W tym artykule zajmiemy się tematem Grójec, który w ostatnich latach wywołał duże zainteresowanie i dyskusję. Grójec wzbudził ciekawość badaczy, naukowców i ogółu społeczeństwa ze względu na jego znaczenie w różnych obszarach społeczeństwa. Od wpływu na gospodarkę, politykę, kulturę po wpływ na codzienne życie ludzi, Grójec stał się głównym tematem dyskusji i refleksji. Idąc tym tropem, przeanalizujemy różne perspektywy i opinie na temat Grójec, aby zaoferować szeroką i wzbogacającą wizję tego tematu, który jest dziś tak istotny.
6 września 1939 – nalot Luftwaffe („w wyniku nalotów uległy zniszczeniu domy mieszkalne, młyn, oraz częściowo kościół, na który spadła jedna bomba, a obok dwie następne”).
8 września 1939 – wkroczenie Niemców do Grójca, kwaterą niemieckiego starosty miasta Wernera Zimmermanna zostaje pałacyk w Kobylinie.
jesień 1940 – utworzenie getta dla ludności żydowskiej z Grójca oraz innych miejscowości (ok. 6 tys. osób)
9 września 1942 – powieszenie na rynku 4 działaczy PPR w odwet za akcje sabotażowe Gwardii Ludowej (po wojnie na miejscu stracenia postawiono pomnik ku czci pomordowanych).
26 marca 1944 – odbicie więźniów z siedziby gestapo.
15 stycznia 1945 – zajęcie Grójca przez Armię Czerwoną (w obecnym budynku PSP nr 1 w Grójcu zostaje założony szpital polowy).
Okolice Grójca są najważniejszym polskim regionem uprawy i przetwórstwa jabłek. Obecnie w regionie Grójca uprawia się intensywne sady karłowe, które dostarczają ok. 40% krajowej produkcji jabłek, a intensywność upraw w niektórych gminach sięga nawet 70%.[potrzebny przypis]
W regionie znajdują się duże firmy dystrybuujące środki ochrony roślin, firmy przetwórcze (produkujące koncentrat jabłkowy), sklepy zaopatrzenia ogrodniczego.
Tradycja upraw jabłoni sięga XVI w. Długa historia upraw tego owocu w regionie spowodowała wykształcenie się naturalnej marki „jabłka grójeckie”, której istnienie potwierdzają liczne zapisy duchownych i naukowców. Uprawę jabłoni promowała już królowa Bona. Rolę w rozwoju sadownictwa grójeckiego odegrali duchowni, którzy wprowadzali wysoką kulturę upraw sadowniczych. W XIX w. pojawili się pierwsi doradcy sadowniczy. Szczególnie dla rozwoju sadownictwa w regionie grójeckim zasłużył się Tadeusz Morawski, który w swoim majątku w Małej Wsi rozpoczął intensywną uprawę jabłoni, które eksportował do Niemiec.
Bardzo szybko rozwija się także przetwórstwo tych owoców, które od prostej produkcji koncentratu do soku jabłkowego, przekształca się w kierunku produkcji soków mętnych i cydru.
Inne gałęzie gospodarki
W Grójcu mają swoje fabryki i siedziby międzynarodowe koncerny:
Ratusz w Grójcu – wybudowany w 1821 roku według projektu Hilarego Szpilowskiego w stylu klasycystycznym. Został wpisany do rejestru zabytków 23 marca 1962 roku oraz 12 lutego 1982. Znajduje się przy Rynku (Plac Wolności). Obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego.
Kościół św. Mikołaja Biskupa – wybudowany w stylu późnogotyckim w latach 1520-30. Obok drewniana dzwonnica z roku 1889. Wewnątrz - datowana na rok 1482 chrzcielnica, w której ochrzczono ks. Piotra Skargę, na terenie przykościelnym znajduje się również jego pomnik.
Pomnik ks. Piotra Skargi przy kościele św. Mikołaja Biskupa z 1996 r.
Budynek Poczty Polskiej w stylu klasycystycznym, dawny zajazd dla dyliżansów.
Hale targowe
Budynek dawnego szpitala im. ks. Piotra Skargi – pierwszy murowany szpital w Grójcu, wybudowany w latach 1855-1857. Już pod koniec XIX w. przestał wystarczać potrzebom chorych i pracowników. Pełnił funkcje mieszkalne dla pracowników szpitala, przytułku dla bezdomnych, a po 1965 roku, szpitalne.
Jatki miejskie
Budynek Szkoły Podstawowej nr 3 im. ks. Piotra Skargi – budowla klasycystyczna. Dawniej carskie koszary wojskowe, miejsce walk w okresie powstania styczniowego 1863 roku.
↑Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
↑ abcdArkadiuszA.KępkaArkadiuszA., Dzieje Grójca do 1945 roku, ISBN 83-89729-58-X.brak strony (książka)
↑Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991, s. 161–175. ISBN 83-206-0795-7.
↑Henryk Świderski: Okupacja i konspiracja w obwodzie AK Grójec – „Głuszec”. Warszawa: PAX, 1989, s. 8.
↑ abCzesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 194. ISBN 83-01-00065-1.
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 605.
↑Grójec w liczbach , Polska w liczbach, liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑Beata Anna Słowińska: Początki Sadownictwa w Grójeckiem. Wydawnictwo Hortpress Sp.z o.o., 2007. ISBN 83-89211-63-7.brak strony w książce
Gród, w: Encyklopedia staropolska, t. 2, oprac. A. Brückner, K. Estreicher, Warszawa 1990, s. 215-217.
Grójec, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1986, s. 845.
Kąkol R., Kacewicz E., Polskie miasta i miasteczka: niezwykły przewodnik po największych, najmniejszych, najstarszych, najmłodszych, najciekawszych, najdziwniejszych miastach i miasteczkach, Warszawa 2010. (ISBN 978-83-60530-95-5)
Laskowski W. S., Grójec: w 500-letnią rocznicę wyniesienia do godności miasta, red. Z. Szeląg, Grójec 2004. (ISBN 83-919242-2-X)
Matyjas R., Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. Wacława Skarbimira Laskowskiego w Grójcu: tradycje i współczesność, Grójec 2017. (ISBN 978-83-950077-0-5)