Nastawa ołtarzowa
W tym artykule poznamy fascynujący świat Nastawa ołtarzowa. Od swoich początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, Nastawa ołtarzowa odegrał kluczową rolę w życiu ludzi. W całej historii Nastawa ołtarzowa był przedmiotem debaty, badań i podziwu, stając się tematem zainteresowania zarówno naukowców, entuzjastów, jak i ciekawskich. Dowiemy się o różnych aspektach, które sprawiają, że Nastawa ołtarzowa jest tak istotnym i ekscytującym tematem, analizując jego wpływ w różnych obszarach i jego ewolucję w czasie. Przygotuj się na zanurzenie się w świecie Nastawa ołtarzowa i odkryj wszystko, co ma do zaoferowania ten ekscytujący motyw.
.jpg)
Nastawa ołtarzowa (także łac. retabulum) – dekoracja ołtarza we wnętrzu kościoła w formie malowidła, płaskorzeźby lub rzeźby, także nadbudowa umieszczona w tylnej części ołtarza ustawiana bezpośrednio na mensie, łącząca się z nią za pośrednictwem predelii lub na osobnym postumencie za mensą.
Nastawa pojawiła się w XI wieku jako dekoracja malowana, w formie płaskorzeźby lub rzeźby, ustawiona w tylnej części ołtarza bezpośrednio na mensie lub osobnej podbudowie. W gotyku pojawił się ołtarz szafiasty, gdzie nastawa miała postać płytkiej skrzyni z bocznymi skrzydłami, które po zamknięciu tworzą rodzaj szafy. Ruchome skrzydła pokryte są z obu stron malowidłami lub rzeźbami. Nastawa łączy się z mensą za pośrednictwem predelii. Ponad retabulum znajduje się ozdobne zwieńczenie. Sama nastawa przybiera formę tryptyku, poliptyku lub pentaptyku. Kolejne warianty układu skrzydeł poliptyku nazywane są odsłonami, związanymi z momentem roku liturgicznejgo: codzienną, niedzielną i świąteczną.
W renesansie pojawiła się nastawa ołtarzowa w postaci wielokondygnacyjnej kompozycji architektonicznej z obrazem lub rzeźbą w polu środkowym. Wykonywano je z drewna, stiuku, marmuru, zdobiono polichromią.
Od okresu baroku często jako samodzielnie stojąca, rozbudowana struktura umieszczana za ołtarzem, z bogatą dekoracją rzeźb i zwieńczeniem w formie glorii.
Retabulum w rokoku ma lekką ażurową formę, jasną kolorystykę, złocenia, bogatą ornamentykę. W ołtarzach klasycystycznych przeważają formy architektoniczne.
- Odsłony późnogotyckiej nastawy ołtarzowej: codzienna, niedzielna, świąteczna
-
-
Poliptyk z Lusiny, Małopolska, 1505-1510, odsłona niedzielna: sceny drogi krzyżowej. -
Poliptyk z Lusiny, Małopolska, 1505-1510, odsłona świąteczna: sceny z życia Marii.
Przypisy
- ↑ a b c d Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
- ↑ a b c d e Sztuka świata. T. 18. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ J. Białostocki, Sztuka XV wieku od Parlerów do Dürera, Warszawa 2010, s. 337-338.
Bibliografia
- Piotr Skubiszewski, Le retable gothique sculpté: entre le dogme et l'univers humain Le retable d'Issenheim et la sculpture au Nord des Alpes à la fin de Moyen Âge, Colmar 1989.
