W tym artykule temat Arcybiskup zostanie omówiony z różnych perspektyw, w celu zbadania jego implikacji, zastosowań i dzisiejszego znaczenia. Szczegółowo przeanalizowany zostanie jego kontekst historyczny, możliwe skutki w różnych obszarach i jego znaczenie w obecnej panoramie. Podobnie zostaną omówione możliwe przyszłe implikacje i omówione zostaną różne punkty widzenia na temat Arcybiskup. Celem podróży przez różne podejścia i opinie jest przedstawienie czytelnikowi kompleksowej i szczegółowej wizji tego tematu, co ma zachęcić do debaty i refleksji.
Arcybiskup (gr.αρχή, arché – pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos – nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).
Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta czy regionu, sprawując często pieczę duszpasterską nad całym krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować i wyświęcać nowych biskupów w prowincji. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity.
W Kościołach Wschodnich metropolici mają znacznie więcej władzy: wpływ na wybór biskupów, tworzenie diecezji i inne, zachowują więc część pierwotnej struktury metropolitalnej (zob. arcybiskup większy).
Arcybiskup sufragalny – arcybiskup stojący na czele archidiecezji, należącej do jakiejś metropolii, ale nią niebędącej (np. Archidiecezja Gaeta w metropolii Rzymu).
Arcybiskup rezydencjonalny – stoi na czele archidiecezji podlegającej bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, jemu natomiast nie podlegają żadne sufraganie.
Arcybiskup tytularny – biskup stojący na czele nieistniejącej obecnie archidiecezji (archidiecezja historyczna), pełniący najczęściej służbę w dyplomacji (nuncjusze apostolscy) lub w kurii rzymskiej lub biskup diecezji (istniejącej lub historycznej) wyróżniony (przez papieża) tytułem arcybiskupa (arcybiskup ad personam), np. abp Hoser, który w randze arcybiskupa stał na czele diecezji warszawsko-praskiej.
Polscy arcybiskupi
Tę sekcję należy dopracować:
listy arcybiskupów innych wyznań. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.