Apofiza

_ W dzisiejszym świecie Apofiza odgrywa fundamentalną rolę w naszym społeczeństwie. Jego znaczenie obejmuje szeroki zakres aspektów, od sfery osobistej po sferę zawodową, w tym także sferę społeczną i kulturową. Coraz częściej Apofiza staje się tematem zainteresowania i debaty w różnych kręgach, ponieważ jego wpływ rozciąga się na wiele dziedzin naszego życia. W tym artykule dokładnie zbadamy wpływ i znaczenie Apofiza, analizując jego różne aspekty i powiązania z aspektami tak różnorodnymi, jak technologia, polityka, ekonomia, psychologia i kultura. Dzięki tej eksploracji będziemy mogli lepiej zrozumieć znaczenie i wpływ, jaki Apofiza ma w dzisiejszym świecie.

Szare apofizy (tarczki) na łuskach szyszki sosny wirginijskiej zwieńczone ostrymi wyrostkami

Apofiza, apofyza (gr. apo ‘od’, ‘z dala’; physis ‘natura’, ‘wzrost’) – termin w naukach przyrodniczych stosowany do określenia różnych elementów odstających, odróżniających się od struktury podstawowej:

  • w geologii – ciało skalne, żyła, będąca bocznym podrzędnym, mniejszym i najczęściej ślepym odgałęzieniem większej żyły lub ciała magmowego (intruzji), zobacz też: dajka, sill,
  • w zoologii – u owadów wyrostek oskórka na sternum z organami kopulacyjnymi (zobacz też apodema), u mięczaków miejsce przyczepu mięśni, znajdujące się poniżej szczytu. Jest ostrogą sterczącą do wnętrza muszli.
  • w mykologii – rozszerzający się u podstawy zarodni trzonek zarodnionośny (np. u rodzaju Rhizopus), lub pierścieniowate zgrubienie na dolnej stronie endoperydium u Geastrum,
  • w botanice:
    • w przypadku niektórych mchów (np. w rodzaju podsadnik Splachnum) rozszerzenie trzonka sporofitu (sety) znajdujące się bezpośrednio pod puszką zarodni. Może być okazałe, barwne i może zawierać aparaty szparkowe. Bywa określane też mianem hipofizy,
    • w przypadku szyszek wytwarzanych w rodzaju sosna (Pinus) zgrubienie na grzbietowej stronie łuski nasiennej, zwane także tarczką. Stanowią zewnętrzną część szyszek zamkniętych. Apofizy mają zwykle romboidalny kształt oraz inną barwę (zwykle są jaśniejsze) i budowę od pozostałej części łuski. U wielu gatunków sosen w poprzek tarczki biegnie kant, na którym znajduje się piramidka (umbo), nierzadko zwieńczona wyrostkiem, czasem ostrym i cienkim (np. u sosny ościstej) lub ostrym i grubym (np. u sosny żółtej). Sama piramidka bywa spłaszczona (np. u sosny Banksa) lub uwypuklona bardzo mocno (np. u sosny kłującej).

Przypisy

  1. a b Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 36. ISBN 83-214-1305-6.
  2. Wojciech Jaroszewski, Leszek Marks, Andrzej Radomski, Słownik geologii dynamicznej, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1985, ISBN 83-220-0196-7, OCLC 830183626.
  3. a b Anna Z. Krzysztofowicz, Elżbieta Kuta: Apofiza. W: Encyklopedia biologiczna. Tom I. Zdzisława Otałęga (red. nacz.). Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 1998, s. 172–173. ISBN 83-85909-33-8.
  4. S. Peter Dance, Muszle, seria: Kolekcjoner, Warszawa: Wiedza i Życie, 2001, ISBN 83-7184-921-4.
  5. Emil Müller, Wolfgang Loeffler: Zarys mikologii dla przyrodników i lekarzy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1987, s. 291. ISBN 83-09-01137-7.
  6. Wanda Rudnicka-Jezierska: Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Podstawczaki (Basidiomycetes): purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodematales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiakowe (Podaxales). Kraków: Instytut Botaniki PAN, 1991. ISBN 83-85444-01-7.
  7. Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy iglaste. T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 370. ISBN 83-01-05225-2.