Abenduaren 4 a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hogeita hamazortzigarren eguna da, 339.a bisurteetan . 27 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Martitz
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Inhar, Inar eta Lezo.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
1983 – Espainiar poliziak kontratatutako mertzenariek Segundo Marey bahitu zuten, ETAko kide bat zelakoan. Urrian atxilotutako poliziak askatzea eskatu zuten, eta abenduaren 8an askatu zituzten. Segundo Marey 13an.
1984 – ETA politiko-militarrak (ETA-pm) armak utzi zituen.
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1924 – Erich von Stroheimek Greed ("diruzalekeria") film dramatiko mutua estreinatu zuen.
1981 – Reds ("Gorriak") filma estreinatu zen, Warren Beattyk zuzendu eta berak, Diane Keaton , Jack Nicholson eta Maureen Stapleton aktoreek antzeztu zuten.
1981 – Falcon Crest telesaila AEBtako CBS telebista katean estreinatu zen.
1981 – On Golden Pond ("Urrezko Urmaelan") filma estreinatu zen, Mark Rydellek zuzendu eta Katharine Hepburn , Henry Fonda , Jane Fonda , Doug McKeon eta Dabney Coleman aktoreek antzeztu zuten.
1985 – Young Sherlock Holmes ("Sherlock Holmes Gaztea") filma estreinatu zen, Barry Levinsonek zuzendu eta Nicholas Rowe , Alan Cox , Sophie Ward eta Anthony Higgins aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1675 – Antonio Jose Mazarredo Salazar de Muñatones , bizkaitar politikaria, Madrilen .
1891 – Kepa Ormaetxea , bizkaitar elizgizona eta euskal idazlea (h. 1949 ).
1894 – Jesus Ioldi Bereau , nafar kimikari eta politikaria (h. 1936 ).
1897 – Jose Maria Nabatz , euskal herritar ozeanografoa (h. 1975 ).
1898 –
1900 – Eduardo Arbide , euskal-argentinar futbolaria, Rosarion (h. 1987 ).
1907 –
1930 – Carmelo Morales , euskal txirrindularia (h. 2003 ).
1948 – Manuel Giménez Abad , espainiar politikaria, Iruñean (h. 2001 ).
1952 –
1954 – José Ignacio Salazar Arechalde , bizkaitar legelari eta historialaria, Mexiko Hirian .
1959 – Daniel Garbizu , gipuzkoar idazlea.
1962 –
Arturo Elosegi , gipuzkoar EHUko irakasle katedraduna eta nazioarteko aditua ibaien ekologia arloan.
Luis Marías , bizkaitar zinema zuzendari eta gidoigilea.
1965 – Alex de la Iglesia , bilbotar zinema zuzendaria.
1966 – Jaime Otamendi , gipuzkoar irrati esataria eta telebista aurkezlea.
1967 – Jesús García Castilla , bizkaitar bateria-jotzailea.
1968 – Juan José López Azpilikueta , nafar aizkolaria.
1970 – Jesús María Toral , gipuzkoar kazetari eta idazlea.
1974 –
1975 – Sito Alonso , espainiar saskibaloi entrenatzailea.
1996 – Andoni Zubiaurre , gipuzkoar futbolaria.
1997 – Jaime Busto , bizkaitar trial-motoziklista.
Mundua
1512 – Jerónimo Zurita , espainiar historialaria (h. 1580 ).
1596 – Orsola Maddalena Caccia , italiar moja margolaria (h. 1676 ).
1655 – Karlos XI.a Suediakoa , Suediako erregea (h. 1697 ).
1711 – Barbara Portugalgoa (edo Barbara Bragançakoa), Espainiako erregina ezkontidea (h. 1758 ).
1715 – Wolfgang José Bournonville eta Urselekoa , Valoniako militarra, Espainiaren zerbitzura aritutakoa eta Gipuzkoako kapitan orokorra izandakoa (h. 1784 ).
1750 – Henri Grégoire , frantses apaiz katoliko, Bloisko apezpiku konstituzionala eta buruzagi iraultzailea (h. 1831 ).
1795 – Thomas Carlyle , eskoziar historialari, kritikari eta filosofoa (h. 1881 ).
1798 – Jules Dufaure , Frantziako lehen ministroa (h. 1881 ).
1821 – Ernst Wilhelm Leberecht Tempel , alemaniar astronomoa (h. 1889 ).
1833 – François-Antoine Jauffret , frantziar apaiz katolikoa, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1902 ).
1835 – Samuel Butler , ingeles eleberrigilea (h. 1902 ).
1841 – María del Pilar Maspons y Labrós , Kataluniako herri-kulturaren idazle, poeta eta nobelagilea (h. 1907 ).
1860 – Charles de Broqueville , Belgikako lehen ministroa (h. 1940 ).
1865 – Edith Cavell , britainiar erizaina, erizaintza modernoaren aintzindaria Belgikan eta Lehen Mundu Gerran heriotzera kondenatua (h. 1915 ).
1875 – Rainer Maria Rilke , austriar-hungariar poeta (h. 1926 ).
1878 – Mikel Aleksandrovitx Romanov , Errusiako Duke Handia (h. 1918 ).
1883 – Katharine Susannah Prichard , australiar idazlea (h. 1969 ).
1886 – Ludwig Bieberbach , alemaniar matematikaria (h. 1982 ).
1889 – Abdelhamid Ben Badis , aljeriar erreformismo musulmanaren lider esanguratsuenetako bat (h. 1940 ).
1892 – Francisco Franco , espainiar militar eta diktadorea (h. 1975 ).
1893 – Herbert Read , ingeles arte-historialari, olerkari, literatura-kritikari, filosofo eta anarkista (h. 1968 ).
1895 – Fung Yu-Lan , Txinako XX. mendeko filosofo garrantzitsuena (h. 1990 ).
1896 – Nikolai Semionovitx Tikhonov , errusiar idazlea, sobietar poeta nagusietako bat (h. 1979 ).
1903 – Cornell Woolrich , estatubatuar idazlea (h. 1968 ).
1904 – Guido Calogero , italiar filosofoa (h. 1986 ).
1908 – Alfred Hershey , estatubatuar bakteriologo eta genetista, 1969ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1997 ).
1910 – Alex North , estatubatuar zinema-musikagilea (h. 1991 ).
1913 –
1914 - Augusto Aboitiz Baroja , euskal jatorriko filipinar-uruguaiar enpresaria (h. 1995 ).
1919 – Inder Kumar Gujral , Indiako lehen ministroa (h. 2012 ).
1921 – Deanna Durbin , kanadar-estatubatuar aktore eta abeslaria (h. 2013 ).
1922 – Gérard Philipe , frantziar aktore eta zinemagilea (h. 1959 ).
1925 –
1926 – Shigeo Sugimoto , japoniar futbolaria (h. 2002 ).
1927 –
1928 – Hebe de Bonafini , giza eskubideen aldeko argentinar ekintzailea, Maiatzaren Plazako Amen elkartearen sortzailetako bat (h. 2022 ).
1932 – Roh Tae-woo , Hego Koreako presidentea (h. 2021 ).
1934 – José Morales Marín , espainiar apaiz katolikoa, unibertsitate-irakasle, teologia doktore eta Opus Deiko partaidea (h. 2022 ).
1938 – Yvonne Minton , australiar opera-abeslaria, mezzosopranoa.
1944 – Dennis Wilson , estatubatuar musikari eta abeslaria, The Beach Boys taldeko kide sortzailea (h. 1983 ).
1945 – Roberta Bondar , Kanadako lehen emakume astronauta eta espaziora bidaiatu duen lehen neurologoa.
1946 – Maria Antònia Oliver i Cabrer , katalanezko idazlea (h. 2022 ).
1947 – Terry Woods , irlandar folk musikaria.
1949 –
1951 –
1952 – Susú Pecoraro , argentinar aktorea.
1957 –
1958 – Luis García Montero , andaluziar olerkigilea.
1959 – Athaliah Molokomme , botswanar legelaria, zuzenbideko irakaslea eta giza eskubideen eta emakumeen eskubideen aktibista.
1962 – Kevin Richardson , britainiar futbolari ohia.
1963 – Sergei Bubka , ukrainiar pertika jauzilari ohia, historiako hoberenatakoa.
1964 –
1969 – Jay-Z , estatubatuar hip-hop abeslari eta ekoizlea.
1970 – Kevin Sussman , estatubatuar aktorea.
1971 – Marta Jaumandreu , espainiar kazetaria eta aurkezlea.
1973 –
Tyra Banks , estatubatuar top-model ohia, 1990ko hamarkadako modelorik ospetsuenetariko bat.
Kate Rusby , ingeles abeslari eta kantautorea.
1975 - Remedios Sanchez , kataluniar idazlea, literatura-kritikaria, ikertzailea eta irakaslea.
1979 – Miwa Yonetsu , japoniar futbolari ohia.
1980 – Carles Francino Navarro , kataluniar aktorea.
1981 – Florencia de Saracho , mexikar aktorea.
1982 – Nick Vujicic , motibazio-gaiei buruzko hizlari eta sermoilaria, beso eta hankarik gabe jaioa.
1984 – Mini Han , hegokorear emakumezko modelo eta moda diseinatzaile transgeneroa.
1991 –
1994 – Francine Garcia , filipinar emakumezko aktore eta modelo transgeneroa.
1996 – Urška Žigart , esloveniar txirrindularia.
2002 – María Dueñas , espainiar biolin-jotzailea.
Heriotzak
Euskal Herria
1270 – Tibalt II.a , Nafarroako erregea Trapani hirian, Sizilian .
1594 – Domingo Salazar , arabar apaiza, Madrilen (j. 1512 ).
1611 – Lorenzo Otadui , gipuzkoar apaiz eta teologoa, Ávilan .
1757 – María Josefa de Larumbe Goñi , nafar inprimatzailea eta liburu-saltzailea (j. c. 1700 ).
1943 – Juan Estefanía , bizkaitar enpresaburua, Atlético de Madrideko eta Recreativo de Huelvako presidentea izandakoa, Huelvan (j. 1884 ).
1953 – Rafael Escudero , bizkaitar futbolaria (j. 1919 ).
1962 – Luis Orotz Zabaleta , Nafarroako Foru Aldundiko eta Eusko Ikaskuntzako zuzenbide-aholkularia (j. 1885 ).
2010 – Xabier Lete , euskal idazle, poeta eta kantaria, eta politikaria (j. 1944 ).
2017 – Lurdes Zubeldia , gipuzkoar idazlea (j. 1923 ).
2018 – Idoia Aierbe , Mikel Zabalzaren neska-laguna zena berau erail zutenean (j. 1962 ).
2019 – Javier Aguirre Fernández , gipuzkoar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1935 ), Madrilen .
Mundua
749 – Joan Damaskokoa , Siriako idazle eta teologoa.
771 – Karloman I.a , frankoen erregea (j. 751 ).
1131 – Omar Khayyam , pertsiar matematikari, filosofo, astronomo, mediku, sufi eta poeta (j. 1048 ).
1137 – Lotario II.a , Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1075 ).
1204 – Gilen I.a Eskoziakoa , Eskoziako Erresumako erregea.
1242 – Abd al-Wahid II.a , almohadeen , Inperioko kalifa .
1334 – Joan XXII.a , Aita santua (j. c. 1244 ).
1576 – Georg Joachim Rheticus , austriar astronomoa eta matematikaria (j. 1514 ).
1642 – Richelieu kardinala , frantziar elizgizona eta ministroburua (j. 1585 ).
1696 - Meishō , Japoniako 109. monarka (j. 1624 )
1679 – Thomas Hobbes , ingeles filosofoa (j. 1588 ).
1680 – Thomas Bartholin , daniar sendagile, matematikari eta teologoa (j. 1616 ).
1732 – John Gay , ingeles olerkari eta antzerkigilea (j. 1685 ).
1749 – Claudine Guérin de Tencin , frantziar moja eta eleberrigilea (j. 1682 ).
1788 – Joaquín de Eleta , espainiar frantziskotarra, Karlos III.aren aitorlea (j. 1707 ).
1798 – Luigi Galvani , italiar sendagile eta fisikaria (j. 1737 ).
1828 – Robert Jenkinson (Liverpoolgo II. kondea) , Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1770 ).
1865 – Adolph Kolping , alemaniar apaiz katolikoa (j. 1813 ).
1891 – Frederick Whitaker , Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1812 ).
1893 –
1900 – Wilhelm Leibl , alemaniar margolaria (j. 1844 ).
1904 – Cristiano Banti , italiar margolaria (j. 1824 ).
1905 – Elena Maseras , kataluniar medikua, pedagogoa eta irakaslea (j. 1853 ).
1909 – Alessandro Fortis , Italiako lehen ministroa (j. 1841 ).
1923 – Maurice Barrès , frantziar idazle eta politikaria (j. 1862 ).
1924 – Cipriano Castro , Venezuelako presidentea (j. 1858 ).
1926 – Ivana Kobilca , esloveniar margolari errealista (j. 1861 ).
1932 – Gustav Meyrink , austriar idazlea (j. 1868 ).
1933 – Stefan George , alemaniar olerkari eta itzultzailea (j. 1868 ).
1934 – Paul-Albert Besnard , frantziar margolaria (h. 1934 ).
1935 – Charles Richet , frantziar fisiologoa, immunologiaren aitzindaria eta 1913ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1850 ).
1945 – Thomas Hunt Morgan , estatubatuar biologoa (j. 1866 ).
1946 – Maria de la Paz Borboikoa , Espainiako infanta (j. 1862 ).
1951 – Pedro Salinas , espainiar olerkaria (j. 1891 ).
1952 – Karen Horney , alemaniar psikologo eta psikoanalista (j. 1885 ).
1960 – Azucena Hernández , espainiar modeloa eta aktorea (j. 1960 ).
1964 – Pina Pellicer , mexikar aktorea (j. 1934 ).
1969 – Achille Chavée , belgikar poeta (j. 1906 ).
1975 –
1976 – Benjamin Britten , ingeles musikagilea (j. 1913 ).
1977 – Manuel José García Caparrós , andaluziar langile gaztea, Polizia Armatuak eraila (j. 1960 ).
1978 – Julia Peguero Sanz , espainiar maistra eta feminista, Espainiako Emakumeen Elkarte Nazionalaren sortzaileetako bat (j. 1880 ).
1979 – Friedrich Ebert junior , alemaniar politikaria (j. 1894 ).
1980 – Francisco Sá Carneiro , Portugalgo lehen ministroa (j. 1934 ).
1987 – Rouben Mamoulian , estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1897 ).
1993 – Frank Zappa , estatubatuar kantari, musikagile eta gitarra-jotzailea (j. 1940 ).
1994 – Julio Ramón Ribeyro , perutar idazlea, XX. mendeko perutar idazle gailenetako bat (j. 1929 ).
1999 - Nélida Roca , argentinar vedettea eta errebistako aktorea (j. 1929 ).
2000 – Henck Arron , Surinamgo lehen ministroa (j. 1936 ).
2008 - Marlyn Wescoff Meltzer , estatubatuar matematikaria, ingeniaria eta informatikaria, ENIAC ordenagailuaren jatorrizko sei programatzaileetako bat (j. 1922 ).
2009 –
2011 – Sócrates , brasildar futbolari eta sendagilea (j. 1954 ).
2013 – Joana Raspall i Juanola , kataluniar idazle, lexikologo eta liburuzaina (j. 1913 ).
2015 –
2017 –
2020 –
2022 –
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Abenduaren 3 | Urteko egutegi | Abenduaren 5