Johann Heinrich Lambert

W dzisiejszym świecie Johann Heinrich Lambert stał się tematem zainteresowania i znaczenia w różnych obszarach. Niezależnie od tego, czy jest to poziom osobisty, zawodowy, naukowy czy kulturowy, Johann Heinrich Lambert przykuł uwagę osób pragnących lepiej zrozumieć to zjawisko lub znaleźć sposoby na jego skuteczne wykorzystanie. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane ze Johann Heinrich Lambert, od jego wpływu na społeczeństwo po globalne implikacje. Przeanalizujemy, jak Johann Heinrich Lambert zmienił sposób, w jaki odnosimy się do otaczającego nas świata i jak wpłynął na podejmowanie decyzji przez osoby i organizacje. Ponadto zbadamy obecne i przyszłe trendy związane z Johann Heinrich Lambert, aby zaoferować szeroki i pełny przegląd tego tematu o aktualnym znaczeniu.

Johann Heinrich Lambert
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia lub 28 sierpnia 1728
Miluza

Data i miejsce śmierci

25 września 1777
Berlin

Zawód, zajęcie

uczony: matematyk, fizyk, astronom i filozof

Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Heinrich Lambert (ur. 26 sierpnia lub 28 sierpnia 1728 w Miluzie, zm. 25 września 1777 w Berlinie) – Alzacki uczony: matematyk, fizyk, astronom i filozof, klasyfikowany jako Szwajcar, Francuz lub Niemiec. Zajmował się między innymi optyką oraz teorią odwzorowań kartograficznych.

Życiorys

Jego prapradziadek w 1635 roku trafił do Miluzy (obecnie w Alzacji, Francja; wówczas eksklawa Szwajcarii) z Lotaryngii; opuścił on rodzinne strony, aby uniknąć prześladowań na tle religijnym. Lambertowie byli niemieckojęzyczni.

Lambert urodził się w 1728 r. w rodzinie hugenotów. Niektóre źródła podają datę urodzenia 26 sierpnia, a inne 28 sierpnia. Opuścił szkołę w wieku 12 lat, kontynuował naukę w wolnym czasie, podejmując się szeregu prac. Pracował jako asystent ojca (który był krawcem), urzędnik w pobliskiej hucie żelaza, prywatny nauczyciel, sekretarz wydawcy Basler Zeitung oraz, w wieku 20 lat, prywatny nauczyciel synów hrabiego Salisa w Chur. Podróże po Europie ze swoimi podopiecznymi (1756–1758) pozwoliły mu spotkać uznanych matematyków w państwach niemieckich, Holandii, Francji i państwach włoskich. Po powrocie do Chur opublikował swoje pierwsze książki (o optyce i kosmologii) i zaczął szukać posady akademickiej. Po kilku krótkich listach został (1763) zaproszony na stanowisko w Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie, gdzie uzyskał patronat króla Prus Fryderyka II i zaprzyjaźnił się z Eulerem. Tam żył i pracował aż do śmierci w 1777 r.

W roku 1767 udowodnił, że liczba pi jest liczbą niewymierną. W swych pracach jako jeden z pierwszych, obok Vincenzo Riccatiego posługiwał się funkcjami hiperbolicznymi. Znaczące były także jego prace z optyki (fotometria, refrakcja, prawo Lamberta) i astronomii (orbity komet). W geometrii rozważał tzw. czworokąt Lamberta w pracy antycypującej powstanie geometrii nieeuklidesowej, wprowadził zarazem pojęcie defektu jako różnicy między dwoma kątami prostymi a sumą kątów w trójkącie i wykazał, że pole trójkąta jest proporcjonalne do defektu. Był też filozofem, bliskim Kantowi. Główne dzieło filozoficzne Lamberta to Neues Organon (1764); korespondował z Kantem, który zamierzał mu dedykować swą Krytykę czystego rozumu.

Upamiętnienie

Na cześć uczonego nazwano:

Przypisy

  1. ↑ Lambert Johann Heinrich, Encyklopedia PWN .
  2. ↑ a b Andrzej Kajetan Wróblewski. Dziwak wśród akademików. „Wiedza i Życie”. 2020 (6), s. 71. Prószyński Media. ISSN 0137-8929. 
  3. ↑ Johann Heinrich Lambert (1728 - 1777), W.W. Rouse Ball, A Short Account of the History of Mathematics, wyd. 4, www.maths.tcd.ie, 1908 .
  4. ↑ Johann Heinrich Lambert, Encyclopædia Britannica (ang.).
  5. ↑ a b Vincenzo Riccati - Biography , Maths History (ang.).
  6. ↑ "Riccati, Vincenzo." Complete Dictionary of Scientific Biography. 2008
  7. ↑ A. P. Juszkiewicz (red.), Historia matematyki, t. 3, Warszawa: PWN 1977, ss. 236-237.
  8. ↑ Marek Kordos, Wykłady z historii matematyki, Wydanie nowe, Warszawa: Script, 2005, s. 222, ISBN 83-89716-04-6, OCLC 749445354.
  9. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. 2, wyd. 5, Warszawa: PWN 1958, s. 223.
  10. ↑ M. O'Leary: Revolutions of Geometry. Wiley, 2010, s. 385.

Linki zewnętrzne

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot