Katalanisch (català) | ||
---|---|---|
Verbreitig: | Spanie (z Katalonie, Valencia, uff de Balearische Insle, in de Franja de Ponent und im Carxe), Andorra, Idalie (z Alghero uff Sardinien), Frankrych (z Nordkatalonie) | |
Sprecher: | 7,7 Millione (passiv: 10,4 Millione) | |
Linguistischi Klassifikation: |
| |
Unterteilige: |
Ost- und Westkatalanisch | |
Offizieller Status | ||
Amtssprooch vo: | Katalonie, Valencia, Balearischi Insle, Andorra | |
Anerkannti Minderheitesprooch vo: | Südfrankrych, Idalie | |
Sproochchürzel | ||
ISO 639-1 |
ca | |
ISO 639-2 |
cat | |
ISO 639-3 |
cat | |
SIL |
cat |
Katalanisch (català) isch e italischi Sproch, also eini vo de romanische Sproche und de indogermanische Sproche.
Katalanisch isch Amtssproch vo Andorra und usserdem näbe Spanisch au die vo e paar Regione vo Spanie. Wältwit chönne 10,4 Millione Lüt Katalanisch; die sin gröschtedeils an de Ostküste vo Spanie und z Katalonie un uf den Insle Mallorca, Menorca, Ibiza un Formentera. Usserdem git s z Südfrankrych und Idalie (Sardinie) katalanischi Minderheite. Alli die Länder bezeichnet mer au als Països Catalans (=Katalanischi Länder).
Mer deilt in zwei Dialäktgruppe y:
Die beide Dialäktgruppe werre anhand vo de Lut a, e und o unterschyde. Uff Westkatalanisch werde si immer eso usgsproche, wie mer sie au schribt, im Ostkatalanische sin si in re unbetonte Silbe e Schwa .
Büechstabe, wu in derre Liste nit uffgfiehrt sin, were gliich usgsproche wie im Hochdütsche. D'Büechstabe k, w un y chömme numme in Främdwörter vor. In de Kombinatione tl, tll, tm, tn wird s t nit usgsproche, de zweit Bstanddeil wird dehnt: , , , .
Vokal, Diphthong un Triphthong | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | e | è | é | i | o | ò | ó | u | |
a, ə[U 1] | e, ɛ, ə[U 1] | ɛ | e | i ̯, i | o, ɔ, u[U 1] | ɔ | o | u̯, u | |
ai | au | ei | eu | oi | ou | ieu | uai | ||
ai | au | ei | eu | oi | ou | ieu | uai | ||
Konsonante | |||||||||
b | c | ch | ç | d | g | gu | gü | h | j |
b, β | s + <e, i> sust k |
k | s | d, ð | dʒ, ʒ + e, i sust g |
g + e, i sust gu, gw[U 2] |
gu | – | dʒ, ʒ |
ll | ŀl | ny | qu | r | s | ss | tg/tj | v | w |
ʎ | lː[U 3] | ɲ | k | r, ɾ[U 4] | s, z | s | dʒ | v, β | w |
x, ix | y | z | |||||||
ʃ[U 5] | j | z |
In de Orthografy wird uff de betonte Silbe e Akzänt gsetzt, wenn snit di zweitletschti isch. Dodeby gilt:
Uff em u wird e Trema gsetzt, wenn s usgsproche wird. Dodeby blibt aber d Ussproch , s katalanische "ü" isch kei wie z. B. im Dütsche und Alemannische.
De Punt volat (e Punkt uff halber Höchi) wird zwüsche zwei l gsetzt, we mer zeige will, dass gsait wird: l•l . So-n-e Mittelpunkt gits in keinre andere Sproch.
S git vyli Ähnligkeite zu de spanische und französische Grammatik. Bispyl dodefür sin under anderem de Subjunktiv (etwa wie de Konjunktiv im Dütsche), s Perfekt und s Futur. Allerdings git s zimlig vyli Usnahme; mer unterscheidet 120 Konjugationstabelle.
D Wikipedia uff Katalanisch
S Wiktionary uff Katalanisch — e freis Wörterbüech
Wikinews uff Katalanisch — Aktuälli Nochrichte
Wikiquote uff Katalanisch — Zitate
Wikisource uff Katalanisch — Quälletekscht
Wikibooks uff Katalanisch — Lern- und Lehrmaterialie
Wikibooks: Katalanisch — Lern- und Lehrmaterialie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Katalanische_Sprache“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |