Czerwiec 1976 to temat, który budzi zainteresowanie od wielu lat, ponieważ dotyka dużej liczby osób w różnych obszarach ich życia. Jego znaczenie polega na wpływie na rozwój osobisty, zawodowy i społeczny jednostek. Z biegiem czasu przeprowadzono liczne badania i badania mające na celu lepsze zrozumienie Czerwiec 1976 i jego implikacji, co doprowadziło do powstania różnych podejść i teorii w tym zakresie. W tym artykule zbadane zostaną różne aspekty związane z Czerwiec 1976, od jego historii i ewolucji po wpływ na obecne społeczeństwo, aby zapewnić szeroką i kompletną wizję tego tematu.
Czerwiec 1976 – określenie nadane fali strajków i protestów, do których doszło w PRL pod koniec czerwca 1976, po ogłoszeniu przez rząd Piotra Jaroszewicza wprowadzenia drastycznych podwyżek cen urzędowych na niektóre artykuły konsumpcyjne.
Podczas VII zjazdu PZPR w grudniu 1975 Edward Gierek, zdając sobie sprawę ze złego stanu gospodarki spowodowanego nadmierną konsumpcją i niewspółmierną do wyników inwestycją na kredytach zagranicznych, powiedział:
(...) problem struktury cen podstawowych artykułów żywnościowych wymaga (...) dalszej analizy (...)
Była to ukryta zapowiedź mającej nastąpić podwyżki cen. Władze PRL chciały jednak „przygotować” obywateli na mające nastąpić zmiany i rozpoczęły przystosowywanie do tego zadania całego aparatu propagandowego. Miał on przedstawić podwyższenie cen jako nieunikniony krok, spowodowany głównie „wzrostem cen na rynkach światowych”.
Na początku czerwca 1976 r. Komitet Centralny Partii wraz z grupą redaktorów naczelnych i dziennikarzy opracował kampanię propagandową towarzyszącą wprowadzaniu podwyżki. Wiadomości, komentarze oraz teksty ekonomiczne w mediach miały przygotować ludzi do zaakceptowania dużych podwyżek cen.
W czerwcu 1976 w prasie lokalnej i ogólnopolskiej pojawiły się informacje o wysokości bezrobocia w Europie i Ameryce Północnej, kryzysie żywnościowym i wzroście cen żywności na świecie. Pojawiały się także tak kuriozalne informacje jak ta, że Islandia radzi sobie z kłopotami żywnościowymi dzięki wprowadzeniu diety rybnej („Trybuna Ludu”). KC PZPR podjął nawet decyzję o tym, by nie używać określenia „podwyżka cen”.
Bezpośrednią przyczyną strajków było przemówienie premiera Piotra Jaroszewicza. Było ono transmitowane na żywo w radiu i telewizji 24 czerwca 1976. W przemówieniu premiera informacja o podwyżkach nie padała wprost. Była ukryta zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami Komitetu Centralnego. Podwyżki miały sięgnąć 70%. W komentarzach prasowych do wydrukowanego w prasie przemówienia próbowano tłumaczyć podwyżki, nazywając je „konsekwentną realizacją założeń polityki pogrudniowej” oraz kontynuacją postępu rozpoczętego na początku lat siedemdziesiątych.
Władze komunistyczne od początku liczyły się z masowymi wystąpieniami ludności, niezadowolonej z drakońskich podwyżek cen, o czym może świadczyć wczesne powołanie sztabu ćwiczeń Lato 76, na czele którego stanął wiceminister MSW i szef SB generał Bogusław Stachura. Rozpoczęto tworzenie w komendach wojewódzkich MO specjalnych grup śledczych, których zadaniem była inwigilacja potencjalnych inspiratorów wystąpień. Wprowadzono tryb przyspieszony w postępowaniu przed sądami i kolegiami do spraw wykroczeń, przygotowano wolne miejsca w aresztach.
23 czerwca 1976 w przeddzień wystąpienia Jaroszewicza podniesiono gotowość bojową jednostek podległych MSW, rozpoczęła się właściwa faza Operacji Lato 1976.
Według raportu sporządzonego przez MSW na potrzeby Biura Politycznego na terenie 12 województw zastrajkowało 112 zakładów, w strajkach uczestniczyło ponad 80 tysięcy osób (w tym 20 800 w Radomiu i 14 200 w Ursusie). Dramatyczny los spotkał także robotników, którzy protestowali w mniejszych zakładach pracy na prowincji. Tutaj najczęściej nie docierali emisariusze Komitetu Obrony Robotników, o represjonowanych nie mówiło się w rozgłośni Wolna Europa, a częściowa rehabilitacja nastąpiła dopiero w 1981 lub później.
Rząd PRL wycofał się wkrótce z podwyżek, wprowadzając rekompensaty proporcjonalne do wysokości płac, co dodatkowo napędziło inflację i przyspieszyło nadchodzące problemy gospodarcze.
W rok po protestach Rada Państwa wprowadziła w drodze dekretu uchwalonego 19 lipca 1977 (Dz.U. nr 24 poz. 102) amnestię.