Commodore International

W tym artykule przeanalizujemy wpływ Commodore International na współczesne społeczeństwo. Commodore International jest od lat przedmiotem debat i badań, a jego wpływ odbija się echem we wszystkich obszarach współczesnego życia. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadamy różne aspekty Commodore International i jego dzisiejsze znaczenie. Od wpływu na kulturę popularną po wpływ na gospodarkę światową, Commodore International nadal pozostaje tematem zainteresowania naukowców, ekspertów i ogółu społeczeństwa. W tym artykule będziemy badać implikacje i wyzwania, jakie Commodore International stwarza w dzisiejszym świecie, dostarczając nowych perspektyw i refleksji na temat tego zjawiska.

Commodore International
Ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Siedziba

West Chester, Pensylwania

Data założenia

1954

Data likwidacji

1994

brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Commodore International – byłe amerykańskie przedsiębiorstwo, które odegrało czołową rolę w rozwoju komputerów domowych w latach 80. i 90. dwudziestego wieku. Zbankrutowało w 1994. Od tego czasu kilkakrotnie próbowano wznowić rozwój systemu Amiga.

Historia

Commodore PET (1977)

Powstanie i wczesne lata

Przedsiębiorstwo, które miało później stać się Commodore International, założył w 1954 w Toronto polski emigrant Jack Tramiel. Przez kilka lat prowadził on w Nowym Jorku mały zakład naprawy maszyn do pisania, ale udało mu się zawrzeć kontrakt na produkcję w Kanadzie maszyn według projektów pewnego czechosłowackiego przedsiębiorstwa. Pod koniec lat 50. zalew maszyn produkcji japońskiej zmusił większość przedsiębiorstw do wycofania się z rynku, więc Tramiel przerzucił się na sumatory.

Commodore PR-100 (kwiecień 1978)

W 1962 przedsiębiorstwo formalnie stało się Commodore Business Machines; pod koniec lat 60. historia powtórzyła się, kiedy Japończycy zajęli się produkcją sumatorów. Główny inwestor i prezes przedsiębiorstwa, Irving Gould, zasugerował, by Tramiel wyjechał do Japonii, aby przyjrzeć się japońskim przedsiębiorstwom i przeanalizować, jak są one w stanie konkurować na rynku. Zamiast tego Tramiel wysunął pomysł, by podjąć produkcję elektronicznych kalkulatorów, które właśnie zaczęły pojawiać się na rynku.

Wkrótce przedsiębiorstwo Commodore dysponowało dobrze sprzedającą się serią kalkulatorów – należały one do najpowszechniejszych we wczesnych latach 70. Jednakże w 1975 główny dostawca podzespołów, Texas Instruments (TI), zdecydował się wejść bezpośrednio na rynek i wprowadził serię kalkulatorów, które kosztowały mniej niż podzespoły. Po raz kolejny Gould musiał ratować przedsiębiorstwo zastrzykiem pieniędzy, które Tramiel wykorzystał do zakupu kilku podwykonawców układów scalonych, w tym MOS Technology, Inc., by zapewnić ciągłość dostaw. Tramiel zgodził się kupić MOS, która miała własne problemy, wyłącznie pod warunkiem, że Chuck Peddle przejdzie do Commodore jako kierownik biura projektowego.

Komputer dla mas

CBM Model 4032

Po przejściu do Commodore Peddle przekonał Tramiela, że kalkulatory są ślepym zaułkiem i że przedsiębiorstwo powinno zainteresować się komputerami domowymi. Umieścił KIM-1, już istniejącą maszynę swojego projektu, w nowej obudowie mieszczącej także klawiaturę i monitor (sterowany nowym układem graficznym), uzyskując model PET (1977). Od tego momentu Commodore stała się przedsiębiorstwem komputerowym.

C64 (1982)

Ze względu na wytrzymałą metalową obudowę PET-y wykorzystywane były głównie w szkołach, ale nie sprawdzały się w użytku domowym, gdzie grafika i dźwięk odgrywały istotną rolę. Zaradzono temu, wprowadzając model VIC-20 (1980), który dzięki przystępnej cenie sprzedawał się w milionach egzemplarzy. Licząc na przejęcie także droższej strefy rynku, w 1982 Commodore wprowadziła model C64, początkowo dość drogi.

W tym czasie Texas Instruments po raz kolejny spróbowała przejąć rynek, wprowadzając do sprzedaży model TI-99/4. Tym razem jednak Tramiel postanowił walczyć zamiast zmieniać profil przedsiębiorstwa i drastycznie obniżył cenę C64. TI odpowiedziała tym samym – wkrótce na rynku rozszalała się wojna cenowa z udziałem Commodore, TI, Atari i właściwie wszystkich innych przedsiębiorstw z wyjątkiem Apple. W końcowym rozrachunku Commodore sprzedała około 22 mln C64, zabijając TI-99, doprowadzając większość małych przedsiębiorstw do bankructwa i redukując własne oszczędności do zera.

Zarząd przedsiębiorstwa dał się pochłonąć eskalacji jak wszyscy inni, ale ostatecznie postanowił, że czas się wycofać. W przedsiębiorstwie doszło do tarć i w styczniu 1984 Tramiel opuścił przedsiębiorstwo. Kilka miesięcy później za bezcen odkupił dział Atari zajmujący się konsolami wideo i komputerami od Warner Communications.

Era Amigi

Amiga 1000 (1985)

Reszta kierownictwa Commodore musiała teraz ratować swój budżet. Kupili więc obiecujący nowy projekt znany jako Amiga od grupy byłych projektantów z Atari. Maszynę Amiga 1000 wprowadzono na rynek pod koniec 1985 (właściwie z początkiem 1986) w cenie 1500 USD.

Amiga 500 (1987)

Tramiel zrujnował Commodore. Składając w całość szereg powszechnie dostępnych na rynku podzespołów, zdążył wprowadzić do sprzedaży już wcześniej w 1985 Atari ST, w cenie około 800 USD. Utrzymywał też, że Jay Miner zaprojektował układy scalone do Amigi, gdy jeszcze był związany kontraktem z Atari. To doprowadziło do zażartej wojny Atari z Amigą, która zakończyła się, dopiero gdy wprowadzona na rynek w 1987 Amiga 500 odebrała rynek Atari ST.

Tymczasem jednak rynek komputerowy przechodził gruntowne przeobrażenia w kierunku dominacji IBM PC i Macintosha, usuwając tym samym inne przedsiębiorstwa w cień. Nagle okazało się, że Commodore musi zacząć sprzedawać Amigę i nie potrafi wymyślić, jak to zrobić. Przedsiębiorstwu nie udało się także rozwinąć posiadanej przewagi technologicznej – zamiast tego próbowało wprowadzić na rynek komputer pasujący wyglądem do wież stereo bądź magnetowidów – CDTV czy 32-bitową konsolę do gier z CD-ROM-em CD32.

Upadłość

Commodore PC 20 (1992)

Kierownictwo przedsiębiorstwa przyjęło pod koniec lat 80. specyficzną strategię rozwoju – zyski ze sprzedaży Amig były przeznaczane na kosztowne projekty, mające na celu jedynie pokazanie możliwości technologicznych przedsiębiorstwa. Oprócz wspomnianych powyżej modeli Commodore opracowało całą serię Commodore PC, która zdobyła miano „najdroższych klonów”.

Pomiędzy biurem projektowym i kierownictwem doszło do rozłamu, a personel techniczny starał się wykonywać swoją pracę za plecami kierownictwa. Na przykład egzemplarze próbne procesorów z Motoroli dostarczano na adresy domowe projektantów, a Motorola, licząc na korzyści, dała im priorytet nad Apple, który używał tych samych procesorów.

W końcu projektanci zrezygnowali z wdrażania opracowanych przez siebie technologii i przedsiębiorstwo zadowalało się sprzedażą starych modeli. Ostatecznie nawet górująca architektura Amigi została przewyższona przez nieuchronne parcie „ekosystemu” IBM.

Amiga 1200 (1992)

Gdy okazało się, że rynek komputerów domowych już nie istnieje, kierownictwo całkowicie zmieniło taktykę, starając się maksymalnie obniżyć wartość przedsiębiorstwa przed jego ostatecznym zniknięciem. Po kilku latach sprzedawania pozostałych zapasów Commodore ogłosiła 29 kwietnia 1994 bankructwo.

Commodore w Polsce

W Polsce, Commodore wraz ze swoimi produktami pojawiło się oficjalnie za pośrednictwem sieci Pewex, która dystrybuowała ich sprzęty od czerwca 1988 roku, rozpoczynając od modelów C64 i C128, choć już znacznie wcześniej istniały sklepy które na własną rękę sprowadzały te jak i wcześniejsze modele m.in C116, C16, Plus/4 i VIC20. Pod koniec 1991, przedsiębiorstwo otworzyło "Biuro Przedstawicielskie Commodore w Polsce" zlokalizowane w Warszawie a uroczysta inauguracja odbyła się 30 stycznia 1992 roku w hotelu Marriot. Placówka istniała aż do ogłoszenia upadłości przez firmę macierzystą. Po wykupieniu aktyw Commodore przez Escom AG, dystrybutorem na Polskę począwszy od jesieni 1995 roku był Holtkoetter Gmbh.

Produkty

Komputery, 8-bit

Commodore 64C

(lista chronologiczna)

Komputery, 16/32-bit

Amiga 1200 z myszką i dwiema zewnętrznymi stacjami dyskietek

(lista chronologiczna)

Peryferia

Magnetofon Datassette Commodore 1530
Stacja dyskietek Commodore VC1541 przeznaczona dla 8-bitowych komputerów firmy Commodore, takich jak np. Commodore 64. Umożliwiała jednostronny zapis dysków 5,25” o pojemności 170 kilobajtów. Stacja posiadała własny kontroler dysków i system operacyjny.

(lista numeryczna)

Oprogramowanie

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Infosystem '88. „Bajtek”. 6/1988, s. 20-21. Bajtek. 
  2. ↑ Mikrokomputery do sklepu. „Bajtek”. 4/1985, s. 18-19. Bajtek. 
  3. ↑ Nareszcie w Polsce!. „Commodore & Amiga”. 2/1992, s. 2. Bajtek. 
  4. ↑ Commodore już w Polsce. „Bajtek”. 3/1992, s. 5. Bajtek. 
  5. ↑ Amiga wraca!. „Świat Gier Komputerowych”. 11/1995, s. 3. Alfin. 

Linki zewnętrzne

Komputery produkcji Commodore
Oparte na MOS 6502 (8-bitowe)
Oparte na MC68000 (16/32-bitowe)
Oparte na MC68020 (32-bitowe)
Oparte na MC68030 (32-bitowe)
Oparte na MC68040 (32-bitowe)
Prototypy

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot