Kuźnia Raciborska

Kuźnia Raciborska
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Skrzyżowanie w centrum miejscowości
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	raciborski
Gmina	Kuźnia Raciborska
Data założenia	XVII w.
Prawa miejskie	1967
Burmistrz	Paweł Macha
Powierzchnia	31,75 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 5409; 171,8 os./km²
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	47-420
Tablice rejestracyjne	SRC
	Położenie na mapie gminy Kuźnia Raciborska Kuźnia Raciborska
	Położenie na mapie Polski Kuźnia Raciborska
	Położenie na mapie województwa śląskiego Kuźnia Raciborska
	Położenie na mapie powiatu raciborskiego Kuźnia Raciborska
	50°12′00″N 18°18′41″E/50,200000 18,311389
TERC (TERYT)	2411054
SIMC	0940884
	Urząd miejskiul. Słowackiego 4; 47-420 Kuźnia Raciborska
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Kuźnia Raciborska (śl. Raciborskô Kujźnia, niem. Ratiborhammer) – miasto w południowej Polsce, wchodzące w skład powiatu raciborskiego w województwie śląskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Kuźnia Raciborska.

Kuźnia Raciborska leży w Kotlinie Raciborskiej, w dolinie Odry nad jej prawym dopływem Rudą. Miejscowość znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich utworzonego w 1993 roku.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Kuźni Raciborskiej w 2014 r.:

Podział administracyjny

Miasto podzielone jest na dwie jednostki pomocnicze:

Osiedle – Stara Kuźnia
Osiedle – Osiedle Nr 1.

Historia

Pierwszą odnotowaną w dokumentach stałą osadą na terenie obecnego miasta było założone w 1641 roku osiedle hutnicze Segenberg. W ślad za nim powstawały w okolicy kolejne osady kuźnicze, hutnicze i smolarskie. W XVIII w. wraz z postępem technicznym zastąpiono przestarzałe i nieefektywne dymarki piecami fryszerskimi. Według spisu z 1747 roku, wieś liczyła 274 mieszkańców i posiadała folwark. W tym samym roku wzniesiono figurę św. Jana Nepomucena. W 1791 następuje przejęcie zakładów hutniczych przez króla pruskiego. W 1803 uruchomiono pierwszą szkołę. W miejscowości oprócz fryszerki pracuje także gwoździarnia i młot parowy. Wzrasta też liczba mieszkańców, osiągając 765 osób w 1830, w tym 12 ewangelików i 16 żydów.

W roku 1846 doprowadzono linię kolejową, co wpłynęło na dalszy rozwój miejscowości, mającej odtąd bezpośrednie połączenie z Kędzierzynem i Raciborzem. W 1845 Anton Magnus Schoenawa uruchomił własną hutę, nazywając ją Hoffnungshütte, w której to w 1893 oddano do użytku nowoczesną jak na owe czasy odlewnię żeliwa. Liczba mieszkańców przekroczyła 1000 w Kuźni i 650 w byłym folwarku, tzw. Nowej Kuźni. W 1907 r. przestawiono profil huty na produkty przeznaczone dla kolejnictwa. Zakład rozbudowano podczas II wojny światowej, zmieniając nazwę na Schondorff Hegenscheidt-Werke, podjęto produkcję części dla lotnictwa. Rozbudowy nie ukończono ze względu na zbliżający się front.

29 stycznia 1945 roku Kuźnia Raciborska została zajęta przez Armię Czerwoną, a następnie przekazana polskiej administracji. 6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. Obóz pracy nr 122 powstał w Kuźni Raciborskiej.

7 lipca 1946 roku rozpoczęła pracę Fabryka Wyrobów Metalowych “Rafo” (obecnie Rafamet). W 1947 uruchomiono przy fabryce szkołę zawodową. We wrześniu 1948 otwarta została gminna biblioteka.

W latach 1954–1955 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kuźnia Raciborska, w roku 1956 przekształcona w osiedle typu miejskiego, a w 1967 uzyskuje prawa miejskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W latach 1962–1990 działał w Kuźni Raciborskiej 11 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.

Władze miasta

Burmistrzowie od 1990

Witold Cęcek (1990-2002)
Ernest Emrich (2002–2006)
Rita Serafin (2006–2014)
Paweł Macha (od 2014)

Transport

Kolej

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z następującymi miastami: Bielsko-Biała, Czechowice-Dziedzice, Kędzierzyn-Koźle, Opole, Pszczyna, Racibórz, Wrocław, Warszawa, Poznań oraz Bydgoszcz. Na stacji kolejowej w Kuźni Raciborskiej zatrzymują się pociągi Polregio oraz InterCity.

Komunikacja autobusowa

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z następującymi miastami: Gliwice, Racibórz, Ruda Kozielska, Rybnik, Kędzierzyn-Koźle, Katowice. Komunikację autobusową obsługuje PKS Racibórz Sp. z o.o., PKS Connex Kędzierzyn-Koźle Sp. z o.o., Zarząd Transportu Zbiorowego w Rybniku. Przystanki PKS znajdują się na terenie całego miasta.

Najbliższe lotniska

Port lotniczy Ostrava-Mošnov (w odległości 73 km)
Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (81 km)
Port lotniczy Kraków-Balice (126 km)

Drogi

Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.:

droga wojewódzka nr 922: Nędza – Kuźnia Raciborska
droga wojewódzka nr 425: Rudy – Kuźnia Raciborska – Dziergowice – Bierawa
ODW – Odrzańska Droga Wodna łącząca Bałtyk i Europę zach/wsch, potencjalny szlak Odra-Dunaj.

Edukacja

W Kuźni Raciborskiej znajdują się dwa przedszkola oraz jedna szkoła podstawowa:

Przedszkole nr 1 w Kuźni Raciborskiej z Oddziałem Zamiejscowym w Turzu, ul. Słowackiego 18
Przedszkole nr 2, ul. Bohaterów Westerplatte 1
Szkoła Podstawowa im. Jana Wawrzynka, ul. Piaskowa 28.

Kultura

Lista imprez odbywających się cyklicznie w Kuźni Raciborskiej:

Rodzinny Rajd Rowerowy prowadzący przez Nadleśnictwo Rudy Raciborskie wzdłuż trasy wielkiego pożaru lasu z 1992 r.
Kuźniański Bieg Niepodległości odbywający się corocznie w Święto Niepodległości
Kuźniański Półmaraton Leśny, odbywający się na początku wiosny od 2016 r.

Organizacje

Hufiec ZHP Ziemi Raciborskiej im. Alojzego Wilka
Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej – Koło w Kuźni Raciborskiej
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci
Związek Rencistów, Emerytów i Inwalidów
Koło DFK
Uniwersytet Trzeciego Wieku
Kościół In Plus

Pomniki i tablice

Pomnik Zwycięstwa przy ulicy Kościelnej, odsłonięty w 1970 r. w celu uczczenia XXV rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem. Wraz z tablicą upamiętniającą żołnierzy 6 batalionu powietrznodesantowego, którzy zginęli 8.10.2019 roku podczas prac patrolu rozminowania przy usuwaniu niewybuchów z pobliskich lasów.
Pomnik ku czci mieszkańców Kuźni Raciborskiej przy kościele św. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1922 r. w celu upamiętnienia ofiar śmiertelnych z I wojny światowej. W 2003 r. wmurowano płytę upamiętniającą kuźniańskie ofiary II wojny światowej
Pomnik i krzyż ku pamięci dwóch strażaków, którzy zginęli w wielkim pożarze lasu w 1992 r.
Drewniana kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena przy ul. Arki Bożka, pochodząca z połowy XIX w.
Tablica i drewniana rzeźba Antona Magnusa Schoenawy, twórcy przemysłu metalurgicznego w Kuźni Raciborskiej (na skwerze pomiędzy ulicą Klasztorną i Arki Bożka)
Tablica na cześć pochodzącego z Kuźni Raciborskiej Adalberta Kurzeji (skwer przy ul. Topolowej)
Tablice na cześć Alfonsa Górnika i Adama Kocura, międzywojennych burmistrzów Katowic, pochodzących z Kuźni Raciborskiej

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi parafia rzymskokatolicka św. Marii Magdaleny oraz Kościół Boży w Chrystusie Zbór „Kościół In Plus” – protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym.

Szlaki turystyczne

Szlak im. Polskich Szkół Mniejszościowych

Trasa: Chałupki – Tworków – Racibórz – Markowice – Łęg – Kuźnia Raciborska – Bierawa

Ciekawostki

13 października 2017 r. w Kuźni Raciborskiej otwarto pierwszą na świecie ulicę Roberta Lewandowskiego

Miasta partnerskie

Kelheim
Odry

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Kuźnia Raciborska w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Nazwa śląska za: Reinhold Olesch, Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt Annaberg, Berlin 1958. Użyto rozszerzonej wersji alfabetu proponowanego przez Grzegorza Wieczorka oraz Towarzystwo Piastowania Śląskiej Mowy „Danga” – wymowa w tymże słowniku – Raciborskoł Kujźnia.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).
↑ Położenie , Urząd Miasta i Gminy Kuźnia Raciborska .
↑ Położenie , budziska.tox.pl .
↑ Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 (pol.).
↑ Historia , kuzniaraciborska.pl .
↑ KUŹNIA RACIBORSKA – Rozkład jazdy PKP PLK S.A., godziny odjazdów oraz ceny biletów – Portal Pasażera – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. , portalpasazera.pl (pol.).
↑ Jednostki organizacyjne , kuzniaraciborska.pl .
↑ KatarzynaK. Przypadło KatarzynaK., Rodzinny Rajd Rowerowy w Kuźni Raciborskiej 24 sierpnia (pol.).
↑ Kuźniański Bieg Niepodległości [FOTO] , naszraciborz (pol.).
↑ I Kuźniański Półmaraton Leśny , kalendarzbiegowy.pl .
↑ O nas – ZHP – Hufiec Ziemi Raciborskiej (pol.).
↑ Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej koło w Kuźni Raciborskiej zwraca się z apelem do mieszkańców Kuźni Raciborskiej o pomoc w zebraniu archiwalnych materiałów i zdjęć dotyczących historii Naszego miasta. , kuzniaraciborska.pl .
↑ XV-lecie TPD w Kuźni Raciborskiej • Kuźnia Raciborska • Wydarzenia , nowiny.pl (pol.).
↑ Kuźniańscy emeryci świętowali 40-lecie istnienia Koła PZERiI [FOTO] (pol.).
↑ Uniwersytet Trzeciego Wieku zaprasza , kuzniaraciborska.pl .
↑ Kościół In Plus w Kuźni Raciborskiej , kosciolinplus.pl (pol.).
↑ Kuźnia Raciborska – Pomnik Zwycięstwa. Atrakcje turystyczne Kuźni Raciborskiej. Ciekawe miejsca Kuźni Raciborskiej , polskaniezwykla.pl .
↑ Uroczystości w Kuźni Raciborskiej. Tablica upamiętniająca saperów zawisła na placu Zwycięstwa , nowiny.pl .
↑ Jeden las, dwa kataklizmy , rmf24.pl (pol.).
↑ KUŹNIA RACIBORSKA – drewniana kapliczka z figura Jana Nepomucena , jaktrafic.org .
↑ Na skwerze przy ul. Arki Bożka stanęła rzeźba Antona M. Schoenawy , kuzniaraciborska.pl .
↑ ^a ^b Na skwerze przy ul. Topolowej upamiętniono o. Adalberta Kurzeję (pol.).
↑ Dekanat Kuźnia Raciborska , diecezja.gliwice.pl .
↑ Zbory , kbwch.pl .
↑ SzymonS. Kamczyk SzymonS., Ulica Roberta Lewandowskiego w Kuźni Raciborskiej oficjalnie otwarta ZDJĘCIA + WIDEO , Dziennik Zachodni, 13 października 2017 (pol.).

Linki zewnętrzne

Kuźnia-Raciborska, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 11 .

[populacja2016-1] Kuźnia Raciborska w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Nazwa śląska za: Reinhold Olesch, Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt Annaberg, Berlin 1958. Użyto rozszerzonej wersji alfabetu proponowanego przez Grzegorza Wieczorka oraz Towarzystwo Piastowania Śląskiej Mowy „Danga” – wymowa w tymże słowniku – Raciborskoł Kujźnia.

[3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).

[4] Położenie , Urząd Miasta i Gminy Kuźnia Raciborska .

[5] Położenie , budziska.tox.pl .

[6] Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944-1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 (pol.).

[7] Historia , kuzniaraciborska.pl .

[8] KUŹNIA RACIBORSKA – Rozkład jazdy PKP PLK S.A., godziny odjazdów oraz ceny biletów – Portal Pasażera – PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. , portalpasazera.pl (pol.).

[9] Jednostki organizacyjne , kuzniaraciborska.pl .

[10] KatarzynaK. Przypadło KatarzynaK., Rodzinny Rajd Rowerowy w Kuźni Raciborskiej 24 sierpnia (pol.).

[11] Kuźniański Bieg Niepodległości [FOTO] , naszraciborz (pol.).

[12] I Kuźniański Półmaraton Leśny , kalendarzbiegowy.pl .

[13] O nas – ZHP – Hufiec Ziemi Raciborskiej (pol.).

[14] Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej koło w Kuźni Raciborskiej zwraca się z apelem do mieszkańców Kuźni Raciborskiej o pomoc w zebraniu archiwalnych materiałów i zdjęć dotyczących historii Naszego miasta. , kuzniaraciborska.pl .

[15] XV-lecie TPD w Kuźni Raciborskiej • Kuźnia Raciborska • Wydarzenia , nowiny.pl (pol.).

[16] Kuźniańscy emeryci świętowali 40-lecie istnienia Koła PZERiI [FOTO] (pol.).

[17] Uniwersytet Trzeciego Wieku zaprasza , kuzniaraciborska.pl .

[18] Kościół In Plus w Kuźni Raciborskiej , kosciolinplus.pl (pol.).

[19] Kuźnia Raciborska – Pomnik Zwycięstwa. Atrakcje turystyczne Kuźni Raciborskiej. Ciekawe miejsca Kuźni Raciborskiej , polskaniezwykla.pl .

[20] Uroczystości w Kuźni Raciborskiej. Tablica upamiętniająca saperów zawisła na placu Zwycięstwa , nowiny.pl .

[21] Jeden las, dwa kataklizmy , rmf24.pl (pol.).

[22] KUŹNIA RACIBORSKA – drewniana kapliczka z figura Jana Nepomucena , jaktrafic.org .

[23] Na skwerze przy ul. Arki Bożka stanęła rzeźba Antona M. Schoenawy , kuzniaraciborska.pl .

[:0-24] Na skwerze przy ul. Topolowej upamiętniono o. Adalberta Kurzeję (pol.).

[25] Dekanat Kuźnia Raciborska , diecezja.gliwice.pl .

[26] Zbory , kbwch.pl .

[27] SzymonS. Kamczyk SzymonS., Ulica Roberta Lewandowskiego w Kuźni Raciborskiej oficjalnie otwarta ZDJĘCIA + WIDEO , Dziennik Zachodni, 13 października 2017 (pol.).

Miasta na prawach powiatu	Bielsko-Biała Bytom Chorzów Częstochowa Dąbrowa Górnicza Gliwice Jastrzębie-Zdrój Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary Śląskie Ruda Śląska Rybnik Siemianowice Śląskie Sosnowiec Świętochłowice Tychy Zabrze Żory
Miasta powiatowe	Będzin Bieruń Cieszyn Kłobuck Lubliniec Mikołów Myszków Pszczyna Racibórz Tarnowskie Góry Wodzisław Śląski Zawiercie Żywiec
Miasta gminne	Blachownia Czechowice-Dziedzice Czeladź Czerwionka-Leszczyny Imielin Kalety Kłobuck Knurów Koniecpol Koziegłowy Krzanowice Krzepice Kuźnia Raciborska Lędziny Łaziska Górne Łazy Miasteczko Śląskie Olsztyn Ogrodzieniec Orzesze Pilica Poręba Przyrów Pszów Pyskowice Radlin Radzionków Rydułtowy Siewierz Skoczów Sławków Sośnicowice Strumień Szczekociny Szczyrk Toszek Ustroń Wilamowice Wisła Włodowice Wojkowice Woźniki Żarki

Siedziba gminy	Kuźnia Raciborska
Sołectwa	Budziska Jankowice Ruda Ruda Kozielska Rudy Siedliska Turze
Pozostałe miejscowości	Wildek

Miasta	Krzanowice Kuźnia Raciborska Racibórz
Gminy miejskie	Racibórz
Gminy miejsko-wiejskie	Krzanowice Kuźnia Raciborska
Gminy wiejskie	Kornowac Krzyżanowice Nędza Pietrowice Wielkie Rudnik

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. opolskie (1950–75)
Miasta (1945–75)	Kuźnia Raciborska (od 1967) Racibórz (do 1948 →)
Osiedla (1954–72)	Kuźnia Raciborska (1956–66)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Chałupki (do 1954) Krowiarki (Krawarz Polski) (do 1954) Krzanowice Krzyżanowice Kuźnia Raciborska (Raciborska Kuźnia) Łubowice (do 1954) Markowice (do 1954) Nędza (od 1973) Pietrowice Wielkie (Pietrowice) Rudnik Rudy
Gromady (1954–72)	Bieńkowice (1954–61) Borucin (1954–61) Chałupki (1954–72) Grzegorzowice (1954–57) Krowiarki (1954–61) Krzanowice (1954–72) Krzyżanowice (1954–72) Kuźnia Raciborska (1954–55) Lekartów (1954–68) Ligota Książęca (1954–57) Łubowice (1958–72) Maków (1961–72) Markowice (1954–72) Nędza (1954–72) Pawłów (1954–61) Pietrowice Wielkie (1954–72) Rudnik (1954–72) Rudy (1954–72) Szonowice (1954–68) Szymocice (1954–57) Turze (1954–72) Tworków (1954–72) Wojnowice (1954–68) Zawada Książęca (1954–68)