Konkurs Piosenki Eurowizji 2002

W dzisiejszym świecie Konkurs Piosenki Eurowizji 2002 stał się tematem o ogromnym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum społeczeństwa. Od wpływu na gospodarkę, kulturę, politykę i życie codzienne, po wpływ na zdrowie i środowisko, Konkurs Piosenki Eurowizji 2002 osiągnął dziś niezrównane znaczenie. Z biegiem lat badania i analizy Konkurs Piosenki Eurowizji 2002 ewoluowały, umożliwiając lepsze zrozumienie jego implikacji i konsekwencji. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Konkurs Piosenki Eurowizji 2002, analizując jego skutki i wyzwania we współczesnym świecie.

Konkurs Piosenki Eurowizji 2002
A Modern Fairytale
Informacje ogólne
Finał

25 maja 2002

Miejsce

Saku Suurhall,
Tallinn (Estonia)

Nadawca

Eesti Televisioon (ETV)

Prowadzący

Annely Peebo
Marko Matvere

Informacje dodatkowe
Reżyser

Marius Bratten

Producent wykonawczy

Juhan Paadam

Kierownik wykonawczy

Christine Marchal-Ortiz

Występ otwarcia

Tanel Padar i Dave Benton w utworze „Everybody

Występ interwałowy

Pokaz taneczny z teatru Vanemuine, opery narodowej i Estonian Dance Agency w choreografii Teeta Kaska; Annely Peebo i Marko Matvere w utworze „A Little Story in the Music”

Uczestnicy
Powrót

Austria
Belgia
Cypr
Finlandia
Macedonia
Rumunia
Szwajcaria

Rezygnacja

Irlandia
Islandia
Holandia
Norwegia
Polska
Portugalia

Łącznie

24 reprezentacji

Głosowanie
Każdy kraj przyznaje 1-8, 10 oraz 12 punktów dla ulubionej piosenki.
Zwycięzca

Łotwa

Reprezentant

Marie N

Piosenka

I Wanna

Muzyka

Marija Naumova

Tekst

Marija Naumova, Marats Samauskis

Konkurs Piosenki Eurowizji
◄ 2001 2003 ►

47. Konkurs Piosenki Eurowizji został zorganizowany 25 maja 2002 w Saku Suurhall w Tallinnie przez estońskiego nadawcę Eesti Televisioon (ETV). Konkurs poprowadzili Annely Peebo i Marko Matvere.

Finał konkursu wygrała Marie N, reprezentantka Łotwy z piosenką „I Wanna” autorstwa Maratsa Samauskisa, za którą zdobyła 176 punktów.

Lokalizacja

Lokalizacja Tallinna w Estonii

Wybór miejsca organizacji

Dzięki wygranej Tanela Padara, Dave’a Bentona i 2XL, reprezentantów Estonii w finale konkursu w 2001, prawo do organizacji kolejnego konkursu otrzymała ETV. Estonia została tym samym pierwszym państwem Europy Wschodniej, której powierzono organizację konkursu. W przygotowaniach koncertu estońskiej telewizji pomogła szwedzka telewizja SVT.

W lipcu telewizja ETV potwierdziła, że konkurs odbędzie się w tallińskiej hali Saku Suurhall, którą przeznaczono do użytku 1 listopada. Wokół hali umieszczono 26 namiotów, tworzących tzw. strefę euro, w skład której weszły m.in. pokoje do odpoczynku dla uczestników. Na czas trwania konkursu władze Tallinna ozdobiły całe miasto.

Po zwycięstwie Estonii w finale konkursu w 2001 w mediach zaczęły pojawiać się głosy, jakoby telewizja ETV martwiła się o brak środków finansowych do odpowiedniego zorganizowania następnego konkursu. Doniesienia zdementował dyrektor generalny kanału ETV, Aare Urm oraz minister finansów Siim Kallas. Telewizja uruchomiła specjalne konta bankowe, na które można było wpłacać dotacje na przygotowanie konkursu. Pokryciem części kosztów przygotowań koncertu zainteresowany był Eesti Ühispank. Oficjalnym sponsorem konkursu została grupa telekomunikacyjna Eesti Telekom. Nadawca poświęcił prawie 8 milionów euro na zorganizowanie koncertu. Część kosztów przygotowania konkursu pokrył rząd Estonii, który przeznaczył m.in. 30 tys. euro na opłacenie firmy ochroniarskiej zapewniającej bezpieczeństwo uczestnikom konkusu.

Pomimo początkowych problemów z budżetem konkurs przyniósł nadawcy prawie 6 milionów estońskich koron zysku. W styczniu 2003 Estońska Rada Handlu nagrodziła nadawcę tytułem Przyjaciela eksportu Estonii 2002, tłumacząc decyzję faktem, że „Konkurs Piosenki Eurowizji pomógł zaprezentować światu państwo w najlepszy możliwy sposób”. Po organizacji konkursu Estonia odnotowała znaczny wzrost popularności kraju jako kierunku turystycznego.

Przebieg konkursu

Kierownikami wykonawczymi konkursu byli Juhan Paadam (z ramienia ETV) i Christine Marchal-Ortiz (z EBU). Producent konkursu został Peeter Rebane, reżyserem – Marius Bratten, a menedżerem produkcji – Kalle Kingsepp.

Podobnie jak w 2001, konkurs transmitowany był także w Internecie. Przed konkursem estońska telewizja uruchomiła domenę www.eurovision.tv, która od tamtej pory pozostaje oficjalną stroną Konkursu Piosenki Eurowizji. W 2002 po raz pierwszy uruchomiono także internetowe zapisy akredytacyjne – akredytacje otrzymało łącznie 820 dziennikarzy, którym zapewniono specjalne trolejbusy do transportu między halą, gdzie odbywał się konkurs, a hotelami, z których mogli m.in. oglądać próby generalne. Akredytowani dziennikarze mieli również darmowy wstęp na wystawę ptaków w Rezerwacie Przyrody w Matsalu.

Saku Suurhall – miejsce organizacji konkursu

Estońska telewizja jako pierwsza nawiązała współpracę z firmą vizrt, która była odpowiedzialna za oprogramowanie tablicy wyników podczas finału. Za transmisję konkursu odpowiadała szwedzka firma zewnętrzna Prisma OB.

We wrześniu ETV poinformowała, że na konkurs nie zostanie przywrócona orkiestra na żywo.

9 listopada o godz. 19:40 odbyło się losowanie kolejności startowych dla uczestników konkursu.

Wszystkie piosenki konkursowe musiały być wybrane do 11 marca 2002. Zostały one umieszczone na albumie kompilacyjnym pt Eurovision Song Contest Estonia 2002, wydanej przez wytwórnię BMG Ariola Media.

Próby do koncertu finałowego rozpoczęły się 16 maja. Uczestnicy brali udział również w konferencjach prasowych, na których odpowiadali na pytania dziennikarzy. Ceny biletów na koncert finałowy konkursu wahały się między 100 a 600 euro.

Przedkonkursowymi faworytami w notowaniach bukmacherów były reprezentacje z: Hiszpanii, Estonii, Szwecji i Malty.

Koncert rozpoczął się prezentacją filmu prezentującym Estonię. Gośćmi muzycznymi konkursu byli Tanel Padar i Dave Benton, którzy na otwarcie zaśpiewali piosenkę „Everybody”, z którą wygrali konkurs w 2001. W trakcie transmisji prowadzący, Annely Peebo i Marko Matvere, połączyli się na żywo z publicznością oglądających konkurs na ulicach Tallinna, Hamburgu, Grenady i Londynu. W trakcie przerwy po połowie występów konkursowych konferansjerzy zaśpiewali piosenkę „A Little Story in the Music”. Na scenie wystąpili także członkowie Teatru Vanemuine, Opery Narodowej i grupy tanecznej Estonian Dance Agency w choreografii Teeta Kaska. Koncert trwał ok. 3 godzin i 10 minut, tj. dziesięć minut dłużej od koncertu finałowego z 2001.

Prowadzący

W październiku stacja ETV rozpoczęła przyjmowanie zgłoszeń na stanowisko prowadzących Konkurs Piosenki Eurowizji. Zgodnie z wytycznymi stacji, gospodarze powinni byli płynnie posługiwać się językami angielskim i francuskim, mieć poczucie humoru i doświadczenie w prowadzeniu programów rozrywkowych na skalę międzynarodową. W mediach pojawiały się plotki, że prowadzącymi będą Mart Sander i DJ Elektra. Ostatecznie gospodarzami wieczoru zostali: mezzosopranistka Annely Peebo i aktor Mark Matvere, który był odpowiedzialny za tłumaczenie zasad konkursu w języku francuskim. Stroje dla prowadzących, określane jako „szykowne”, zaprojektowali Aarne Niit i Katrin Kuldma. Po 12. występie konkursowym duet zaśpiewał na scenie piosenkę „A Little Story in the Music” autorstwa Andrew Lloyd Webbera.

Projekt grafiki i sceny

W lipcu telewizja ETV zorganizowała konkurs na oficjalne logo 47. Konkursu Piosenki Eurowizji, w którym mogli wziąć udział jedynie estońscy projektanci. Do siedziby ETV nadesłano 51 propozycji, spośród których specjalnie powołana komisja sędziowska wybrała dwie finałowe prace. 20 września Grupa Referencyjna EBU zaprezentowała logotyp, którego autorami byli Margus Klaar i Veiko Tamjärv z firmy Credo Reklaam AS, części agencji Bates 141. Logo przedstawiało dwanaście kamyków w różnych kolorach.

Po raz pierwszy konkurs organizowany był pod oficjalnym sloganem. Tematem przewodnim konkursu były „nowoczesne bajki” (ang. A Modern Fairytale), które były motywem krótkich filmików (tzw. pocztówek) zaprezentowanych przed każdym występem konkursowym.

Projektantem sceny konkursowej został Iir Hermeliin (właściwie Hille Ermel), zwycięzca specjalnego konkursu przygotowanego przez organizatorów. W pracy pomagali mu Ülar Mark i Ain Nurmela. Po raz pierwszy wybudowany wybieg dla reprezentantów, na którym mogli występować.

Kontrowersje

Posądzenia o plagiat

Reprezentant Austrii, Manuel Ortega, podczas koncertu w 2010

Po wygraniu estońskiego finału selekcji zorganizowanych w styczniu 2002 zwycięski utwór „Runaway” w wykonaniu Sahlene został posądzony przez dwóch specjalistów – Peetera Saula i Jüri-Ruuta Kangura – o plagiat przeboju „I Believe I Can FlyR. Kelly'ego. Alar Kotkas, jeden z autorów eurowizyjnej propozycji, zaprzeczył doniesieniom.

Podobne zarzuty usłyszał Alexander Kahr, twórca austriackiej propozycji konkursowej „Say a WordManuela Ortegi. Jeden z niezależnych niemieckich ekspertów muzycznych doszukał się w utworze podobieństwa do piosenki „All Right Now” grupy Free. Krajowy nadawca publiczny, Österreichischer Rundfunk (ORF) odpadł zarzuty, tłumacząc się dużym ryzykiem powtarzania się brzmień w kompozycjach popowych. Inny ekspert muzyczny zauważył, że w utworach powtarzają się jedynie trzy z czternastu dźwięków, co uniemożliwia oskarżenie twórcy o popełnienie plagiatu.

Drag queens Sestre, reprezentantki Słowenii podczas finału konkursu

Kilka godzin przed rozpoczęciem koncertu finałowego Svante Stockselius z EBU oznajmił, że organizacja otrzymała oficjalne protesty przeciwko szwedzkiej piosence konkursowej wykonywanej przez grupę Afro-dite – „Never Let It Go”, którą oskarżono o plagiat utworu „Never on a Sunday” autorstwa Manosa Hadjidakisa z repertuaru greckiej piosenkarki Meliny Mercouri. Organizacja nie zgodziła się jednak z oskarżeniem, umożliwiając szwedzkiej formacji udział w konkursie.

Po finale konkursu pojawiły się doniesienia, jakoby zwycięska piosenka „I WannaMarie N była plagiatem przeboju „She BangsRicky’ego Martina. Podobnego zdania była m.in. Sascha Dupont, duńska wokalistka i członkini komisji jurorskiej krajowych eliminacji Dansk Melodi Grand Prix. Producent wokalistki, Arvids Murnieks, uznał komentarze za prowokację, tłumacząc rzekome podobieństwa faktem, że „piosenki latynoskie są do siebie podobne”.

Dyskwalifikacja litewskiej piosenki

Litewskie selekcje do 47. Konkursu Piosenki Eurowizji wygrał utwór „We All” formacji B'Avarija. Piosenka (pod tytułem „Mes cia”) została umieszczona na płycie zespołu wydanej w 2001, czym złamana regulamin konkursu mówiący o tym, że eurowizyjna piosenka nie może być opublikowana przed 1 stycznia 2002 i została zdyskwalifikowana z udziału w konkursie. Krajowa telewizja (LRT) zaapelowała w tej sprawie, jednak jej zażalenie zostało oddalone. Nadawca dostał możliwość zamiany swojej konkursowej propozycji do 28 marca, nowym reprezentantem kraju została piosenka „Happy YouAivarasa Stepukonisa.

W listopadzie Litewka Organizacja Ochrony Praw Autorskich zaprzeczyła, jakoby utwór „We All” została wydana i udostępniona przed regulaminowym czasem

Nawoływanie do bojkotu Izraela

Reprezentantka Izraela, Sarit Chadad, podczas koncertu w 2013

Według izraelskiej prasy belgijski komentator konkursu, André Vermeulen, miał nawoływać do bojkotu utworu „Light a Candle” wykonywanej przez Sarit Chadad, reprezentanta Izraela, mówiąc: nie jest zła, ale miejmy nadzieję, że Izrael nie wygra. To nie jest czas dla Izraelczyków na organizację Konkursu Piosenki Eurowizji. Flamandzki nadawca VRT skopiował treść komentarzy i wysłał je do izraelskiej ambasady w Belgii. Ambasada oświadczyła, że wypowiedzi Vermeulena nie są tymi samymi, które zostały zacytowane w prasie, dlatego skierował notatki do Izraela. Po finale konkursu jeden ze szwedzkich księży zagroził pozwaniem do sądu krajowego komentatora konkursu, Christera Björkmana, za stwierdzenie podczas transmisji, że „Izrael nie zasługuje na punkty z powodu swojej sytuacji politycznej”. Dziennikarz miał powiedzieć także, że „Izrael nie powinien brać udziału w konkursie za to, co robią Palestyńczykom. Izraelskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oświadczyło: Jeżeli okaże się, że takie komentarze rzeczywiście padły, zareagujemy natychmiast i podejmiemy odpowiednie kroki. Opinia została przedstawiona rządom obu krajów. W celu uniknięcia podobnych sytuacji w przyszłości podczas kolejnego konkursu EBU wprowadziła kilka zasad obowiązujących wszystkich komentatorów z każdego kraju, zakazując im np. obrażania reprezentantów.

W sprawie udziału Izraela wypowiedziała się także reprezentantka Estonii, Sahlene, która w odpowiedzi na pytania dziennikarzy podczas konferencji prasowej stwierdziła, że kraj „nie powinien być wykluczony z udziału w imprezie z powodu tej sytuacji, ponieważ konkurs piosenki nie jest miejscem na zagadnienia polityczne”.

Podejrzenie o manipulację głosami

Na początku maja norweski dziennik Dagbladet doniósł, jakoby głosy jurorskie w sześciu krajach biorących udział w konkursie, tj. Cypru, Grecji, Rosji, Macedonii, Malty i Rumunii, były wcześniej ustawione. Zdaniem gazety, EBU w wewnętrznych raportach uznała możliwość uzgodnionego wspólnego głosowania jako „bardzo prawdopodobną”. Redakcja powołała się na opinię Kato M. Hansena, prezesa norweskiego oddziału Stowarzyszenia Miłośników Eurowizji (OGAE), który zwrócił uwagę na złożenie cypryjskiej delegacji propozycji manipulacji głosów podczas spotkania EBU, o czym poinformował Bruno Berberes, szef francuskiego oddziału OGAE. Oprócz tej wypowiedzi dziennik nie powołał się jednak na żadne inne źródło.

Kraje uczestniczące

Zgodnie z nowymi zasadami wprowadzonymi przez EBU w konkursie mogły wystąpić reprezentacje z 22 państw. Zapewnione miejsce w koncercie finałowym miało piętnaście najwyżej ocenionych krajów w finale konkursu oraz państwa tzw. Wielkiej Czwórki (tj. Francja, Hiszpania, Niemcy i Wielka Brytania). Pozostałe miejsca przeznaczone były dla reprezentantów tych nadawców, którzy nie przystąpili do udziału w konkursie w 2001 ze względu na słabe wyniki osiągnięte w latach 1996-2000. Członkowie EBU zdecydowali także, że w kolejnych konkursach nie będą mogli wziąć udziału przedstawiciele krajów, które zajęły najniższe miejsca jedynie w roku poprzednim, a nie w pięciu ostatnich konkursach. Tym samym udział w imprezie zaproponowany został nadawcom z Izraela i Portugalii. W lipcu potwierdzono, że w konkursie wezmą udział reprezentanci 24 krajów, w tym Łotwy, która mogła przystąpić do konkursu po rezygnacji z udziału telewizji z Portugalii.

Powracający artyści

W konkursie w 2002 wzięło udział dwóch artystów, którzy reprezentowali swój kraj w przeszłości: Konstandinos Christoforu z reprezentującego Cypr zespołu One wystąpił w barwach kraju podczas finału konkursu w 1996, zaś przedstawicielka Rumunii Monica Anghel wystąpiła w rundzie kwalifikacyjnej do 35. Konkursu Piosenki Eurowizji, jednak nie została dopuszczona do udziału w finale.

Wyniki finału

L.p. Kraj Język Wykonawca Utwór Miejsce Punkty
01  Cypr angielski One Gimme 6 85
02  Wielka Brytania angielski Jessica Garlick Come Back 3 111
03  Austria angielski Manuel Ortega Say a Word 18 26
04  Grecja angielski Michalis Rakindzis S.A.G.A.P.O. 17 27
05  Hiszpania angielski, hiszpański Rosa Europe’s Living a Celebration 7 81
06  Chorwacja angielski Vesna Pisarović Everything I Want 11 44
07  Rosja angielski Priemjer-ministr Northern Girl 10 55
08  Estonia angielski Sahlene Runaway 3 111
09 Macedonia Północna Macedonia macedoński Karolina Goczewa It Depends on Us 19 25
10  Izrael hebrajski, angielski Sarit Chadad Light a Candle 12 37
11  Szwajcaria francuski Francine Jordi Dans le jardin de mon âme 22 15
12  Szwecja angielski Afro-dite Never Let It Go 8 72
13  Finlandia angielski Laura Addicted to You 20 24
14  Dania angielski Malene Tell Me Who You Are 24 7
15  Bośnia i Hercegowina serbski, angielski Maja Tatić Na jastuku za dvoje 14 33
16  Belgia angielski Sergio & the Ladies Sister 15 33
17  Francja francuski Sandrine François Il faut du temps 5 104
18  Niemcy angielski Corinna May I Can’t Live Without Music 21 17
19  Turcja turecki, angielski Buket Bengisu i Safir Leylaklar soldu kalbinde 16 29
20  Malta angielski Ira Losco 7th Wonder 2 164
21  Rumunia angielski Monica Anghel i Marcel Pavel Tell Me Why 9 71
22  Słowenia słoweński Sestre Samo ljubezen 13 33
23  Łotwa angielski Marie N I Wanna 1 176
24  Litwa angielski Aivaras Happy You 23 12

Legenda:

     1. miejsce

Tabela punktacyjna finału

Jedenastu nadawców skorzystało z metody głosowania telewidzów, ośmiu z zasady 50:50 (50% głosów należy do widzów, a 50% – do jurorów). W Bośni i Hercegowinie, Rumunii, Turcji, Macedonii i Rosji głosy przyznawały jedynie krajowe komisje sędziowskie.

Kraje głosujące
Suma punktów Cypr Wielka Brytania Austria Grecja Hiszpania Chorwacja Rosja Estonia Macedonia Izrael Szwajcaria Szwecja Finlandia Dania Bośnia i Hercegowina Belgia Francja Niemcy Turcja Malta Rumunia Słowenia Łotwa Litwa
Uczestnicy konkursu Cypr 85 3 12 6 10 6 4 1 4 3 12 8 4 8 4
Wielka Bryt. 111 12 7 6 4 5 6 2 8 6 7 6 1 8 2 10 8 5 8
Austria 26 1 1 7 5 12
Grecja 27 12 1 8 6
Hiszpania 81 7 2 4 6 6 12 7 6 12 12 7
Chorwacja 44 6 6 5 5 5 2 3 12
Rosja 55 5 2 10 1 3 8 10 10 6
Estonia 111 7 3 5 3 6 2 12 10 8 10 4 4 8 2 2 6 12 7
Macedonia 25 3 4 1 5 12
Izrael 37 5 1 5 1 2 10 5 5 3
Szwajcaria 15 5 3 2 3 1 1
Szwecja 72 1 4 1 8 3 7 10 12 1 4 7 4 10
Finlandia 24 2 5 1 10 3 3
Dania 7 4 1 1 1
Bośnia i H. 33 7 3 7 3 6 2 3 2
Belgia 33 4 1 7 3 4 2 10 2
Francja 104 10 3 8 3 7 10 8 12 5 8 10 6 4 3 2 5
Niemcy 17 1 2 2 1 3 3 4 1
Turcja 29 4 3 8 7 7
Malta 164 10 12 8 6 10 12 5 7 10 10 4 4 2 12 4 7 6 10 5 10 7 3
Rumunia 71 8 8 5 12 12 8 4 1 7 6
Słowenia 33 6 2 7 8 2 2 1 5
Łotwa 176 4 8 10 10 12 2 10 12 7 12 8 5 6 7 5 8 8 12 6 7 5 12
Litwa 12 4 2 6

Legenda:

     Głosowanie telewidzów

     Głosowanie jurorów

     Głosowanie telewidzów i jurorów w stosunku głosów 50:50

     Zwycięzca

Inne wyróżnienia

Laura Voutilainen, zdobywczyni Nagrody Fanów im. Marcela Bezençona, podczas koncertu w 2007

Nagrody im. Marcela Bezençona

W 2002 po raz pierwszy postanowiono przyznać tzw. Nagrody im. Marcela Bezençona, czyli wyróżnienia dla najlepszych piosenek biorących udział w koncercie finałowym, sygnowane nazwiskiem twórcy konkursu – Marcela Bezençona. Pomysłodawcami statuetek zostali: szef szwedzkiej delegacji konkursowej Christer Björkman oraz członek zespołu Herreys – Richard Herrey.

W 2002 nagrody w trzech kategoriach otrzymali:

Kategoria Kraj Utwór Wykonawca
Nagroda Artystyczna  Szwecja Never Let It Go Afro-dite
Nagroda Fanów  Finlandia Addicted to You Laura Voutilainen
Nagroda Dziennikarzy  Francja Il faut du temps Sandrine François

Oglądalność

Finał 42. Konkursu Piosenki Eurowizji oglądało ok. 545 tys. mieszkańców Estonii, co dało stacji 49% udział na rynku w tym czasie antenowym. Retransmisję koncertu obejrzało 159 tys. Estończyków. Ze względu na dużą popularność hiszpańskiej reprezentantki, Rosy López, finał imprezy miało obejrzeć w Hiszpanii ponad 15 milionów telewidzów. Ostatecznie, koncert obejrzało 14,4 miliona hiszpańskich telewidzów, co dało nadawcy 85,2% udział na rynku. 5 tys. mieszkańców Grenady (rodzinnego miasta wokalistki) obejrzało konkurs na miejskim stadionie, gdzie odbył się specjalny pokaz koncertu. W Izraelu finał konkursu był drugim najchętniej oglądanym programem telewizyjnym w 2002, osiągając 34.6% wynik oglądalności. W Polsce konkurs obejrzało ok. 2,569 mln widzów.

Międzynarodowy sekretarze i komentatorzy

Sekretarze

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich sekretarzy, którzy ogłaszali wyniki głosowania w poszczególnych krajach. Państwa zostały uporządkowane w kolejności przyznawania punktów, która odpowiada kolejności występowania reprezentanta danego kraju podczas koncertu finałowego.

  1.  Cypr – Melani Steliou
  2.  Wielka Brytania – Colin Berry
  3.  Austria – Dodo Roščić
  4.  Grecja – Alexis Kostalas
  5.  Hiszpania – Anne Igartiburu
  6.  Chorwacja – Duško Čurlić
  7.  Rosja – Arina Sharapova
  8.  Estonia – Ilomai „Elektra” Küttim
  9. Macedonia Północna Macedonia – Biljana Debarlieva
  10.  Izrael – Michal Zoharetz
  11.  Szwajcaria – Diana Jörg
  12.  Szwecja – Kristin Kaspersen
  13.  FinlandiaMarion Rung
    (reprezentant kraju w konkursie w 1962 i 1973)
  14.  Dania – Signe Svendsen
    (reprezentant kraju w konkursie w 2001)
  15.  Bośnia i Hercegowina – Segmedina Srna
  16.  Belgia – Geena Lisa Peeters
  17.  FrancjaMarie Myriam
    (zwyciężczyni konkursu w 1977 dla Francji)
  18.  Niemcy – Axel Bulthaupt
  19.  Turcja – Meltem Ersan Yazgan
  20.  Malta – Yvette Portelli
  21.  Rumunia – Leonard Miron
  22.  SłoweniaNuša Derenda
    (reprezentant kraju w konkursie w 2001)
  23.  Łotwa – Ēriks Niedra
  24.  Litwa – Loreta Tarozaitė

Komentatorzy

Poniżej przedstawione zostały nazwiska wszystkich krajowych komentatorów oraz nazwy publicznych nadawców telewizyjnych i radiowych transmitujących konkurs w 2002.

Przypisy

  1. a b Sietse Bakker: Marko Matvere and Anneli Peebo will host ESC2002. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-07. . (ang.).
  2. a b Remi Kübar: Peebo and Matvere met for the first time. ESC Today . esctoday.com, 2001-12-31. . (ang.).
  3. a b c Eurovision Song Contest 2002. EBU . eurovision.tv. . (ang.).
  4. Sietse Bakker: Latvia won the 47th Eurovision Song Contest. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  5. Sietse Bakker: Estonian broadcaster will host ESC 2002. ESC Today . esctoday.com, 2001-05-18. . (ang.).
  6. The end of a decade: Copenhagen 2001. EBU . eurovision.tv. . (ang.).
  7. a b c d e f g h i j k l m The end of a decade: Tallinn 2002. EBU . eurovision.tv. . (ang.).
  8. Sietse Bakker: EBU reference group met in Amsterdam. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-24. . (ang.).
  9. Sietse Bakker: Saku Suurhall chosen as location !. ESC Today . esctoday.com, 2001-07-17. . (ang.).
  10. Sietse Bakker: Saku Suurhall finished as planned. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-15. . (ang.).
  11. Sietse Bakker: Saku Suurhall opened on time !. ESC Today . esctoday.com, 2001-11-01. . (ang.).
  12. Jarmo Siim: Building started around Saku Suurhall. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-07. . (ang.).
  13. Sietse Bakker: Tallinn to be decorated for contest. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-02. . (ang.).
  14. Sietse Bakker: British and Dutch media: “Estonia too poor”. ESC Today . esctoday.com, 2001-05-28. . (ang.).
  15. Sietse Bakker: DR: „ETV said there is not enough money”. ESC Today . esctoday.com, 2001-05-23. . (ang.).
  16. Sietse Bakker: Finance minister: “Contest will stay in Estonia”. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  17. Sietse Bakker: ETV opens backaccount for donations. ESC Today . esctoday.com, 2001-06-01. . (ang.).
  18. Sietse Bakker: . ESC Today . esctoday.com, 2001-08-16. . (ang.).
  19. Sietse Bakker: Eesti Ühispank interested in sponsorship. ESC Today . esctoday.com, 2001-06-03. . (ang.).
  20. Remi Kübar: Eesti Telekom is a goldsponsor of Eurovision 2002. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-23. . (ang.).
  21. Sietse Bakker: Eurovision budget ETV almost 8 million euro. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-10. . (ang.).
  22. Sietse Bakker: . ESC Today . esctoday.com, 2001-09-14. . (ang.).
  23. Jarmo Siim: 640K for the ESC 2002. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-19. . (ang.).
  24. Sietse Bakker: Estonian governement: EUR 30.000 for security. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-05. . (ang.).
  25. Sietse Bakker: High security around Saku Suurhall. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-07. . (ang.).
  26. Remi Kübar: Costs for security have raised to 12,5 million EEK. ESC Today . esctoday.com, 2001-11-16. . (ang.).
  27. Jarmo Siim: Eurovision 2002: budget is critical. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-02. . (ang.).
  28. Jarmo Siim: . ESC Today . esctoday.com, 2003-11-28. . (ang.).
  29. Jarmo Siim: A prize for Eurovision 2002. ESC Today . esctoday.com, 2003-01-31. . (ang.).
  30. Kyiv 2005: Public relations play important role. ESC Today . esctoday.com, 2005-05-15. . (ang.).
  31. Sietse Bakker: Replacement story Paadam not true. ESC Today . esctoday.com, 2001-08-31. . (ang.).
  32. Sietse Bakker: Peeter Rebane producer for ESC 2002. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-04. . (ang.).
  33. Sietse Bakker: Tent building will go on today. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-08. . (ang.).
  34. Sietse Bakker: High quality multimedia selected by ETV. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-08. . (ang.).
  35. Sietse Bakker: 800 journalists will cover this year’s contest. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-19. . (ang.).
  36. Jarmo Siim: Wine and trolley bus for the foreign visitors. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-26. . (ang.).
  37. Sietse Bakker: Journalists can watch rehearsals from their hotel. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-06. . (ang.).
  38. Jarmo Siim: Excursion to a nature reserve for the journalists. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-13. . (ang.).
  39. Sietse Bakker: How it works: the score board. ESC Today . esctoday.com, 2005-04-05. . (ang.).
  40. André Rodrigues: Prisma to handle song contest broadcast 2005. ESC Today . esctoday.com, 2004-11-14. . (ang.).
  41. Sietse Bakker: It's sure: no orchestra in Tallinn. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-28. . (ang.).
  42. Sietse Bakker: Draw for participants order Friday at 19.40 GMT. ESC Today . esctoday.com, 2001-11-08. . (ang.).
  43. Sietse Bakker: The draw: watch the video !. ESC Today . esctoday.com, 2001-11-09. . (ang.).
  44. Sietse Bakker: Last meters to run before all songs are available. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-11. . (ang.).
  45. Jarmo Siim: First rehearsal on stage. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-17. . (ang.).
  46. Jarmo Siim: Three dress-rehearsals planned by ETV. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-02. . (ang.).
  47. Remi Kübar: 2nd day of rehearsals over. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-22. . (ang.).
  48. Sietse Bakker: Today: rehearsals, chat and press conferences. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-20. . (ang.).
  49. Sietse Bakker: Istanbul: Tickets between 30 and 150 euros. ESC Today . esctoday.com, 2004-01-20. . (ang.).
  50. Jarmo Siim: May 25: Tanel and Dave will open the show !. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-14. . (ang.).
  51. a b Jarmo Siim: Hosts will sing at the ESC 2002. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-24. . (ang.).
  52. Jarmo Siim: ETV announced details interval act. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-07. . (ang.).
  53. Remi Kübar: The interval act promised to be impressive. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-25. . (ang.).
  54. Sietse Bakker: Eurovision 2003: three hours and ten minutes. ESC Today . esctoday.com, 2003-02-05. . (ang.).
  55. Sietse Bakker: ETV: We are searching for hosts. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-03. . (ang.).
  56. Remi Kübar: Interview with Paadam: More grey color in his hair. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-07. . (ang.).
  57. Sietse Bakker: Possible candidates for hosting the show. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-05. . (ang.).
  58. Remi Kübar: Mart Sander is most likely to be one of the hosts. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-07. . (ang.).
  59. Remi Kübar: Sander is sceptical about him being selected. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-15. . (ang.).
  60. Remi Kübar: Hosts: We're not afraid of comments. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-25. . (ang.).
  61. Jarmo Siim: The hosts costumes are very glamorous. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-18. . (ang.).
  62. Jarmo Siim: Niit and Kuldma will design the hosts' clothes. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-18. . (ang.).
  63. Katrin Kuldma ja Arne Niit disainivad Eurovisioni õhtujuhtide rõivad. Õhtuleht . ohtuleht.ee, 2002-03-19. . (est.).
  64. Remi Kübar: Finland: We don't have any friends in Europe. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  65. Sietse Bakker: ETV starts logo contest. ESC Today . esctoday.com, 2001-07-12. . (ang.).
  66. Sietse Bakker: Two final logo designs chosen. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-02. . (ang.).
  67. Sietse Bakker: HERE IS THE LOGO.... ESC Today . esctoday.com, 2001-09-21. . (ang.).
  68. Sietse Bakker: Details: Bates 141 designed logo. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-24. . (ang.).
  69. Sietse Bakker: Proud on their father. ESC Today . esctoday.com, 2001-09-16. . (ang.).
  70. Jarmo Siim: Estonia is ready for the ESC2002. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-08. . (ang.).
  71. Jarmo Siim: Half of the Eurovision 'postcards' ready. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-15. . (ang.).
  72. Sietse Bakker: First stage details announced. ESC Today . esctoday.com, 2001-05-04. . (ang.).
  73. Sietse Bakker: Postcards about fairytales compared with Estonia. ESC Today . esctoday.com, 2001-05-23. . (ang.).
  74. Sietse Bakker: The stage will be designed by Iir Hermeliin. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-12. . (ang.).
  75. Remi Kübar: ESC 2002 stage discards traditions. ESC Today . esctoday.com, 2001-10-27. . (ang.).
  76. Sietse Bakker: Stage will change according to performer needs. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-07. . (ang.).
  77. Sietse Bakker: 'Runaway': is it plagiarism ?. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-29. . (ang.).
  78. Sietse Bakker: Plagiarims follows 2002 songs. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-30. . (ang.).
  79. Sietse Bakker: 'I Belive I Can Fly' isn't 'Runaway'. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-28. . (ang.).
  80. Sietse Bakker: 'Austrian entry seems to be plagiarism'. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-04. . (ang.).
  81. Sietse Bakker: Music expert: Austrian song not plagiarism. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  82. Daniel Ringby: Sweden accused of plagiarism. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-24. . (ang.).
  83. Daniel Ringby: Denmark: Preselection jury dissed Malene too. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  84. Aija Medinika: Marie N : She bangs. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  85. Jarmo Siim: Lithuania to be represented by B'Avarija. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-14. . (ang.).
  86. Sietse Bakker: EBU to decide about Lithuanian entry this week. ESC Today . esctoday.com, 2002-10-28. . (ang.).
  87. Sietse Bakker: Lithuanian song disqualified. ESC Today . esctoday.com, 2002-10-28. . (ang.).
  88. Jarmo Siim: Lithuania objects EBU's decition. ESC Today . esctoday.com, 2002-10-28. . (ang.).
  89. a b Jarmo Siim: Committee denied Lithuanian appeal. ESC Today . esctoday.com, 2002-10-28. . (ang.).
  90. Sietse Bakker: Lithuanian broadcaster made appeal to committee. ESC Today . esctoday.com, 2002-10-28. . (ang.).
  91. Sietse Bakker: Lithuanian broadcaster made appeal to committee. ESC Today . esctoday.com, 2003-11-28. . (ang.).
  92. a b c Daniel Ringby: Israeli government investigates ESC. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  93. Sietse Bakker: Israel: Belgian commentator accused false. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  94. Sietse Bakker: Media critical on Eurovision Song Contest. ESC Today . esctoday.com, 2002-11-29. . (ang.).
  95. Sietse Bakker: EBU states rules for commentators. ESC Today . esctoday.com, 2003-03-30. . (ang.).
  96. Sietse Bakker: New commentator pair on French television. ESC Today . esctoday.com, 2003-05-17. . (ang.).
  97. Sietse Bakker: Sahlene: “I'd like to be in top 7″. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  98. Oliver Rau: Cheating at the Eurovision Song Contest 2002?. ESC Today . esctoday.com, 2003-05-06. . (ang.).
  99. Eurovision Song Contest 2001. EBU . eurovision.tv. . (ang.).
  100. Sietse Bakker: New selection method for contest ?. ESC Today . esctoday.com, 2001-04-13. . (ang.).
  101. Sietse Bakker: New voting system will be used. ESC Today . esctoday.com, 2001-04-20. . (ang.).
  102. Sietse Bakker: EBU to consider additional participants in 2002. ESC Today . esctoday.com, 2001-06-19. . (ang.).
  103. Sietse Bakker: Israel and Portugal to be added ?. ESC Today . esctoday.com, 2001-07-20. . (ang.).
  104. Sietse Bakker: Israel and Portugal are in !. ESC Today . esctoday.com, 2001-07-20. . (ang.).
  105. Sietse Bakker: Marchal: „24 countries is the ultimate”. ESC Today . esctoday.com, 2001-07-24. . (ang.).
  106. Sietse Bakker: EBU confirmed: Portugal resigns, Latvia is in. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  107. Sietse Bakker: Official: All 24 countries confirmed participation. ESC Today . esctoday.com, 2001-11-01. . (ang.).
  108. Gustav Dahlander: Songs revealed for Cypriot selections. EBU . eurovision.tv, 2009-12-14. . (ang.).
  109. 2002 – 47th edition. Diggiloo . diggiloo.net. . (ang.).
  110. Sietse Bakker: EBU confirms song languages. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-24. . (ang.).
  111. Sietse Bakker: First participant known: ONE for Cyprus !. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  112. Wouter van Vliet: Already ONE artist known?. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  113. Sietse Bakker: Cypriotic song title confirmed. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  114. Sietse Bakker: Cyprus: Gimme gimme your song title please. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  115. a b Jarmo Siim: Jessica Garlick won Song for Europe 2002. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-03. . (ang.).
  116. a b Sietse Bakker: Manuel Ortega will represent Austria on May 25. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  117. a b Sietse Bakker: Michalis Rakintzis to represent Greece. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-26. . (ang.).
  118. Sietse Bakker: After doubts, Rakintzis will represent Greece. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-28. . (ang.).
  119. a b Sietse Bakker: Rosa won Operación Triunfo!. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-12. . (ang.).
  120. Sietse Bakker: Croatia will perform in English. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  121. Óscar Abilleira Muñiz: Vesna to represent Croatia with 'Sasvim Sigurna'. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-11. . (ang.).
  122. Sietse Bakker: Vesna will sing 'Everything I want'. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  123. a b Sietse Bakker: It's official: Premier Ministr to represent Russia. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  124. a b Sietse Bakker: Eurolaul: Sahlene for Estonia !. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-26. . (ang.).
  125. Sietse Bakker: Karolina to sing in Macedonian. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  126. a b Wouter van Vliet: Karolina to represent FYR Macedonia. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  127. Sietse Bakker: Sarit Chadad will sing for Israel. ESC Today . esctoday.com, 2002-01-07. . (ang.).
  128. Sietse Bakker: Israelian song available on the web. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-12. . (ang.).
  129. Itamar Barak: New version for 'Light a Candle' this weekend. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  130. a b Sietse Bakker: Swiss song also available in English. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  131. a b Sietse Bakker: Afro-dite will represent Sweden in Tallinn. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-01. . (ang.).
  132. a b Sietse Bakker: Finland: Laura will perform on May 25. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  133. Daniel Ringby: Malene W. Mortensen to represent Denmark. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  134. Sietse Bakker: English version of Danish song expected in days. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  135. Sietse Bakker: Danish song available in English. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-18. . (ang.).
  136. a b Sietse Bakker: Maja Tatic to represent Bosnia-Herzegovina May 25. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  137. a b Sietse Bakker: Sergio will represent Belgium with 'Sisters'. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-17. . (ang.).
  138. Sietse Bakker: Attention for contest grows in The Netherlands. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  139. Sietse Bakker: This is Sandrine !. ESC Today . esctoday.com. . . (ang.).
  140. Sietse Bakker: Sabine François will sing French entry. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-10. . (ang.).
  141. Sietse Bakker: French entry has a name: 'Il faut du temps'. ESC Today . esctoday.com. . . (ang.).
  142. a b Sietse Bakker: Corinna May to represent Germany in Tallinn. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-22. . (ang.).
  143. a b Sietse Bakker: Grup Safir will represent Turkey, video available. ESC Today . esctoday.com, 2002-02-15. . (ang.).
  144. a b Wouter van Vliet: Malta to be represented by Ira Losco. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  145. Sietse Bakker: Maltese video available on the web. ESC Today . esctoday.com, 2002-04-04. . (ang.).
  146. a b Sietse Bakker: Romania: Monica Anghel & Marcel Pavel. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  147. a b Wouter van Vliet: Sestre for Slovenia, not without problems. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  148. a b Jarmo Siim: Marija Naumova comes to Tallinn on May 25th. ESC Today . esctoday.com, 2002-03-03. . (ang.).
  149. a b Jarmo Siim: Committee denied Lithuanian appeal. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  150. Sietse Bakker: May 25: 11 countries will use televoting system. ESC Today . esctoday.com, 2002-05-01. . (ang.).
  151. a b Marcel Bezençon Award – an introduction. Pop Light . poplight.zitiz.se. . (ang.).
  152. Jarmo Siim: The highest viewing rates were in Estonia. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  153. Manuel Moreno: More than 15 million Spanish will see Rosa tonight. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  154. Bjørn Erik Opheim: Eurovision 2002 with historical figures in Spain. ESC Today . esctoday.com, 2003-04-20. . (ang.).
  155. Sietse Bakker: Spain started first with Eurovision coverage. ESC Today . esctoday.com. . (ang.).
  156. Itamar Barak: Eurovision 2002: 2nd most watched event in Israel. ESC Today . esctoday.com, 2003-01-01. . (ang.).
  157. Eurowizja: Rekord oglądalności. Onet.pl . muzyka.onet.pl, 2003-05-27. . . (pol.).
  158. Εκφωνητές της ΕΡΤ για τις ψήφους της Ελλάδας στην EUROVISION – Page 3. retromaniax.gr. . . (gr.).
  159. • Pogledaj temu – SPOKESPERSONS. forum.hrt.hr, 2008-02-29. . (ang.).
  160. 15:52: Eurovision Spokespersons 1957-2010. escforum.net. . (ang.).
  161. Selostajat ja taustalaulajat läpi vuosien. viisukuppila.fi. . (fiń.).
  162. Concours Eurovision de la Chanson • Consulter le sujet – Porte-paroles des jurys des pays francophones. eurovision.vosforums.com. . (fr.).
  163. Savvidis, Christos (OGAE Cyprus)
  164. Song Contest mit Stermann i Grissemann. wien ORF.at, 2012-05-01. .
  165. Η Δάφνη Μπόκοτα και η EUROVISION (1987-2004). retromaniax.gr. . . (gr.).
  166. FORO FESTIVAL DE EUROVISIÓN • Ver Tema – Uribarri comentarista Eurovision 2010. eurosongcontest.phpbb3.es. . . (hiszp.).
  167. Infosajten.com. infosajten.com. . (szw.).
  168. Swedes stay at home with Eurovision fever. thelocal.se, 2009-05-16. . (szw.).
  169. Selostajat ja taustalaulajat läpi vuosien? • Viisukuppila. Viisukuppila.fi. . (fiń.).
  170. Forside. esconnet.dk. . (duń.).
  171. Bart Peeters co-commentator op songfestival : showbizz. Mijnnieuws.skynetblogs.be. . . (biał.).
  172. a b Christian Masson: 2002 – Tallinn. Songcontest.free.fr. . (fr.).
  173. Dr. Peter Urban kommentiert – Düsseldorf 2011. duesseldorf2011.de. . (niem.).
  174. Thomas Mohr: Mit Dschinghis Khan im Garten. eurovision.de, 2011-05-14. . (niem.).
  175. Dagblaðið Vísir – DV, 25.05.2002. timarit.is. . (isl.).
  176. Söngvakeppni evrópskra. . (isl.).
  177. RTÉ so lonely after loss of Gerry – Marty. 2010-05-20. . (ang.).
  178. www.eurovisionartists.nl: Welkom op de site van Eurovision Artists. eurovisionartists.nl. . (niderl.).
  179. Alt du trenger å vite om MGP – Melodi Grand Prix – Melodi Grand Prix – NRK. Nrk.no, 2003-05-27. .
  180. Zobacz temat – Eurowizyjna gra. eurowizja.com.pl. . (pol.).
  181. Comentadores Do ESC – escportugalforum.pt.vu | o forum eurovisivo português. 21595.activeboard.com. .

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Konkursu Piosenki Eurowizji