Duma Państwowa (Imperium Rosyjskie)
W dzisiejszym świecie Duma Państwowa (Imperium Rosyjskie) jest tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu wielu różnych osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na społeczeństwo, znaczenie historyczne czy znaczenie współczesne, Duma Państwowa (Imperium Rosyjskie) stał się tematem, który nie pozostawia nikogo obojętnym. Od początków do dzisiejszego wpływu Duma Państwowa (Imperium Rosyjskie) był przedmiotem dogłębnej analizy prowadzonej przez ekspertów z różnych dziedzin, którzy starali się lepiej zrozumieć jego naturę i wpływ w różnych obszarach. W tym artykule zbadamy niektóre z najważniejszych aspektów Duma Państwowa (Imperium Rosyjskie) i jego znaczenie w dzisiejszym świecie.
Duma Państwowa (ros. Государственная дума) – izba niższa parlamentu Imperium Rosyjskiego w latach 1906–1917.
Geneza, historia
Z powodu kryzysu państwa wywołanego przez rewolucję 1905 roku, car Mikołaj II zmuszony był zgodzić się na ustanowienie Dumy; miała ona pełnić funkcję parlamentu w Rosji, rządzonej dotychczas na zasadzie nieograniczonego carskiego absolutyzmu (samodzierżawie). Duma została powołana na mocy manifestu cesarza z 6 sierpnia?/19 sierpnia 1905.
Pierwsza Duma zebrała się w kwietniu 1906 (27 kwietnia?/10 maja 1906). W skład pierwszej Dumy wchodziło 478 posłów, w tym 54 posłów polskich (36 posłów z guberni Królestwa Polskiego, w tym 34, którzy utworzyli Koło Polskie i 19 posłów z Koła Kresowego). Stosunkowo wolne wybory wprowadziły do niej wielu posłów o poglądach socjalistycznych i liberalnych, którzy domagali się dalszych reform, m.in. prawa do mianowania ministrów. W izbie dominowała liberalna Partia Konstytucyjno-Demokratyczna, która zdobyła 179 mandatów (37,4%). Duma została rozwiązana przez cara zaledwie 10 tygodni po rozpoczęciu funkcjonowania.
Druga Duma, zebrana 5 marca 1907, była jeszcze bardziej radykalna i również trwała krótko. Druga Duma liczyła 518 posłów, w tym 46 posłów polskich (35 posłów z Królestwa i 11 posłów z Koła Kresowego).
Wybory do Trzeciej Dumy odbyły się przy zmienionej ordynacji wyborczej, ograniczającej poprzez system kurialny reprezentację robotników, chłopów i nierosyjskich narodowości Imperium; umożliwiły one większą reprezentację warstw społeczeństwa przychylnych absolutyzmowi monarchy. Dopiero ta Trzecia Duma, dużo bardziej konserwatywna od poprzednich, przetrwała pełną kadencję, od 1907 do 1912. W jej skład weszło 12 posłów z Królestwa Polskiego (w tym 11 związanych z endecją) i 7 z ziem zabranych.
Czwarta Duma, w latach 1912–1917, była właściwie tylko klubem dyskusyjnym i oferowała bardzo ograniczoną krytykę rządów cara. W jej skład weszło 9 posłów z Królestwa Polskiego i 4 z ziem zabranych. W czasie rewolucji lutowej Duma wyłoniła tzw. Komitet Tymczasowy Dumy, który w porozumieniu z Radą Delegatów Robotniczych i Żołnierskich w Piotrogrodzie powołał 15 marca 1917 Rząd Tymczasowy. Od marca 1917 Duma nie zebrała się ani razu, choć regularnie zbierał się Komitet Tymczasowy Dumy. 8 października 1917 Duma została rozwiązana przez Rząd Tymczasowy w związku z ogłoszeniem Rosji republiką i przygotowaniem do wyborów Zgromadzenia Konstytucyjnego (Konstytuanty) Rosji.
Miejscem obrad Dumy był Pałac Taurydzki w Sankt Petersburgu.
.jpg)
Przypisy
- ↑ Izbą wyższą była Rada Państwa.
- ↑ Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, Tadeusz Szafar (tłum.), Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1994, ISBN 83-01-11521-1, OCLC 69600798.
- ↑ Stefan Kieniewicz, Historia Polski 1795-1918, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 443 (pol.).
Przewodniczący Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego
- I Duma: Siergiej Muromcew (kadeci) 1906
- II Duma: Fiodor Gołowin (kadeci) 1907
- III Duma: Nikołaj Chomiakow (oktiabryści) 1907–1910
- III Duma: Aleksandr Guczkow (oktiabryści) 1910–1911
- III Duma: Michaił Rodzianko (oktiabryści) 1911–1912
- IV Duma: Michaił Rodzianko (oktiabryści) 1912–1917
Niektórzy polscy posłowie do Dumy
- Aleksander Babicki – poseł ziemi piotrkowskiej 1907
- Jan Bielawski – poseł ziemi kieleckiej 1907
- Michał Benisławski – poseł ziemi witebskiej 1907
- Stanisław Chełchowski – poseł ziemi płockiej 1906
- Aleksander Chomiński – poseł z gub. wileńskiej 1907
- Seweryn Czetwertyński – poseł ziemi siedleckiej 1906
- Henryk Dembiński – poseł ziemi kieleckiej 1907
- Roman Dmowski – poseł z Warszawy 1907–1909
- Mateusz Dziurzyński – poseł ziemi piotrkowskiej 1907
- Juliusz Florkowski – poseł ziemi lubelskiej 1906
- Jerzy Gościcki – poseł ziemi płockiej 1912–1917
- Władysław Grabski – poseł ziemi warszawskiej 1906–1912
- Jan Harusewicz – poseł ziemi łomżyńskiej do I, II, III i IV Dumy (1906–1917), w IV Dumie przewodniczący Koła Polskiego
- Władysław Jabłonowski – poseł z Warszawy 1909–1912
- Wiktor Jaroński – poseł ziemi kieleckiej 1906–1917 (zobacz też: deklaracja Wiktora Jarońskiego)
- Hieronim Kondratowicz – poseł ziemi piotrkowskiej 1906
- Aleksander Lednicki – poseł ziemi mińskiej 1906
- Bronisław Malewski – poseł ziemi lubelskiej 1906
- Roman Malinowski – poseł z guberni moskiewskiej 1912–1914
- Mateusz Manterys – poseł ziemi kieleckiej 1906
- Józef Nakonieczny – poseł ziemi lubelskiej do I, III i IV Dumy (1906–1915)
- Franciszek Nowodworski – poseł ziemi warszawskiej 1906–1907
- Alfons Parczewski – poseł ziemi kaliskiej 1906–1912
- Edward Pepłowski – poseł ziemi piotrkowskiej 1907
- Leon Petrażycki – poseł z guberni petersburskiej 1906
- Stefan Plewiński – poseł ziemi lubelskiej 1907
- Henryk Potocki – poseł ziemi kieleckiej 1906
- Jan Stecki – poseł ziemi lubelskiej 1906–1907
- Stanisław Śliwiński – poseł ziemi lubelskiej 1907
- Teofil Waligórski – poseł ziemi kieleckiej 1906
- Maurycy Zamoyski – poseł ziemi lubelskiej 1906
- Władysław Żukowski – poseł ziemi piotrkowskiej 1907–1912
Bibliografia
- Richard Pipes, Rewolucja rosyjska, Tadeusz Szafar (tłum.), Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1994, ISBN 83-01-11521-1, OCLC 69600798.
- Czesław Brzoza, Kamil Stepan, Posłowie polscy w parlamencie rosyjskim 1906–1917, Słownik biograficzny, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2001, ISBN 83-7059-506-5, OCLC 170018607.
Linki zewnętrzne
- o historii Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego na stronie Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej. duma.gov.ru. .