych słów w ramach leksyki można np. stwierdzić, że słowa (monosemantyczne i polisemantyczne) pozostają ze sobą w stosunkach homonimicznych i antonimicznych, a także fakt, że pewne starsze słowa wyszły z powszechnego obiegu albo zmieniły swoje znaczenia lub cechy stylistyczne. Badaniem leksyki z perspektywy jej pochodzenia, sposobu formowania i rozwoju zajmuje się leksykologia historyczna, odróżniająca się swoim celem od etymologii, która tworzy część leksykologii historycznej i zajmuje się pochodzeniem słów.
Przedmiotem zainteresowań leksykologii są takie zjawiska jak:
- synonimia – wyrażanie podobnych znaczeń za pomocą różnych leksemów (synonimia dotyczy także jednostek słowotwórczych i innych);
- homonimia – relacja między leksemami o identycznym brzmieniu, ale różnych znaczeniach;
- polisemia – różność odcieni znaczeniowych w ramach jednego leksemu;
- hiponimia – semantyczna podrzędność jednego leksemu względem drugiego; odwrotne zjawisko to hiperonimia;
- antonimia – relacja między przeciwnymi znaczeniami.
Znani leksykolodzy
- polscy:
- zagraniczni:
Przypisy
- ↑ a b c d Mistrík 1993 ↓, s. 264.
- ↑ a b c Panevová, Hajičová i Sgall 2002 ↓, s. 24.
Bibliografia
- Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
- Jarmila Panevová, Eva Hajičová, Petr Sgall: Úvod do teoretické a počítačové lingvistiky. I. svazek, Teoretická lingvistika. Wyd. 1. Praha: Karolinum, 2002. ISBN 80-246-0470-1. OCLC 53262536. (cz.).