Tycho Brahe

Vos an lenga piemontèisa
Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.
Tycho Brahe

Astrònom.
Tycho Brahe a l'era nassù a Knutstorp (al di d'ancheuj an Svessia) ël 14 dë dzèmber dël 1546 e a l'é mòrt a Praga ël 24 d'otóber dël 1601.

A vnisìa da na famija d'àut livel sossial. Ancor giovo, a l'ha osservà n'ecliss ëd Sol e, fassinà, a l'ha tacà a studié l'astronomìa.

Re Federich II a l'ha lassaje dovré l'ìsola ëd Hveen, anté che Brahe a l'é fasse fabriché n'osservatòri; ambelelà a l'ha passà vintun agn a mné dj'osservassion. A l'ha compilà un catàlogh ëd mila stèile e a l'ha fàit ëd milen-e dë mzurassion dle posission dij pianeta, an particolar ëd Mart.
Vers la fin ëd soa vita, a l'ha tramudà a Praga, anté ch'a l'ha rancontrà Kepler. Kepler a l'ha dovrà j'osservassion ëd Brahe për formolé le laj ch'a descrivo ij moviment dij pianeta.

La stòria ëd sò nas

Ai 29 dë dzèmber 1566, durant un duel contra n'àutr nòbil, Brahe a l'ha përdù un tòch ëd sò nas, ch'a l'é stàit tajà via e rampiassà con un d'argent.