Broniszewice
W dzisiejszym świecie Broniszewice to kwestia, która zyskała duże znaczenie w społeczeństwie. W miarę upływu czasu zauważamy potrzebę eksploracji i zrozumienia tego Broniszewice z różnych perspektyw. Nie można niedoceniać znaczenia Broniszewice, ponieważ wpływa on na różne aspekty codziennego życia. Dlatego niezwykle istotne jest całkowite i obiektywne zajęcie się tym problemem, aby zrozumieć jego wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy Broniszewice i jego wpływ w różnych kontekstach, aby zaoferować wszechstronną i aktualną wizję tego bardzo istotnego tematu.
| wieś | |
 Kościół św. Michała Archanioła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
106 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) | |
| Strefa numeracyjna |
062 |
| Kod pocztowy | |
| Tablice rejestracyjne |
PPL |
| SIMC |
0196204 |
Położenie na mapie gminy Czermin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pleszewskiego  | |
 51°57′52″N 17°48′30″E/51,964444 17,808333
| |
Broniszewice – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Czermin, nad Prosną.
Wieś składa się z trzech odrębnych założeń urbanistycznych: zespołu folwarcznego Marianin na południu, założenia pałacowego w centralnej części oraz zespołu folwarcznego w przysiółku Polskie na północnym wschodzie.
W latach 1954-1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Broniszewice, po jej zniesieniu w gromadzie Czermin.
Historia
Rzeczka Modłowa była zapewne miejscem kultu jeszcze pogańskich Słowian[potrzebny przypis]. Takie miejsca kultowe były często przekształcane w miejsca kultowe chrześcijańskie.
Nazwa Broniszewic pochodzi od jej późniejszego właściciela Bronisza, zapewne pochodzenia czeskiego[potrzebny przypis]. Okoliczne dobra były własnością księcia Mieszka Starego. Okolice przyszłych Broniszewic, Grodziska i kilka innych osad dał Mieszko jako wiano drugiej żonie Eudoksji, która nadała owe dobra sprowadzonym do Polski bożogrobcom[potrzebny przypis]. 12 zakonników z siedzibą w Grodzisku gospodarowało majątkiem niezbyt zręcznie[potrzebny przypis]. Dobra były sprzedawane lub dzierżawione. W Broniszewicach, w rozwidleniu rzek Kijowca i Modłowy powstał gródek rycerski, spełniający także rolę zajazdu dla kupców i wędrowców przed przeprawą na drugą stronę Prosny. Grodek był otoczony sześciometrowej szerokości fosą. Był własnością biskupa gnieźnieńskiego. Znamy ostatniego dowódcę, rycerza Grzegorza, jak podaje Jan Długosz bardzo zacnego i dzielnego[potrzebny przypis].
Gródek biskupi i okoliczne dobra bożogrobców zostały nabyte przez Bronisza na początku XV w.[potrzebny przypis] Pierwej zapewne już te majętności dzierżawił, jako że nazwa Broniszewice pojawiła się już przed nabyciem przez owego tych ziem i osad. Dawna nazwa rzeki i osady Modłowa przetrwała jeszcze prawie jeden wiek[potrzebny przypis]. Jak podaje Długosz, był tu pierwszy kościółek, zapewne rodzaj rotundy w grodzisku rycerskim, pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny. Nowy kościół wystawiono na początku XV w., konsekrowany przez pierwszego prymasa Polski Mikołaja Trąbę w 1422[potrzebny przypis].
Broniszewice po raz pierwszy były wzmiankowane w 1393[potrzebny przypis] lub pomiędzy 1406 a 1412 rokiem, gdy były gniazdem rodu Broniszów herbu Pomian. Parafię utworzono w 1411 r. dzięki staraniom kanonika kujawskiego Mikołaja Broniszewskiego. Wieś w średniowieczu była ośrodkiem dóbr rycerskich. Na znajdującym się w pobliżu pałacu kopcu odkryto pozostałości murowanej wieży mieszkalnej. Do dzisiaj widoczne jest niewielkie wzniesienie otoczone pozostałościami fosy.
W 1446 Stanisław Bronisz przekazał bądź sprzedał wieś swojemu pasierbowi, Janowi Rusockiemu i jego synom, Janowi i Bartłomiejowi z Suchorzewa. Wieś pozostała własnością rodu Suchorzewskich herbu Zaremba do początków XVII wieku: w 1618 są oni wzmiankowani jako właściciele części wsi). Jeszcze w XVI wieku ród ten dołączył do braci czeskich i tej wspólnocie przekazał lokalny kościół, który jednak wrócił do katolików przed śmiercią Stanisława Suchorzewskiego w 1615 roku. Ministrami zboru w Broniszewicach byli Adam Mollerus, a po nim Jan Wiglef. Z biegiem lat wieś podupadła, już w drugiej połowie XVI wieku nie była wymieniana w rejestrach poborowych.
W 1637 wieś odziedziczył Świętosław Lipski, proboszcz kolegiaty w Choczu. W 1713 właścicielem dworu, folwarku i dóbr wsi był miejscowy pleban Łukasz Wielowiejski. W połowie XVIII wieku (ok. 1750 roku) dobra te przeszły na własność Józefa Wężyka, kasztelana konarskiego i sieradzkiego. W rękach jego spadkobierców wieś pozostała do 1858 roku.
W roku 1907 została rozparcelowana przez niemiecką Komisję Kolonizacyjną.
W okresie powojennym w pałacu w stylu eklektycznym powstał Dom Pomocy Społecznej, który jest prowadzony przez siostry dominikanki. W 2018 otwarto przy nim Dom Chłopaków przeznaczony dla 56 chłopców niepełnosprawnych intelektualnie. W otwarciu udział wzięli m.in. Jan Pospieszalski i Małgorzata Pieńkowska.
Podział
We wsi wyróżnia się następujące historyczne przysiółkiː Stare Polskie, Nowe Polskie, Stara Wieś, Mazury, Podwórze, Marianin, Górka.
Osoby
Sołtysem Broniszewic był Jan Błaszczak, wybrany na posła Sejmu II RP. Z Broniszewic pochodziła pisarka Józefa Kisielnicka.
Transport
We wsi znajdował się przystanek zdemontowanego odcinka Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej, Krotoszyn - Pleszew. Linia jest nieeksploatowana od 1978.
Zabytki
- Pałac z 1892 roku w stylu eklektycznym (obecnie Dom Pomocy Społecznej), park
- Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła z 1914 roku w stylu neobarokowym wraz z plebanią i organistówką
- Kościół św. Michała Archanioła z 1896 roku w stylu neogotyckim
- Oberża z 1905 roku
- Szkoła w Broniszewicach Nowych (Górka) z 1906 roku
- Szkoła w Broniszewicach Starych z 1870 roku
- Kopiec rycerski "motte" na wysepce w pobliżu pałacu
- Gorzelnia Skórzewskich z 1853 roku
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10333
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych , Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 91 .
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Małyszko, Łucja Gajda, Powiat pleszewski, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego, 1994, s. 23, ISBN 978-83-86624-01-0 (pol.).
- ↑ Władysław Konopczyński, Polski słownik biograficzny, Nakł. Polskiej Akademii Umiejętności, 1974, s. 565 (pol.).
- ↑ a b c d e Janusz Tomala, Budownictwo obronne powiatu kaliskiego w XIV-XVIII wieku, Wydawn. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1995, s. 17, 39, 63, ISBN 978-83-7063-107-9 (pol.).
- ↑ a b c d Józef Łukaszewicz, O kościołach Braci Czeskich w dawnéj Wielkiejpolsce, 1835, s. 272 (pol.).
- ↑ Niemiecka spuścizna , Opiekun Kalisz (pol.).
- ↑ PF, Zakonnice z Broniszewic dopięły swego, w: Głos Wielkopolski, 7.9.2018, s. 4
- ↑ Historia. Broniszewice. czermin.wlkp.pl. . (pol.).
- ↑ Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. Tom drugi I–Me. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 117. ISBN 83-02-08101-9.
