Corpus Aristotelicum

Obecnie Corpus Aristotelicum jest istotnym tematem, który nabrał ogromnego znaczenia w społeczeństwie. Wraz z postępem technologii i zmianami w dynamice społecznej, Corpus Aristotelicum przyciągnął uwagę szerokiego grona odbiorców. Od swoich początków do chwili obecnej Corpus Aristotelicum był przedmiotem badań, debat i refleksji, które przyczyniły się do jego ewolucji i zrozumienia. W tym artykule zbadamy różne aspekty Corpus Aristotelicum, analizując jego wpływ na życie codzienne, jego implikacje w różnych obszarach oraz przyszłe perspektywy przewidziane dla tego tematu.

Strona tytułowa wydania Corpus Aristotelicum Bekkera z 1837 r.

Corpus Aristotelicum – te spośród pism Arystotelesa, które przetrwały do naszych czasów.

Dzieła Arystotelesa i jego współpracowników z Lykeionu dzieliły się na dwie grupy. Pisma egzoteryczne przeznaczone były do szerokiego kręgu odbiorców. Do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie w niewielkich fragmentach. Zachowane dzieła były pismami ezoterycznymi, przeznaczonymi dla wąskiego grona uczniów i współpracowników szkoły.

Pierwsze wydanie krytyczne pism Arystotelesa przygotowane zostało przez Augusta Immanuela Bekkera w latach 1831-1836. Wydanie Bekkera jest obecnie podstawą do specjalnego systemu cytowania dzieł Arystotelesa. Odwołując się do dzieł Stagiryty podaje się czterocyfrową liczbę oznaczającą numer strony w wydaniu Bekkera, literę a lub b oznaczającą kolumnę, a następnie numer wersu. Np. 765a12 oznacza s. 765, lewą kolumnę, wers 12.

Numeracja Bekkera nie uwzględnia zachowanych fragmentów z zaginionych dzieł Arystotelesa (np. Zachęty do filozofii czy O filozofii), oraz odnalezionego w 1890 r. Ustroju politycznego Aten.

Dzieła Arystotelesa

Podane w nawiasach liczby oznaczają początek danego tekstu w wydaniu krytycznym Bekkera. Podano tytuł polski, tytuł oryginału greckiego oraz tytuł łaciński.

Znakiem ? oznaczono dzieła, których przypisywanie Arystotelesowi jest obecnie dyskusyjne,
Znakiem ??? oznaczono dzieła obecnie uznawane za niepochodzące od Arystotelesa (autorstwo Pseudo-Arystotelesa).

Logika (Ὄργανον, Organon)

Wydanie pism logicznych Arystotelesa z 1570 r.

Fizyka

Strona ze średniowiecznego rękopisu De Anima (ok. 1362).

Metafizyka

  • (980a) Metafizyka (Τῶν μετὰ τὰ φυσικά, Metaphysica)

Etyka i polityka

  • (1094a) Etyka nikomachejska (Ἠθικῶν Νικομαχείων, Ethica Nicomachea)
  • (1181a) Etyka wielka (Ἠθικῶν Μεγάλων, Magna Moralia) ?
  • (1214a) Etyka eudemejska (Ἠθικῶν Εὐδημίων, Ethica Eudemia)
  • (1249a) O cnotach i wadach (Περὶ ἀρετῶν καὶ κακίων, De Virtutibus et Vitiis Libellus) ???
  • (1252a) Polityka (Πολιτικά, Politica)
  • (1343a) Ekonomika (Οἰκονομικῶν, Oeconomica) ?

Retoryka i poetyka

Historia

Średniowiecze

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego pociągnął za sobą głęboki kryzys kulturowy. Tylko nieliczne prace Arystotelesa były znane w początkowym okresie średniowiecza. Do IX w. znane było O interpretacji w tłumaczeniach Mariusza Wiktoryna i Boecjusza. Pod koniec wieku X znane były również jego Kategorie (tłum. Boecjusza). W tzw. renesansie XII w. odkryto kolejne dzieła Stagiryty: pierwszą księgę Analityk pierwszych, Topiki i O dowodach sofistycznych. Lokalnie znane były także druga księga Analityk pierwszych i Analityki wtóre, lecz nie były rozpowszechniane. Pod koniec XII wieku powszechnie znany był już cały Organon, zaczynają się też pojawiać tłumaczenia innych dzieł Arystotelesa: fragmenty Fizyki, Metafizyki czy O duszy. W konsekwencji, przez większość średniowiecza, Arystoteles był znany przede wszystkim jako logik. Przekonanie to utwierdzane było także przez dostępne opracowania i komentarze do jego dzieł. Szczególnie popularne były Isagoga Porfiriusza i komentarze do Kategorii i O interpretacji Boecjusza. Dopiero od XII wieku więcej tekstów staje się dostępne. Znane jest ok. 2000 rękopisów przekładów Stagiryty. Faktyczna ich liczba musiała więc być większa. Od XII wieku rośnie znaczenie jego tekstów z filozofii przyrody i metafizyki. Dodatkowo w średniowieczu krążyło wiele tekstów błędnie przypisywanych Arystotelesowi (obok wymienionych w powyższym spisie, także Liber de causis czy Secretum secretorum).

Większość dzieł Arystotelesa została przybliżona łacińskiemu zachodowi za pośrednictwem filozofów muzułmańskich i żydowskich. Znacznie mniejsze znaczenie miało natomiast pośrednictwo Bizancjum. Z języka greckiego dzieła Stagiryty tłumaczył na normańskiej Sycylii Henryk Aristippus. Na północy Włoch działali natomiast Burgundiusz z Pizy, Mojżesz z Bergamo, Jakub z Wenecji i Wilhelm z Moerbeke. Ten ostatni był najważniejszym tłumaczem z języka greckiego, tłumacząc niemal wszystkie dzieła Arystotelesa.

Przypisy

  1. ↑ A. P. Bos: The Soul and Its Instrumental Body: A Reinterpretation of Aristotle's Philosophy of Living Nature. Leiden: Brill, 2003, s. 210. ISBN 978-90-04-13016-6.
  2. ↑ Pierre Chiron: The Rhetoric to Alexander. W: A Companion to Greek Rhetoric. Ian Worthington (ed.). John Wiley & Sons, 2010, s. 90. ISBN 978-1-4443-3414-2.
  3. ↑ Stefan Swieżawski: Dzieje europejskiej filozofii klasycznej. Warszawa – Wrocław: PWN, 2000, s. 465. ISBN 83-01-13188-8.
  4. ↑ Edward Grant: Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej w kontekście religijnym, instytucjonalnym oraz intelektualnym. Warszawa: 2005, s. 45.
  5. ↑ Mieczysław Gogacz, Stań badań nad księgą o przyczynach i ważniejsze w niej problemy filozoficzne, Księga o przyczynach. Liber de causis, Akademia Teologii Katolickiej, 1970, s. 11-42.
  6. ↑ Grant, s. 44

Bibliografia

  • Arystoteles: Dzieła wszystkie. Warszawa: PWN, 1990–2003.
Twórczość Arystotelesa i Pseudo-Arystotelesa
Corpus Aristotelicum
Logika (Organon)
Fizyka
Parva naturalia
Metafizyka
Etyka i polityka
Retoryka i poetyka
Pozostałe
Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot