W dzisiejszym świecie Sosna giętka zyskał niespotykane dotąd znaczenie. Niezależnie od tego, czy jest to bohater sceny politycznej, główny temat debat akademickich, czy zjawisko kulturowe, Sosna giętka zdołał przyciągnąć uwagę szerokiego spektrum społeczeństwa. Jego wpływ rozciąga się na różne obszary, od gospodarki po codzienne życie ludzi. W tym artykule zbadamy różne aspekty Sosna giętka, analizując jego wpływ na różne aspekty współczesnego życia i badając przyczyny jego rosnącego znaczenia.
Sosna giętka na Spruce Mountain, Nevada | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
sosna giętka |
Nazwa systematyczna | |
Pinus flexilis E. James Account Exped. Pittsburgh. 2: 27, 35. 1823 | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ) | |
Zasięg | |
Sosna giętka (Pinus flexilis E. James) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna giętka występuje w stanie dzikim w Górach Skalistych w Kanadzie i USA. Obszar jej występowania rozciąga się od kanadyjskiej Alberty i południowo-wschodniej Kolumbii Brytyjskiej aż po Nowy Meksyk, Arizonę i południową Kalifornię. Populacje tej sosny można spotkać także na zachodnich terenach Dakoty Północnej, Dakoty Południowej i Nebraski. Odmiana var. reflexa występuje również w kilku miejscach w Meksyku (Chihuahua, Coahuila i na południu Nuevo León). Szacuje się, że najstarsze egzemplarze żyją około 1670 lat.
Drzewo długowieczne, wolno rosnące, zimozielone, jednopienne. Szyszki męskie dominują w dolnej części korony, żeńskie w górnej. Pylenie od czerwca do lipca. Do zapłodnienia dochodzi ok. 13 miesięcy po zapyleniu, po czym na przełomie września i października szyszki nasienne dojrzewają i uwalniają nasiona, opadając wkrótce potem. Drzewa obradzają obficie co 2–4 lata, produkując średnio 10800 nasion na 1 kg. Nasiona rozsiewane są głównie przez gryzonie i ptaki. Najważniejszą rolę odgrywa orzechówka popielata (Nucifraga columbiana), która może przenosić do 125 nasion jednorazowo, na odległość ponad 20 km od macierzystego drzewa. Zakopuje po 1–5 nasion w ziemnym schowku, na głębokości 2–3 cm.
Igły pozostają na drzewie przez 5–6 lat.
Liczba chromosomów: 2n=24. Na północnych obszarach występowania rośnie na suchych stokach, blisko dolnej granicy lasu. Im dalej na południe, tym zajmuje wyżej położone stanowiska, sięgając górnej granicy lasu. Rozpiętość wysokości od 870 m n.p.m. w Dakocie Północnej do ok. 3810 m w Kolorado. Występuje głównie w strefie klimatu kontynentalnego, tylko niewielkie populacje we wschodnim Oregonie i Idaho są pod wpływem klimatu morskiego znad Pacyfiku. Rośnie na różnych glebach: pochodnych wapienia, piaskowca, granitu, kwarcu. Porasta łagodnie pofalowane wzgórza i strome urwiska, toleruje porywiste wiatry zarówno na dolnej jak i górnej granicy lasu. Lubi stanowiska nasłonecznione, niezbyt dobrze toleruje zacienienie.
Tworzy czysto-gatunkowe lasy iglaste lub lasy mieszane. Towarzyszy takim gatunkom jak: Picea engelmannii, Abies lasiocarpa, Pinus albicaulis, Pinus aristata, Pinus longaeva, jedlica, topola, Pinus contorta, Pinus ponderosa.
Korzenie drzewa wchodzą w związek mikoryzowy z klejówką Gomphidius smithii.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus:
W obrębie gatunku wyróżnia się czasem dwie odmiany:
Sosna giętka tworzy naturalne mieszańce z Pinus strobiformis. Przypuszcza się, że odmiana P. flexilis var. reflexa, która zawiera więcej genów P. strobiformis niż P. flexilis, jest takim mieszańcem. Dalsze krzyżowanie się z P. strobiformis wzmocni tylko powiązania genetyczne między tymi taksonami.
Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LR/lc (lower risk/least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia. Po ponownej ocenie w 2011 r. klasyfikację tę utrzymano i opublikowano w roku 2013. Odmiana Pinus flexilis var. reflexa znana jest tylko z pięciu lokalizacji, gdzie zajmuje łącznie 2 tys. km², i została uznana za bliską zagrożeniu (kategoria NT, near threatened). Liczebność populacji całego gatunku maleje.
Stosowana była do wyrobu stempli kopalnianych, podkładów kolejowych i słupów. W porównaniu z innymi, bardziej poszukiwanymi gatunkami sosny, wyrąb prowadzony rzadko, ze względu na poskręcane i żywiczne drewno.
Nasiona były czasem wykorzystywane przez rdzennych Amerykanów jako pożywienie, m.in. przez północne szczepy Szoszonów.